مقاله آشنایی با تاثیرات محلول پاشی عناصر غذایی بر محصولات

  نخستين گزارش جذب عناصر غذايي در سال 1844 منتشر گرديد كه Mayer و Bohm پس از آن نتايج گذشته را مورد بررسي قرار دادند و اساتيد بخش باغباني دانشگاه ميشيگان دكتر Tukey. B.H و Wittwer. H. S ، در سال 1951 ضمن آزمايشات خود بر روي نقل و انتقال ايزوتوپهاي راديواكتيوي عناصر فسفر و پتاسيم، اثبات نمودند كه گياهان قابليت جذب عناصر غذايي از طريق برگها و اندامهايي هوايي را دارا بوده و در برخي از جنسهاي گياهي در طي مدت زمان يك ساعت در حدود 30 سانتيمتر نقل و انتقال عناصر غذايي در اندامهاي گياهي صورت ميپذيرد.  نتايج آزمايشات بيانگر آن بود كه درصد موفقيت جذب عناصر غذايي از طريق تغذيه برگي در حدود 95 درصد و در شيوه روش جذب از طريق ريشه بسته به شرايط شيميايي و فيزيكي خاك بسيار متغير و در حدود 10 درصد ميباشد.

کارایی تغذیه برگی براي گلدهی و تشکیل دانه در محصولات زراعی

کاربرد برگی عناصر غذایی در غلات به طور فزایندهاي رو به گسترش است.

  درصد بالایی از محتواي عناصر غذایی دانه از عناصر برگی و نه از جذب ریشه، تأمین میشود (Marshner, 2012). در بسیاري از گونهها نیاز دانههاي در حال رشد به نیتروژن بیشتر از ظرفیت جذب ریشهها بوده و کمبود نیتروژن از راه شکستن پروتئین برگ و انتقال نیتروژن و دیگر عناصر تغذیهاي به دانه تأمین میشود. شکست پروتئین برگ تأثیر مثبتی بر فراهمی مس و روي براي تحرك دوباره به سمت بافتهاي زایشی دارد (Hill et al., 1979 ;Dehghanpour et al., 1391 ; Cakmak et al., 2010).

تحقیقات نشان دهنده نقش مهم فسفر در محلولپاشی برگی است. کاربرد برگی فسفر در محصولات مختلفی مانند سویا (Malarino et al., 2001)، گندم (MacBeath et al., 2011; Noack et al.,2011)، شبدر (Buma, 1975)، ذرت (Girma et al., 2007 ; Ling and Silverbush, 2002) و غلات (Macbeth et al., 2011 ;Novak et al., 2011) موثر بوده است.

  • کاربرد برگی فسفر داراي بیشترین کارایی در هنگام گلدهی گندم بوده و به میزان 2کیلوگرم فسفر خالص در هر هکتار (Masouli et al., 2006) توصیه میشود.
  • در ذرت بیشترین پاسخ به کاربرد برگی فسفر، با 2 کیلوگرم فسفر خالص در هر هکتار، از هشتمین برگ تا مراحل رشد کاکل ذرت است.
  • مناسبترین زمان براي کاربرد برگی فسفر در اوایل توسعهي غلاف در سویا (Gray and Akin,1984)، از کامل شدن پوشش گیاهی تا خوشه روي در غلات (Malusa et al.,2006 ; Girma et al., 2007) و اوایل تشکیل کاکل ذرت (Girma et al., 2007) است.
  • محلولپاشی روي و آهن پیش از گلدهی و در زمان تشکیل دانه در کلزا موجب افزایش معنیدار عملکرد روغن میشود (Moaf Pourian et al.1393).
  • ویتور و بوکاووك (1959) نشان دادند که رطوبت هوا موجب افزایش جذب دو برابري فسفر به برگهاي لوبیا میشود.

تغذیه برگی در زمان بیشترین نیاز به عناصر غذایی

  • نیاز به عناصر غذایی در دوره حداکثر رشد رویشی گیاهان و در درختان در طی مراحل تشکیل گل، میوه و دانه است. در طول این مراحل، بالغ بر 40 درصد از تجمع سالانهي عناصر غذایی در طی یک دورهي 10روزه اتفاق میافتد (Jones et al.,2009).      

  •   در بادام، نیاز به نیتروژن زیاد بوده و در طول 60 روز اول رشد میتواند از 150 کیلوگرم نیتروژن در هر هکتار تجاوز کند، درحالیکه نیاز به پتاسیم در اواخر فصل به بیشترین حد رسیده و با دوره بیشترین نیاز به کربن و دوره تولید ریشههاي جدید، همزمان میشود.

    -  در بسیاري از محصولات چندساله، کوددهی برگی، حتی در شرایط بهینه بودن ذخیرهي عناصر غذایی خاکی، باید در طول دورهاي که بیشترین نیاز به عناصر غذایی وجود دارد، انجام شود.

