بیماری لکه قهوه‌ای نواری
بیماری لکه قهوه‌ای نواری در جو دارای نام‌های دیگری چون لکه نواری، نوارک و نوار برگی است که در ادامه به علایم و شیوه مدیریت این بیماری پرداخته می‌شود.
علایم
-پیدایش نشانه‌های بیماری در مرحله پنجه‌دهی روی دومین و سومین برگ گیاهچه
-تولید یک یا چند نوار کشیده زردرنگ به موازات رگبرگ‌ها
-گسترش و به‌هم پیوستن نوارها که رفته‌رفته سرتاسر طول برگ را فرا گرفته و سبب مرگ برگ و سپس شکاف برداشتن آن‌ها می‌شود (پاره شدن طولی برگ).
-در بسیاری از گیاهان آلوده، سنبله‌ها نمي‌توانند از غلاف خارج شده و برخی از سنبله‌ها نیز سوخته، پیچیده، قهوه‌ای و متراکم می‌شوند.
-بیشتر سنبله‌های آلوده عقیم می‌مانند و بذری تولید نمی‌کنند و اگر هم تولید کنند، قهوه‌ای، لاغر و چروکیده‌اند.
-کاهش محصول به ازای هر یک درصد گیاهان آلوده نزدیک به 1-0.5 درصد.
شکل1- بیماری لکه قهوه‌ای نواری
مدیریت
برای مهار و مدیریت لکه قهوه‌ای نواری باید موارد زیر را به‌کار بست:
1-از بذر سالم و گواهي شده استفاده شود.
2-از تيمار بذر با قارچكش‌ها برای هر صد کیلوگرم بذر به شرح جدول1 استفاده نمود.
جدول 1 – قارچكش‌های مورد نیاز برای تيمار بذر به منظور مدیریت لکه قهوه‌ای نواری
|
نام عمومی قارچکش
|
نام تجاری قارچکش
|
میزان استفاده
|
|
ایمازالیل
|
Fungaflor LS 5%
|
100 میلی لیتر
|
|
کاربوکسین تیرام
|
Vitavax-thiran WP 75%
|
250 میلی لیتر
|
|
ایپرودیون+کاربندازیم
|
Rovral TS WP 52.5%
|
100 میلی لیتر
|
3-از ارقام مقاومی چون نوروز، اکسین، ترکمن، وادا و تایبوت و ارقام نیمه مقاوم همچون ارمغان، گوهران، به‌رخ، لوت، نیک، یوسف و بهمن استفاده شود.
بیماری لکه قهوه‌ای توری
بیماری لکه قهوه‌ای توری در گیاه جو با نام‌های دیگری چون لکه توری و لکه مشبک نیز شناخته می‌شود که در زیر به علایم و شیوه مدیریت این بیماری پرداخته می‌شود.
علایم
-لکه‌های اولیه به صورت نقاط ریز و یا رگه‌هایی که به زودی گسترش می‌یابند.
-لکه‌های بیضی یا دوکی شکل به رنگ قهوه‌ای تیره، احاطه شده با هاله زردرنگ یا بافت کلروز به شكل نقطه‌ای نمایان می‌شود.
-نوارهای باریک عرضی و طولی به رنگ قهوه‌ای تیره روی برگ‌ها، غلاف برگ و پوسته بذرها به صورت علایم شبکه مانند یا توری شکل نمایان می‌شوند.
-لکه‌هاي تولید شده در مراحل گسترش بیماری توسط عامل بیماری لکه قهوه‌ای توری تا اندازه‌ای با علایم لکه قهوه‌ای جو، همانندی داشته و برای تفکیک آن‌ها بهترین راهکار، كشت، جداسازي و بررسی میکروسکوپی قارچ عامل بیماری است.
شکل 2- بیماری لکه قهوه‌ای توری
مدیریت
برای مدیریت بیماری لکه قهوه‌ای توری باید موارد زیر را رعایت نمود:
1-کارآمدترین روش برای مدیریت این بیماری، بکارگیری ارقام مقاوم و نیمه‌مقاوم است که در جدول 2 آمده است.
جدول 2 -ارقام مقاوم و نیمه‌مقاوم برای مدیریت بیماری لکه قهوه‌ای توری
|
ارقام مقاوم
|
ارقام نییمه مقاوم
|
|
نوروز
|
بهمن
|
|
اکسین
|
زهک
|
|
نیمروز
|
_
|
2-از بذر سالم و گواهي شده استفاده شود.
3-از تيمار بذر با قارچكش‌ها برای هر صد کیلوگرم بذر به شرح جدول 3استفاده شود.
