آفات گلابی
سنک گلابی
مناطق انتشار و دامنه میزبانی: سنک گلابی در همه مناطقي که درختان میوه سردسیري از خانواده گلسرخیان وجود دارند پراکنده است. میزبان‌هاي اصلي سیب، به و گلابی هستند.
شکل شناسی: طول حشره کامل 3 تا 3.5 میلي‌متر و رنگ بدن سیاه مایل به قهوه‌ای است و بال‌هاي شفاف و مشبک شبیه تور دارد.
شکل1- سنک گلابی
نحوه خسارت: زمستان را به‌صورت حشره کامل زیر برگ‌هاي ریخته‌شده در پاي درختان و علف‌ها و شکاف زمین و هرگونه پناهگاهي که دردسترس باشد، حتي زیر پوستک‌های شاخه و تنه درختان مي‌گذراند. ماده‌ها پس از جفت‌گیری، در روزهای آفتابی تخم‌های خود را جداگانه و مورب زیر برگ و داخل اپیدرم قرار داده و روي آن‌ها را با مقداري از فضولات مي‌پوشانند. پوره‌ها و حشرات کامل از شیره برگ در سطح زیرین تغذیه مي‌کنند که درنتیجه، روي برگ‌ها در قسمت تغذیه شده بي‌رنگ (با جلاي نقره‌ای) مي‌شود. سطح زیرین این برگ‌ها، پوشیده از پوسته‌های پورگي، فضولات و خال‌های ریز سیاه (تخم) است.
مدیریت آفت: روی همرفته، این آفت به باغ‌هایی خسارت میزند که در سمپاشی ضعف مدیریت دارند. درحال‌حاضر، هیچ گونه راه مبارزهای علیه این آفت به‌جز سمپاشی وجود ندارد. زمان اوج فعالیت سنک گلابی از اواخر خرداد ماه آغاز شده و طی ماه‌های تابستان ادامه دارد. سموم تماسي و نفوذي به‌راحتی آن را مدیریت مي‌کنند، ميتوان زمان مبارزه را با زمان مبارزه با نسل دوم کرم سیب تلفیق کرد. جمع‌آوری برگ‌های زیر درختان در پاییز و زمستان، به‌ویژه در نهالستان‌ها برای مدیریت آفت موثر است.
شپشک واوی سیب
مناطق انتشار و دامنه میزبانی: این آفت تقریبا در سراسر مناطق میوه‌خیزکشور که سیب‌کاری رایج است فعالیت مي‌کند، تاکنون، روي درختان سیب، گلابي، هلو و زردآلو دیده شده است ولي به درختان سیب بیشتر خسارت مي‌زند.
شکل شناسی: رنگ سپر پوره سن یک، نارنجي تا زرد طلایي و سپر سن دو، نارنجي مایل به قهوه‌ای است.
شکل2- شپشک واوی سیب
نحوه خسارت: پس از باز شدن تخم‌ها، پوره‌هاي آفت از زیر سپرخارج مي‌شوند و با فرو کردن خرطوم بلند خود درون بافت میزبان، تغذیه و نخستین سپر خود را ترشح مي‌کنند. آلودگي روي اندام‌های مختلف میزبان از جمله سرشاخه‌ها، تنه و حتي برگ‌ها دیده مي‌شود. در بسیاري از اوقات، آلودگي روي شاخه‌ها و تنه به حدي است که آفت روي آن‌ها را کاملا پوشانده و سرانجام بر اثر تغذیه شدید خشک مي‌شوند. روي میوه‌ها نیز به‌صورت متراکم آفت به چشم ميخورد که درصورت پایین بودن تراکم نیز میزان و کیفیت محصول کاهش می‌یابد.
مدیریت آفت: خسارت این آفت روي ارقام محلي به‌ویژه ارقام زودرس بهاره و تابستانه نسبت به ارقام زرد و قرمز لبناني بسیار بیشتر است. سمپاشی علیه این آفت را ميتوان با سمپاشی علیه نسل اول کرم سیب و شپشک بنفش زیتون تلفیق کرد. درصورت بالا بودن تراکم آفت و نیاز به کنترل شیمیایی، سمپاشی پیش‌بهاره با روغن، در مدیریت و کاهش جمعیت آفت موثر است. سمپاشی در طول فصل نیز پس از خروج دوسوم پوره‌ها پیش از ترشح سپر، همراه با سم و 0.5 درصد روغن توصیه می‌شود. درصورت لزوم، سمپاشی را میتوان پس از ده روز تکرار کرد. بنابر توصیه سازمان حفظ نباتات کشور، برای کنترل این آفت از سموم اتیون % 47 EC به میزان 1.5 در هزار، کلرپیریفوس % 40.8 EC به میزان 1- 1.5در هزار، روغن امولسیون شونده % 80 O به میزان 2- 1.5 درصد و اسپیروتترامات % 10 SC به میزان 0.75 در هزار به‌صورت تناوبی استفاده شود.
کنه تارتن
مناطق انتشار و دامنه میزبانی: این کنه در سراسر کشور که درختان میوه سردسیري یافت مي‌شوند فعالیت دارد. به همه درختان میوه سردسیري خانواده گلسرخیان حمله مي‌کند و از خطرناک‌ترین آفات درختان میوه سردسیري است.
