مقاله آشنایی با تأثیر دام بر درختان و جنگل‌ها

از پیش‌شرط‌هاي جنگل‌کاری موفق و ایجاد جنگل در یک منطقه، جلوگیری از ورود دام و به اصطاح قرق منطقه است. اگرچه حضور محدود دام در مراتع، در زمان مجاز و منطبق با توان اکوسیستم، پذیرفته شده است و گاهی می‌تواند منافعی مثل کاهش جمعیت برخی گونه‌‌های گیاهی مهاجم و افزایش تنوع گیاهی و نیز کاهش خطر آتش‌سوزی را در پی داشته باشد، اما در جنگل‌های طبیعی و جنگل‌کاری‌ها غیرقابل قبول و آسیب‌رسان خواهد بود. به طور کلی خسارت دام به جنگل‌های طبیعی و جنگل‌کاری‌ها عبارتند از:

آسیب به نونهال‌ها و نهال‌ها

-چرای دام در مناطقی که بذرکاری شده‌اند، می‌تواند منجر به نابودی کامل نونهال‌های بذری تازه روییده و شکست کامل عملیات جنگل‌کاری شود.

-دام در عرصه‌های نهال‌کاری شده نیز می‌تواند باعث سرچر کردن نهال، از بین رفتن جوانه انتهایی، کج یا شکسته شدن نهال، پوست‌کنی و از بین رفتن لایه زایای پوست تنه شود که درمجموع باعث ضعف فیزیولوژیک نهال و آسیب‌پذیری در برابر گرما و سرما یا آفات و بیماری‌ها شده و در صورت تکرار می‌تواند باعث مرگ نهال شود.

-تردد دام در عرصه جنگل‌کاری می‌تواند باعث انتقال آفات و بیماری‌ها از مناطق دیگر به منطقه موردنظر شود.

فشردگی خاک

-کاهش خلل و فرج خاک، کاهش ظرفیت نگهداری اکسیژن و آب در خاک

-کاهش اکسیژن موجود در خاک و صدمه به ریشه‌ها و میکروارگانیسم‌ها

-کاهش جذب آب و خشکی خاک

-کاهش نفوذ آب به خاک و عدم تغذیه آب‌های زیرزمینی

-افزایش رواناب، افزایش فرسایش خاک و خطر سیلاب

- توقف جوانه‌زنی و ریشه‌دوانی بذرها و اختال در زادآوری گونه‌های مختلف گیاهی

-غيرفعال شدن خاصيت مويينگي و تنش آبی نهال‌ها در فصل خشك و مواجه با خشكي و كم‌آبي

به‌هم خوردن و گسستگی ساختمان خاک

-افزایش احتمال فرسایش

-خروج کربن تثبیت شده در خاک

-آبشویی و از دست رفتن عناصر مغذی خاک

-فقدان بستر باثبات برای قرارگیری و جوانه‌زنی بذر گیاهان

-ایجاد ریزگرد و اختال در فرایند فتوسنتز و تنفس گیاهان

 

چرای دام در جنگل

شکل1-چرای دام در جنگل

تخریب پوشش گیاهی کف

-حذف شبکه ریشه‌ای نگهدارنده خاک و تشدید فرسایش خاک

-افزایش احتمال حرکات توده‌ای خاک و رانش زمین

-نابودی گونه‌های پرستار که مانع از آسیب نونهال‌ها در برابر اشعه آفتاب و گرما و خشکی هستند.

-افزایش دما، افزایش تبخیر و تغییر شرایط متوازن خرداقلیم منطقه

-کاهش تنوع زیستی

 

روانبخش، هومن.(1402). تأثیر دام بر درختان و جنگل‌ها.تهران: نشر آموزش کشاورزی