جدول 3 –قارچكش‌های مورد نیاز برای تيمار بذر به منظور مدیریت لکه قهوه‌ای توری
|
نام عمومی قارچکش
|
نام تجاری قارچکش
|
میزان استفاده
|
|
کاربوکسین تیرام
|
Vitavax-thiran WP 75%
|
250 میلی لیتر
|
|
تریادیمنول
|
Baytan DS 5.7%
|
200 میلی لیتر
|
4-بقاياي گياهي آلوده حذف شود.
5- تناوب زراعی دو ساله با غیر غلات دانه ریز مانند گندم، جو، یولاف و چاودار رعایت شود.
بیماری لکه قهوه‌ای معمولی
این بیماری در گیاه جو به نام‌هایی چون لکه قهوه‌ای و سوختگی گیاهچه نیز معروف است که در ادامه به علایم و شیوه مدیریت این بیماری پرداخته می‌شود.
علایم
پیدایش نشانه‌های بیماری در همه مراحل رشدی روی برگ‌ها و غلاف برگ‌ها، به صورت لکه‌های گرد تا مستطیلی شکل و با حاشیه مشخص و قهوه‌ای تیره یکنواخت همراه است که رفته‌رفته کل طول برگ را فرا گرفته و می‌تواند سبب مرگ برگ شود.
- گیاهچه‌ها پیش و پس از جوانه‌زنی می‌میرند.
- گیاهان آلوده سبب رشد کم و عدم پنجه‌زنی می‌شوند.
- بیشتر ساقه‌ها پیش از بلوغ می‌میرند و علایم خوشه سفیدی نمایان می‌شود.
- در صورت آلودگی سنبلچه‌ها و وجود رطوبت بالا و هواي گرم، لکه‌های بیضی شکل و قهوه‌ای تیره با مراکز قهوه‌ای روشن روی پوشینک‌ها و دانه‌ها ایجاد شده و همزمان، سبب بروز دانه‌های چروکیده در ناحیه جنین و انتهای بذر سیاه رنگ و ایجاد بیماری نقطه سیاه می‌شود.
- ویژگی بارز و جداکننده بیماری لکه قهوه‌ای معمولی از دیگر بیماری‌های لکه قهوه‌ای، تغییر رنگ گره زیر طوقه است که سبب سوختگی مناطق گسترده‌ای از طوقه می‌شود.
مدیریت
برای مدیریت بیماری لکه قهوه‌ای معمولی باید موارد زیر را به‌کار بست:
1-از بذر سالم و گواهي شده استفاده شود.
2- تيمار بذر با قارچكش‌ها برای هر صد کیلوگرم بذر به شرح جدول 4 استفاده نمود.
جدول 4 –قارچكش‌های مورد نیاز برای تيمار بذر به منظور مدیریت لکه قهوه‌ای معمولی
|
نام عمومی قارچکش
|
نام تجاری قارچکش
|
میزان استفاده
|
|
ایپرودیون+ کاربندازیم
|
Rovral TS WP 52.5%
|
100 میلی لیتر
|
|
تریادیمنول
|
Baytan DS 5.7%
|
200 میلی لیتر
|
3- از قارچكش‌هاي برگي در مرحله تشکیل 2 تا 3 گره تا پیدایش کامل برگ پرچم (دو بار) استفاده شود.
جدول 5 –قارچكش‌های مورد نیاز به‌منظور مدیریت لکه قهوه‌ای معمولی
|
نام عمومی قارچکش
|
نام تجاری قارچکش
|
نسبت استفاده
|
|
پروپیکونازول
|
Tilt EC 25%
|
یک لیتر در هکتار
|
|
تبوکونازول
|
Folicur EW 25%
|
یک لیتر در هکتار
|
|
اسپیروکسامین+تبوکونازول+تریادیمنول
|
Falcon EC 46%
|
8/0 لیتر در هکتار
|
|
اپوکسی کونازول+تیوفانات متیل
|
Rex-Duo SC 49.7%
|
5/0 لیتر در هکتار
|
4-به کشت ديرهنگام غلات زمستانه و كشت زودهنگام غلات بهاره توجه شود.
5- از ارقام مقاوم و نیمه‌مقاوم استفاده شود.
جدول 6 -ارقام مقاوم و نیمه‌مقاوم برای مدیریت بیماری لکه قهوه‌ای معمولی
|
ارقام مقاوم
|
ارقام نیمه مقاوم
|
|
ماکویی
|
ترکمن
|
|
دشت
|
ریحان
|
|
اکسین
|
صحرا
|
|
نوروز
|
جنوب
|
|
امانی
|
بهمن
|
|
بیچر
|
زهک
|