شکل‌شناسی: این کنه به سبب دو لکه تیره‌اي که در پشت دارد، به کنه دولکه‌ای معروف است. این لکه‌ها بهترین مشخصه براي شناسایي این کنه به شمار می‌روند.
شکل3- کنه تارتن دو لکه‌ای
نحوه خسارت: افراد بالغ پس از گرم شدن هوا، نخست از همان گیاهان سطح باغ تغذیه کرده و پس از مدتي، به بخش‌های بالایي درختان میزبان حرکت می‌کنند. علایم خسارت روي میزبان به صورت‌هاي مختلف از جمله رنگ‌پریدگی برگ‌ها، گردآلودگی تاج درخت و ضعف عمومي و خزان زودرس بروز مي‌کند. کنه از پوشش گیاهي زیر درختان به تاج درختان از طریق تنه منتقل شده و بیشتر، قسمت‌های پاییني و میاني تاج زودتر از دیگر قسمت‌ها آلوده مي‌شوند و به‌تدریج آلودگي به قسمت‌های بالایي و تاج درخت سرایت مي‌کند. در نقاطي که فعالیت این کنه شدید است، جمعیت بهاري بیشتر روي درختان حاشیه راه‌ها و جاده‌ها یا بر درختان حاشیه بیروني باغ متمرکز مي‌شوند. جمعیت این کنه در تابستان به بالاترین تراکم خود رسیده و درنتیجه خسارتش نیز به بیشترین میزان خود مي‌رسد. هنگامی که تراکم جمعیت کنه زیاد بوده و گیاه میزبان مناسبي در دسترس نباشد، این کنه با تنیدن تار و همچنین استفاده از جریان باد سطح آلودگي خود را گسترش می‌دهد. دشمنان طبیعي نقش بسزایی درکاهش جمعیت این آفت دارند. آلودگي شدید با کاهش توان درختان سبب جلب آفات ثانوي نیز شده و میوه‌ها از نظر کمیت و کیفیت آسیب مي‌بینند. تغذیه این حشره از شیره سلولي، سبب ظهور لکه‌های ریز در سطح بالایی برگ‌ها مي‌شود و درمجموع، برگ‌ها به رنگ زرد - نارنجي در مي‌آیند. در صورت شدت یافتن آلودگي نیز برگ‌ها زرد- قهوه‌ای شده و سپس خشک می‌شوند و می‌ریزند. در سطح پاییني برگ‌ها، تارهاي بسیار ظریفي تنیده مي‌شود که بر اثر جذب گرد وخاک درختان از دور منظره غبارآلودي به خود می‌گیرند. به‌طورمعمول، آلودگي از حاشیه مزارع شروع مي‌شود و ریزش برگ‌ها، کوچک ماندن میوه‌ها و حتي در مواردي، گلدهي پاییزه درخت را به دنبال دارد که سرانجام سبب تضعیف هرچه بیشتر درخت در سال آینده مي‌شود. بر اثرآلودگي بخشي از برگ‌ها، مابین رگبرگ میاني و حاشیه برگ سیاه مي‌شود و این سیاه‌شدگی ممکن است پس از کنترل موثر کنه نیز درصورت بالا بودن درجه حرارت پس از سمپاشی ادامه داشته باشد. اگر تدریجي بودن روند افزایش جمعیت آفت تدریجی باشد، خسارت وارده چندان چشمگیر نیست و گیاه مي‌تواند در برابر این آفت مقاومت کند.
مدیریت آفت: تجمع گرد و خاک روي برگ‌ها سبب افزایش جمعیت این کنه‌ها می‌شود؛ بنابراین، باید از ایجاد شرایط تشکیل گرد و خاک به‌هرصورت ممکن جلوگیري کرد. آبیاري مناسب اثر بسیار خوبي در کاهش خسارت آفت دارد، در باغ‌ها هم بیشترین حمله روي درختاني است که دچار تنش آبي شده باشند. با توجه به اینکه فعالیت اصلي کنه تارتن دولکه‌ای بیشتر روي علف‌هاي هرز پاي درختان است؛ بنابراین، با مدیریت صحیح ميتوان این جمعیت را روي گیاهان مذکور نگه داشت و با اعمال روش‌هایی نظیر سبز نگه داشتن و حفظ پوشش گیاهي زیر درختان تا حد امکان، کاستن از میزان گرد و غبار در باغ و ایجاد نسبت مناسب از تراکم کنه‌های شکاري از افزایش این آفت روي درختان میوه جلوگیری کرد . بنابر نظر کارشناسان، مشاهده 2-3 عدد کنه متحرک یا آلودگی بیست درصد برگ‌های نمونه‌برداری شده، نیاز به سمپاشی را تایید می‌کند و طبق توصیه سازمان حفظ نباتات کشور، میتوان به‌تناوب از کنه‌کش‌های بنزوکسی میت % 20 EC به میزان
1 در هزار، پروپارژیت %57 EC و EW به میزان 1در هزار، بروموپروپیلات % 25 EC به میزان 1 در هزار، اتوکسازول % 10 SC به میزان 0.5 در هزار، اسپیرودیکلوفن % 24 SC به میزان 0.5 در هزار، فن پیروکسی میت 5% SC به میزان 0.5 در هزار، بی‌فنازیت % 24 SC به میزان0.3 در هزار استفاده کرد. برای کنترل این آفت باید اوایل صبح و پیش از گسترش آفتاب سمپاشی کرد.