ضرورت وجين و کوددهي
تأمين مواد غذايي مورد نياز گياهان (كوددهي) و از بين بردن علف‌هاي هرز از مهمترين مسائلي است كه كشاورزان در طول دوره رشد محصول با آن درگير هستند.
تأمین مواد غذايي مورد نیاز گیاهان: در دسترس قرار دادن مواد غذايي مورد نياز گياه در طول دوره رشد آن را كوددهي مي‌گويند. برخی كودها منشاء آلی دارند. كودهای حيوانی و كودهای عمل آوری شده از بقايای گياهی (كمپوست) از اين جمله‌اند. تأمين تمام عناصر و مواد غذايي مورد نياز گياه از طريق كودهاي آلي اغلب ناممكن است و افزودن كودهاي معدني يا شيميايي به خاك در بسياري از موارد و شرايط ضروري است.كودهای شيميايی به اشكال مايع، جامد و گاز توليد می‌شوند.
از بین بردن علف‌هاي هرز: مبارزه با علف‌هاي هرز و از بين بردن آن‌ها از اهميت ويژه‌اي در كشاورزی برخوردار است. در برخي موارد، خسارت ناشي از وجود علف‌هاي هرز به قدري زياد است كه ادامه كار براي كشاورزان مقرون به صرفه نيست. مبارزه با علف‌هاي هرز شامل روش‌هاي بيولوژيكي، فيزيكي، مكانيكي و شيميايي استفاده مي‌باشد. از بين بردن علف‌هاي هرز به روش مكانيكي يا دست را وجين مي‌نامند.
ماشين کوددهي و کنترل مکانيکي علف‌هاي هرز
براي كوددهي و كنترل مكانيكي علف‌هاي هرز از ماشين‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود. در يک تقسيم‌بندي كلي اين ماشين‌ها را ميتوان به سه گروه تقسيم كرد: ماشين‌هاي وجين- ماشين‌هاي كوددهي- ماشين‌هاي وجين و كوددهي.
ماشین‌هاي وجین
براي وجين كردن مزارع از ماشين‌هايي به نام پنجه (كولتيواتور) استفاده مي‌شود كه به وسيله آن‌ها خاك را تا عمق مشخصي كه علف‌هاي هرز را ريشه‌كن كند، برهم مي‌زنند. پنجه‌ها داراي انواع مختلفي هستند.
1-پنجه شاخه‌ای: عامل اصلي وجين در اين ماشين، شاخه‌هاي پنجه هستند كه به وسيله پيچ و مهره روي شاسي نصب مي‌شوند.
2-پنجه دوار: اين ماشين از چند واحد مجزا از يكديگر تشكيل شده است و ميتوان با كم و زياد كردن واحدها عرض‌كار ماشين را تغيير داد. هر واحد از دو رديف چرخ‌هاي گردان تشـكيل شده كه در هنگام كار تمام سطح را پوشش مي‌دهند.
3-پنجه غلتان: عامل خاكورزي، چرخ‌هاي فلزي پره‌داري است كه پره چرخ‌ها داراي خم مي‌باشد. اين چرخ‌ها نسبت به مسير پيش‌روي قابل تنظيم‌اند و ميتوان با تنظيم زاويه آن‌ها نسبت به رديف بوته‌ها، خاك را به سمت بوته‌ها هدايت كرد يا از آن‌ها دور نمود.
شکل1- آشنایی با ادوات وجین
ماشین‌هاي كوددهي
انواع مختلفي از ماشين‌هاي كوددهی متناسب با نوع كود و گياه طراحي و ساخته شده است.
1-كودپاش كود دامي: كودپاش كود دامي، يک پي‌نورد (تريلي) كششي است كه در كف مخزن آن يک نقاله زنجيري قرار دارد. پره نقاله، كود را به قسمت انتهاي دستگاه انتقال مي‌دهد تا به وسيله پخش كننده‌ها بر روي زمين پخش شود.
2-كودپاش دوراني: كودهاي جامد شيميايي كه دانه‌اي شكل‌اند معمولا به وسيله كودپاش، در سطح مزرعه پاشيده و با ادوات و وسايل ديگر با خاك مخلوط مي‌شوند. كودپاش، كود را در سطح مزرعه به صورت پخشي (نامرتب) و تقريبا يكنواخت مي‌پاشد. اصول كار كودپاش به اين صورت است كه كود از طريق دريچه قابل تنظيم مخزن، روي پخش‌كننده مي‌ريزد. پخش‌كننده كه يک صفحه‌دوار است، كود را در عرض كار معين می‌پاشد.
شکل2- آشنایی با کودپاش‌ها
ماشین‌هاي كوددهي و وجین
اين ماشين‌ها دارای اجزايی هستند كه ضمن عمليات سله‌شكنی، وجين و خاكدهی، عمليات توزيع كود را توام انجام می‌دهند. كودكار فاروئر نمونه‌ای از اين ماشين‌ها است. طرزكار اين ماشين به اين صورت است كه حين پيش‌روی چرخ ستاره‌ای زمين گردمحور موزع‌های كودكار را حركت داده، كود از طريق لوله‌های سقوط به داخل شيارها می‌ريزد و ساير قطعات عامل، عمليات وجين، سله شكنی و خاكدهی را توام با كودكاري انجام می‌دهند. علاوه بر اين ماشين‌هايی نظير پنجه كودريز وجود دارند كه عمليات كودريزي و وجين را تواما انجام مي‌دهند.
شکل3- کودکار_فاروئر