مقاله آشنایی با نقش عنصر منیزیم در گیاهان

آشنایی با نقش عنصر منیزیم در گیاهان

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه
تاریخ انتشار: 1399/10/02 آخرین تاریخ ویرایش: 1400/01/16

کودهای منیزیمی

تعداد بازدید 1,231

مقدمه

مقدار منیزیم در محصولات زراعی و باغی نیز رژیم‎هاي روزانه غذایی در کیفیت غذا و تغذیه انسان بسیار مهم است. مقدار منیزیم در اندام‎هاي رویشی براي رشد طبیعی گیاه 1.5 تا 3.5 گرم در کیلوگرم است (Sumner,1999). مقدار کفایت منیزیم در گیاهان از 0.12 تا 0.25 درصد در برگ جوان کامل در هفته اول برداشت است. محصولات حساس به کمبود منیزیم عبارتند از مرکبات، نیشکر، دانه‎هاي روغنی، پنبه، سیب‎زمینی، انگور، ذرت و گوجه فرنگی و فلفل (Sumner,1999) عکس‎العمل این محصولات به کاربرد منیزیم معمولا مثبت است. گیاهان دانه روغنی از جمله کلزا، سویا، آفتابگردان، گلرنگ و کنجد نیاز فراوانی به فراهمی منیزیم در محلول خاك دارند (Sepehr & Malakouti, 2000).

متن

نحوه جذب منیزیم به وسیله گیاه
گیاهان منیزیم را به شکل کاتیون Mg²⁺جذب می‎کنند که به صورت حل شده در محلول خاك وجود دارد. بیشترین مقدار منیزیم در محلول خاك از طریق جریان تودهاي در اختیار ریشه گیاه قرار می‎گیرد. مشارکت جریان توده‎اي در تغذیه منیزیم گیاه از طریق غلظت منیزیم محلول خاك و مقدار تبخیر انجام شده از گیاه، قابل محاسبه است (Gransee & Fuhrs, 2013b). لاوه بر مقدار رطوبت خاك و غلظت آن در محلول خاك، مقدار مورد نیاز خاص گونه‎هاي گیاهی و نوع سیستم ریشه آن‎ها نیز در مقدار جذب مؤثر است و در شرایط تنش خشکی، قابلیت دسترسی آن به ریشه گیاه از طریق این سیستم، محدود خواهد شد (Gransee & Fuhrs, 2013).

کمبود منیزیم در گیاه

کوددهی نامتوازن به مدت طولانی، رقابت کاتیونی، شستشوي منیزیم در مناطق با بارندگی زیاد، منجر به تخلیه منیزیم و کاهش قابلیت دسترسی آن براي گیاه و کاهش تجمع آن در دانه می‎گردد که اثرات آن در کاهش رشد گیاه، کاهش دوره رشد، کاهش باروري، کاهش کیفیت محصولات در کشاورزي و باغبانی دیده می‌شود (Guo et al., 2016). کمبود منیزیم در گیاهان منجر به (کاهش تعداد دانه، کاهش وزن هزار دانه، کاهش مقدار پروتئین دانه) می‎گردد (Marshner,2011 ; Sepehr,2007).

در زمان کمبود، علائم ممکن است به صورت زیر در گیاهان بروز نماید:

زرد شدن حاشیه برگ‎ها و ما بین رگبرگ اصلی
ممکن است در حاشیه برگ علائم همانند کمبود پتاسیم باشد. بروز نقاط قهوه‎اي در سطح برگ
وقتی کمبود شدید می‎گردد، نقاط زرد ممکن است به نقاط قهوه‎اي مرده تبدیل گردد.
در اکثر مواقع علایم ابتدا در برگ‎هاي قدیمی بروز می‎نماید و ممکن است این برگ‎ها ریزش نماید.

کمبود منیزیم در برگ انگور

شکل 1: کمبود منیزیم در برگ انگور

منیزیم و کیفیت محصولات گیاهی

گرچه منیزیم عنصري ضروري براي گیاه می‎باشد ولی اهمیت آن در کیفیت محصولات کشاورزي نادیده گرفته شده است. در گیاهان و سبزیجات صیفی‎جات، نسبت منیزیم به کلسیم و پتاسیم و نه مقدار خالص منیزیم به عنوان شاخص قابل اعتماد کیفیت در نظر گرفته می‎شود. مقدار منیزیم در مقادیر کمتر از حد مورد نیاز براي عملکرد بهینه به ندرت در بهبود کیفیت محصولات کشاورزي اثرگذار است (Gransee & Fuhrs, 2013a). کاربرد منیزیم در زمینه‎ایی که داراي کمبود منیزیم هستند باعث افزایش وزن هزار دانه گندم و جو خواهد شد که در ارتباط با تجمع نمک‎هاي فیتیک کلسیم و منیزیم است. این امر در شرایطی ایجاد خواهد شد که مقدار منیزیم در خاك بیش از حد مورد نیاز عملکرد بیشینه باشد. مقدار پروتئین و گلوتن خام نیز در دانه گندم با کاربرد منیزیم افزایش خواهد یافت (Gransee & Fuhrs, 2013a).

منبع

Gerendás, J., & Führs, H. (2013a). The significance of magnesium for crop quality. Plant and Soil, 368(1-2), 101-128.

Gransee, A., & Führs, H. (2013b). Magnesium mobility in soils as a challenge for soil and plant analysis, magnesium fertilization and root uptake under adverse growth conditions.
Plant and Soil, 368(1-2), 5-21.

Guo, W., Nazim, H., Liang, Z., & Yang, D. (2016). Magnesium deficiency in plants: An urgent problem. The Crop Journal, 4(2), 83-91.

Marschner, H. (2011). Marschner's mineral nutrition of higher plants. Academic press. Sumner, M. E. (Ed.). (1999). Handbook of soil science. CRC press.