تنظیم ماشین برداشت ذرت علوفه‌ای
ماشین برداشت ذرت علوفه‌ای، یکی از ماشین‌های پیچیده کشاورزی است و درصورتی‌که به‌درستی تنظیم نشود در حین برداشت، عمل خود را به‌درستی انجام نمی‌دهد. در ادامه ضمن معرفی ساختمان و ویژگی‌های تكتك واحدهای ماشین، تنظیمات آن‌ها بیان می‌شود.
واحد درو و هدایت محصول (هد یا دماغه)
ماشین‌های برداشت ذرت علوفه‌ای ممکن است به انواع متفاوتي از دماغه مجهز باشند.
در ماشین‌هاي تراکتوري متداول در کشور، دماغه به‌صورت سه شاخه است و دو دهانه دارد. دهانه‌ها در حین پیش‌روي دو ردیف ذرت را در برگرفته، درو مي‌کنند. در زیر دماغه‌ها کفشکي نصب شده است که ارتفاع دماغه از سطح زمین به‌وسیله آن تثبیت مي‌شود. علاوه بر آن کفشك دماغه را از صدمات احتمالي هنگام برخورد با زمین محافظت مي‌نماید. شاخه‌هاي دماغه داراي زنجیرهاي نقاله هستند. روي زنجیرها با فاصله مساوي قاشقك‌هایي نصب شده است. زنجیرها ضمن حرکت دوراني، ساقه‌هاي ذرت را به کمك قاشقك‌ها به انتهاي دهانه مي‌کشند تا پس از درو به‌وسیله تیغه‌هاي بیضي شکل زیر دماغه به‌سمت واحد تغذیه هدایت شوند.
شکل1- چاپر
تنظيم دماغه در چاپر دو ردیفه تراكتوری
الف) وضعیت استقرار دماغه را با توجه به شرایط زمین تنظیم کنید.
1-براي برداشت ذرت در زمین نرم، قسمت ضخیم قطعه تنظیم ارتفاع را زیر جعبه‌دنده قرار دهید.
2-براي برداشت ذرت در سطح ناهموار، قسمت باریك قطعه تنظیم ارتفاع را زیر جعبه‌دنده قرار دهید.
3-براي برداشت ذرت در شرایط عادي برداشت محصول، قطعه تنظیم ارتفاع را عمود برجهت حرکت قرار دهید.
ب) صفحه جدا کننده محافظ علوفه را با استفاده از دستگیره‌هاي آن در جهت‌های بالا و پایین و همچنین به صورت دور یا نزدیك به ماشین تنظیم کنید.
ج) هدایت کننده علوفه را در جهت‌هاي طولي و همچنین به‌صورت دوراني تنظیم کنید.
تعویض دماغه در چاپر دو ردیفه تراكتوری
الف) براي باز كردن دماغه به ترتيب زیر عمل كنيد:
1-دماغه را در وضعیت بالا قرار دهید تا از قلاب نگه دارنده آزاد شود.
2-چرخ‌های پایه دماغه را در محل مربوطه نصب نمایید.
3-زنجیر را از قسمت قفل زنجیر باز کنید.
4-بست‌هاي نگهدارنده دماغه را از دو طرف آن آزاد کنید.
5-دماغه را پایین آورده و به عقب برانید.
ب) براي نصب دماغه به‌ترتيب زیر عمل كنيد:
1-ماشین را به‌طرف دماغه حرکت دهید تا قطعات قلاب نگهدارنده در محل خود قرار گیرد.
2-بست‌هاي نگهدارنده دماغه را در دو طرف دماغه نصب کنید.
3-زنجیر را روي چرخ زنجیرها سوار کنید.
4-متناسب با نوع دماغه، چرخ دنده زنجیر سفت کن را در سوراخ بالا و یا پایین را نصب کنید.
واحد تغذیه
واحد تغذیه از تعدادي غلتك تشکیل شده است که در مجاورت هم و دوبه‌دو روی‌هم قرار دارند. غلتك‌هاي بالایي درجهت عکس غلتك‌هاي پاییني مي‌چرخند و به صورت شناور در محل خود قرار دارند تا بتوانند با تغییر حجم علوفه ورودي تغییر موقعیت بدهند. سرعت غلتك‌های تغذیه را ميتوان با استفاده از جعبه دنده محرک آن در سه وضعیت تنظیم کرد.
تنظيم جهت دوران غلتک‌هاي تغذیه
انتقال نیرو به غلتك‌هاي تغذیه توسط جعبه‌دندهای به نام جعبه‌دنده معکوس انجام می‌گیرد. با استفاده از این جعبه‌دنده میتوان دوران غلتك‌ها را متوقف یا معکوس کرد.
