خصوصیات جوندگان (Rodentia)
راسته جوندگان (Rodentia) از مهم‌ترین گروه‌های جانوری هستندکه به دلیل خسارت‌های فراوان و متنوع همواره مورد توجه انسان بوده‌اند، بطوری‌که قدمت و سابقه ارتباط آنها با انسان به هزاران سال می‌رسد. این جانوران بسیارمتنوع بوده و دارای حدود 2000جنس و6400 گونه و زیرگونه هستند (شکل 1).
شکل 1ـ برخی از گونه‌های راسته Rodentia
درایران حدود یک سوم گونه‌های پستانداران جز جوندگان می‌باشند. از نظر محل زندگی و فعالیت، تقریبا در تمام نقاط زمین بجز مناطق محدودی از قطب وجود داشته، اغلب عادت به لانه‌سازی (عمدتا در داخل زمین) دارند، اکثر گونه‌ها شب فعال و تعدادی نیز روز فعالند. برخی از جوندگان وابستگی زیادی به انسان دارند و همیشه در اطراف ما دیده می‌شوند. این گونه‌ها که به آنها جوندگان اهلی می‌گویند شامل موش خانگی، موش سیاه و موش قهوه‌ای هستند. جوندگان بسیار باهوش بوده و برخی از حواس در آنها رشد زیادی کرده است. تولیدمثل جوندگان به روش دوجنسی و بسیار زیاد است. آنها بطور متوسط 4 تا 7 بار زایش در سال داشته و جنس ماده در هر زایش 6 تا 17 نوزاد به دنیا آورده و نوزادان هم درسه ماهگی بالغ می‌گردند. لذا، تصور کنید که اگر طبیعت تلفات زیادی به آنها وارد نکند، در مدت کوتاهی جمعیت‌شان به چند عدد می‌رسد. از نظر تغذیه، بسیاری از جوندگان گیاهخوار و برخی هم گوشتخوار ونیز همه چیزخوار هستند. یکی از ویژگی‌های منحصربفرد جوندگان، دندان‌های آنهاست. این جانوران در هر فک دو عدد دندان پیشین و تعدادی دندان آسیاب دارند یعنی دندان نیش نداشته و بجای آن فضای خالی وجود دارد. جالب این است که دندان‌های پیشین رشد طولی دائمی دارند بطوری‌که حدود 12تا 15 سانتی‌متر در سال بلند می‌شوند. به همین دلیل، با سائیدن این دندان‌ها به یکدیگر یا به اجسام سخت طول دندان را کم می‌کنند. لذا، همیشه در حال جویدن و سائیدن دندان‌ها هستند و علت اطلاق نام جوندگان نیز همین عادت آنهاست. ضمنا، این عمل باعث شده که دندان‌های پیشین جوندگان بسیار تیز وبرنده باشد. لذا پشت آن بیشتر و جلو آن کمتر خراشیده شده و دندان مثل چاقو تیز می‌شود.
خسارت‌های ناشی از جوندگان
میزان خسارت جوندگان معمولا بسیار زیاد و قابل توجه است. به‌عنوان نمونه، مقدارخسارت وارده به دانه‌های غلات انبار شده را حدود 25 -30 % برآورد می‌کنند.یک دانشمند اظهار داشته که جمعیت موش‌ها برابر با جمعیت انسان‌هاست و هر 6 موش غذای یک انسان را می‌خورند. بر پایه گزارشات سازمان بهداشت جهانی موش‌ها سالانه باعث از بین بردن 33 میلیون تن غذا می‌شوند که برای تغذیه 130 میلیون انسان مورد نیاز است. جوندگان از دو جنبه خسارت می‌زنند:
الف- کشاورزی و اقتصادی: جوندگان به روش‌های مختلف خسارت می‌زنند، مثل خسارت کمی (تغذیه ازمحصولات و مواد مختلف در مزارع، باغات، انبارها و...) (شکل 2)، خسارت کیفی (حجم زیادی از مواد غذایی و محصولات را با مو، ادرار، فضله و لاشه آغشته و مخلوط و لذا غیرقابل مصرف می‌کنند)، خسارت ناشی ازعادت جوندگی (که باعث خرابی و نابودی بسیاری ازمحصولات و وسایل شده)، ریختن و ضایع شدن محصول بدلیل پاره و خراب شدن گونی و بسته‌ها به‌خصوص در انبارها ، ایجاد حوادث و آتش سوزی که یک خسارت غیرمستقیم ولی رایج جوندگان است ، خسارت به وسایل واجسام بسیار با ارزش مثل کتب خطی، فرش‌های گران قیمت
و... .
شکل 2ـ از جمله خسارت‌های ناشی از جوندگان در کشاورزی