مقاله آشنایی با اصول تغذیه گیاه

دستیابی به حداکثر پتانسیل عملکرد در یک سیستم زراعی بستگی به شرایط محیطی، فصل رشد و مهارت تولیدکنندگان در به حداقل رساندن عوامل بالقوه کاهش دهنده عملکرد دارد. بیش از 50 عامل است که رشد و عملکرد بالقوه را تحت تاثیر قرار میدهند.

با وجود اینکه تولیدکنندگان نمیتوانند بسیاری از عوامل اقلیمی را کنترل کنند، اغلب عوامل خاکی و گیاهی برای دستیابی به حداکثر عملکرد مدیریت میشوند. چالش تولیدکنندگان شناخت دقیق تمامی عوامل محدودکننده عملکرد و حذف یا به حداقل رساندن آنهایی است که میتوانند مدیریت شوند. هر مزرعهای حاوی حداکثر از یک یا چند و حداقلی از یک یا چند عنصر غذایی است. این حداقلها شامل آهک، پتاسیم، اسید فسفریک، منیزیم یا هر عنصر دیگری است که با عملکرد به طور مستقیم در ارتباط است. قابلیت دسترسی عناصرغذایی در حد کفایت برای دستیابی به حداکثر عملکرد بالقوه لازم است.

 

یک عنصر معدنی به عنوان یک عنصر ضروری برای رشد و توسعه گیاه در نظر گرفته میشود اگر عنصر در نقش های متابولیکی گیاه دخالت داشته و گیاه بدون آن عنصر قادر به ادامه زندگی نباشد. زمانی که غلظت یک عنصر ضروری کمتر از حدی باشد که باعث کاهش رشد شدید شده و علائم کمبود نمایان باشد، کمبودهای شدید میتواند باعث مرگ گیاه شود. محصولات زراعی به انرژی (نور خورشید)، CO2، آب و مواد معدنی برای رشد نیاز دارند کربن موجود در محصولات زراعی ناشی از جذب CO2 از طریق برگ است. محصولات کشاورزی آب و عناصر غذایی را، از خاک جذب میکنند. بدون عناصر غذایی محصولات زراعی نمیتوانند رشد کنند. کودهای معدنی عناصر غذایی ضروری برای رشد گیاهان را فراهم میکنند. سه عنصر ( نیتروژن- فسفر - پتاسیم) جزو عناصر ضروری برای رشد محصولات زراعی هستند.

 

شکل 1: مواد مورد نیاز برای رشد محصولات

تغذیه گیاه- اکسیژن

 

اصول تغذیه محصولات زراعی:

 

رشد محصولات زراعی توسط عنصری که در محدوده کمبود است کنترل میشود. قانون حداقل لیبیگ (1843) بیان میکند که عملکرد محصولات متناسب است با مقدار عنصری که در کمبود قرار دارد. عناصر غذایی، وظایف خاصی در متابولیسمهای گیاهان زراعی دارند از جمله آنها نمیتوانند جایگزین یکدیگر شوند و نبود عنصر غذایی باعث عدم رشد محصول میشود بنابراین تمرکز روی یک تعادل بین تمام عناصر ضروری برای رشد واجب است.

 

شکل 2: توصیف قانون حداقل لیبیگ

17 عنصر برای رشد گیاهان ضروری در نظر گرفته میشوند. کربن (C)، هیدروژن (H) و اکسیژن (O) به عنوان عناصر غذایی معدنی در نظر گرفته نمیشوند ولی در گیاهان بیشترین فراوانی را دارند. 14 عنصر باقی مانده به دو گروه عناصر پرمصرف و کم مصرف تقسیم میشوند و این تقسیم بندی براساس فراوانی نسبی در گیاهان میباشد.

عناصر پرمصرف شامل نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، گوگرد (S)، کلسیم (Ca) و منیزیم (Mg) هستند. در مقایسه با عناصر پرمصرف، غلظت عناصر کم مصرف آهن ( Fe)، روی (Zn)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، بور (B)، کلر (Cl)، مولیبدن (Mo) و نیکل (Ni) بسیار کم است.  5 عنصر دیگر یعنی سدیم (Na)، کبالت (Co)، وانادیم (Va)، آلومینیوم (Al) و سیلیسیم (Si) جزو عناصر مفید به حساب می آیند زیرا برای برخی گیاهان ضروری تشخیص داده شده اند.

کودها:

کودهای معدنی جایگزین مواد مغذی از دست رفته یا برداشته شده توسط گیاه می شوند. کودهای معدنی برای جایگزینی آن عناصر غذایی که از مزرعه حذف شده اند ضروری هستند. یک اصل مهم در تامین عناصر مورد نیاز گیاه با توجه به آزمون خاک کود دهی عناصر مورد نیاز برای رشد محصولات با منابع کودی مناسب است.

 

Havlin, J. L., Tisdale, S. L., Nelson, W. L., & Beaton, J. D. (2016). Soil fertility and fertilizers. Pearson Education India.

 

ارسال نظر
 
 
1402/07/05  -  انصاری

بسیار عالی خوب ومفید بود . ممنون

پاسخ مدیر سایت: با سلام همراه گرامی  ممنون از حسن توجه شما