این عمل جهت جلوگیري از ورود مواد مخرب به ماشین و براي تنظیم میزان تغذیه علوفه است همچنین در
مواقعی که به‌علت ورود بیش از اندازۀ علوفه به واحد برش و جمع شدن علوفه خردشده در لوله هادي دستگاه تحت‌فشار قرارگرفته و از کار افتاده باشد با برعکس کردن جهت چرخش غلتك‌های تغذیه، علوفه وارد واحد برش نمی‌شود و علوفه‌های خرد شدۀ قبلی به بیرون کشیده شده، جا برای علوفه جدید باز می‌شود.
واحد برش
بوته ذرت پس از خروج از واحد تغذیه وارد واحد برش می‌شود. واحد برش شامل یك استوانه دوار است که روي آن تعدادي تیغه با فاصله و زاویه مساوي قرارگرفته‌اند. زاویه، فاصله و تعداد تیغه‌ها روي استوانه قابل تنظیم است. با دوران استوانه و عبور تیغه‌های متحرک از مقابل تیغه‌های ثابت مواد ورودي به اندازه‌هاي مشخص بریده می‌شوند. مواد برش داده شده از روي یك صفحه مقعر با کمان کوتاه و سپس از روي یك صفحه مقعر با کمان بزرگتر عبور کرده و از محفظه برش خارج می‌شوند.
در چاپرهای دو ردیفه محصول برش خورده پس از خروج از استوانه برش مستقیما وارد لوله تخلیه شده و توسط لوله تخلیه وارد ماشین حمل می‌شود ولی در چاپرهای خودگردان، مواد پس از خروج از استوانه برش وارد قسمت بلال خرد کن شده یا مستقیما وارد قسمت شتاب‌دهنده می‌شوند و بعد از آن توسط لوله تخلیه به داخل ماشین حمل هدایت می‌گردند.
بلال خردكن: وقتی‌که بوته ذرت وارد استوانه برش می‌شود بلال ذرت مانند قسمت‌های دیگر ذرت به قطعات مساوی برش داده می‌شود ولی با این‌حال دانه‌های بلال که حاوی پروتئین و مواد مغذی می‌باشند همچنین روی چوب بلال باقی می‌مانند که هضم آن برای دام ضعیف است. خردکن بلال، چوب بلال را خرد می‌کند و دانه‌ها را باز می‌کند تا پروتئین در داخل علوفه پخش شود.
این واحد شامل دو غلتك دندانه اره‌ای است که با 20درصد اختلاف سرعت نسبت به‌هم می‌چرخند و تقریبا هر دانه‌ای را از چوب بلال جدا می‌کند.
در برداشت سایر علوفه سیلو کردنی مانند غلات سبز، حبوبات، بقولات و یونجه، واحد بلال خردکن را باید از مدار خارج کرده و به‌جای آن از ناوداني عبور محصول برش خورده استفاده کرد.
واحد برش داراي چند تنظیم مهم است:
تنظيم تيغه ثابت: تیغه ثابت در تمام انواع ماشین‌های برداشت ذرت علوفه‌ای باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که فاصله آن از تیغه‌های متحرک در نقطه برش 2/0 میلی‌متر باشد.
تنظيم تيغه‌های متحرک: فاصله، زاویه و تعداد تیغه‌های متحرک روي استوانه برش قابل تنظیم است.
تنظيم صفحات مقعر: صفحه مقعر با کمان بلند در ماشین‌های خودگردان و کششي قابل تعویض است و در دو نوع استاندارد (داراي سطح صاف) و دندانه‌دار (سوهاني) وجود دارد. نوع استاندارد آن را هم در برداشت ذرت و هم در برداشت سایر علوفه سیلو کردنی میتوان به کاربرد اما در برداشت ذرت با دانه‌های بیش‌ازحد رسیده استفاده از نوع سوهاني توصیه می‌شود.
صفحه مقعر با کمان کوتاه در ماشین‌های دو ردیفه با محفظه برش یکپارچه است ولي در ماشین‌های خودگردان قابل تعویض است چیدمان تیغه ثابت، صفحه مقعر با کمان کوتاه و صفحه مقعر با کمان بلند باید طوری باشند که فصل مشترک بین تیغه ثابت و صفحه مقعر با کمان کوتاه، همسطح باشند یا صفحه مقعر با کمان کوتاه پایین‌تر باشد و همچنین فصل مشترک بین صفحه مقعر با کمان کوتاه و صفحه مقعر با کمان بلند نیز باید همسطح بوده یا صفحه مقعر با کمان بلند پایین‌تر باشد.