خسارت‌های ناشی از جوندگان
ب) بهداشتی و پزشکی : از این نظر هم جوندگان بسیار مهم هستندزیرا انگل‌ها وعوامل بیماریزای فراوانی در داخل و بیرون بدنشان وجود دارد، و هم اینکه در انتقال بسیاری ازبیماری‌های مهم انسان و جانوران نقش اساسی دارند. مثل طاعون، لیشمانیوز، یرقان، تیفوس، تب راجعه و... . از نظر شکل ظاهری، بدن جوندگان غالبا مخروطی شکل و شامل سر، تنه و دم است. سطح بدن آنها با مو پوشیده شده، فقط در برخی گونه‌ها مثل تشی (گربه تیغی) بجای مو، بدن با خارهای کوتاه و بلند پوشیده شده است.
رده‌بندی جوندگان:
هنگامی‌که یک نمونه جونده را صید و بررسی می‌کنید، باید این صفات آنها را تعیین و ثبت کنید. طول سر و بدن، طول دم، طول لاله گوش، طول کف پای عقب. بدیهی است که علاوه‌بر این‌ها، رنگ بدن، محل زندگی و صید، میزبان و... بهتر است که نمونه صید شده را تاکسیدرمی و سپس درکلکسیون نگهداری کنیم.
این راسته جزء رده پستانداران (Mammalia) و زیررده Eutheria می‌باشد. همانطور که گفته شد، خرگوش‌ها هم راسته دیگری ازپستانداران می‌باشند. (راسته خرگوش‌ها Lagomorpha). راسته جوندگان شامل سه زیر راسته می‌باشدکه عبارتند از:
الف-تشی شکلانHystricomorpha : در ایران فقط یک خانواده و یک گونه دارد، بنام تشی (گربه تیغیindica Hystrix ) (شکل 1) بزرگترین جونده ایران (بطول یک متر)، بدلیل تیغ‌های بدن مشخص است، از آفات مهم کشاورزی، شب فعال، لانه در ارتفاعات و غارها و... .
شکل 1ـ indica Hystrix
ب-سنجاب شکلانSciuromorpha : در ایران فقط یک خانواده و پنج گونه دارد، دوگونه درخت‌زی و سه گونه زمینی هستند. مهم‌ترین گونه که در همه جا وجوددارد سنجاب ایرانی (anomalus Sciurus) است. درخت‌زی بوده، جثه نسبتا درشت، به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد، دم بلند و پر مو، از میوه درختان مختلف تغذیه می‌کند، روزفعال و بسیار زیباست. گونه مهم دیگر سنجاب زمینی (کالهو) (fulvus Spermophilus) می‌باشد که زمین‌زی، روز فعال و از آفات مهم مزارع در برخی استان‌هاست. سنجاب راه راه (سنجاب نخلی) (هردک) (pennanti Funambulus) (شکل 2) گونه دیگری که فقط در برخی مناطق سیستان و بلوچستان وجود دارد. جثه آن کوچک‌تر از قبلی، آفت نخل، بدن راه راه و بسیار زیباست.
شکل 2ـ pennanti Funambulus
ج- موش شکلان Myomorpha: اکثر گونه‌ها جز این گروه هستند. همه آنها شبیه شکل عمومی موش‌ها می‌باشند. مهم‌ترین گونه درکشور ما موش مغان است. بطورکلی، از راسته جوندگان 8 خانواده و 69 گونه در ایران شناسایی شده است.