    - در پسته، دوره اوليه‌ي تجمع نيتروژن همزمان با رشد سريع بهاره و دورهي پر شدن دانه روي میدهد.تجمع پتاسيم از الگويی مشابه با تجمع نيتروژن تبعيت میكند. نياز به عناصر غذايی از توزيع دوباره يا از جذب تأمين میشود. نياز وافر به پتاسيم و نيتروژن در طول سالهاي ميوهدهی )در تناوب باردهی(، به ويژه در اوايل رشد بهاره و پر شدن دانه، نشان میدهد كه هرگونه كاهش در جذب عناصر غذايی توسط ريشه در اين دورهها ميتواند منجر به كاهش رشد ميوه و عملكرد شود. نياز زياد به عناصر غذايی در زمان ميوهدهی سنگين در پسته سبب كمبود موضعی در برگ درست در كنار خوشههاي پسته میشود، اين مسئله حتی در خاكهايی كه به خوبی كوددهی شدهاند، نيز رخ میدهد (شكل 1) الگوي كمبود مشابهي نيز در برگهاي بادام مشاهده میشود، كه درست مجاور ميوه قرار دارند (شكل 2).

کمبود شدید پتاسیم و نیتروژن در برگ‎هایی که درست کنار خوشه‎ي میوه پسته قرار دارند.

شکل 1: کمبود شدید پتاسیم و نیتروژن در برگهایی که درست کنار خوشهي میوه پسته قرار دارند.

کمبود چند عنصر در برگ‎هایی که درست در کنار میوه دوتایی بادام قرار دارند.

شکل 2: کمبود چند عنصر در برگهایی که درست در کنار میوه دوتایی بادام قرار دارند.

دهقانپور، ع.، تدین، م.س. و م. مدندوست . 1391. بررسی اثر کود بیولوژیک نیتروکسین بر صفات رشد رویشی گندم زراعی در شرایط رقابت با یولاف وحشی (Avena fatua)  سومین همایش ملی علوم کشاورزي و صنایع غذایی، فسا، ایران

دین، م.س.، معافپوریان، غ.ر.، شاهرخنیا، م.ع.، تسلیمپور، ج.، مفتونآزاد، ن. و ن. زارع. 1393الف. بررسی تأثیر آبیاري و محلولپاشی اوره، بور و روي بر افزایش گلهاي کامل، تلقیح جوانههاي گل و باردهی زیتون رقم شنکه (Oleaeuropaea L. clv. Shenke) در رژیمهاي مختلف آبیاري در استان فارس. گزارش نهایی موسسه تحقیقات خاك و آب، ،93/45706کرج، ایران

Bouma, D. 1975. Effects of some metabolic phosphorus-compounds on rates of photosynthesis of detached phosphorus-deficient subterranean clover leaves. Journal of Experimental Botany. 26:52-59.

Cakmak, I., M. Kalayci, Y. Kaya, A.A. Torun, N. Aydin, Y. Wang, Z. Arisoy, H. Erdem, A. Yazici, O. Gokmen, L. Ozturk and W.J. Horst. 2010  Biofortification and localization of zinc in wheat grain. Journal of Agricultura  and Food Chemistry. 58:9092-9102.

Hill, J., A.D. Robson and J.F. Loneragan. 1979a. Effect of copper supply on the senescence and the retranslocation of nutrients of the oldest leaf of wheat. Annals of Botany. 44:279-287.

Girma, K., K.L. Martin, K.W. Freeman, J. Mosali, R.K. Teal, W.R. Raun, S.M. Moges and D.B. Arnall. 2007. Determination of optimum rate and growth stage for foliarapplied phosphorus in corn. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 38:1137- 1154.

Gray, R.C. and G.W. Akin. 1984. Foliar fertlization In Nitrogen in Crop Production. R.D. Hauck, editor. American Agronomy Society, Madison. 579- 584.

Ling, F. and M. Silberbush. 2002. Response of maize to foliar vs. soil application of nitrogen-phosphorus-potassium fertilizers. J. Plant Nutr. 25:2333-2342.

Jones, C., K. Olson-Rutz and C. Dinkins, P. 2009. Nutrient uptake timing by crops: To assist with fertilizer timing. Montana State University, Extension:1-7

Mallarino, A.P., M.U. Haq, D. Wittry and M. Bermudez. 2001. Variation in soybean response to early season foliar fertilization among and within fields. Agron. J. 93:1220-1226.

Malusa, E. and L. Tosi. 2005. Phosphorous acid residues in apples after foliar fertilization: Results of field trials. Food Additives and Contaminants. 22:541- 548.

Marschner, H. 2012. Mineral Nutrition of Higher Plants. Elsevier, London.

Malusa, E. and L. Tosi. 2005. Phosphorous acid residues in apples after foliar fertilization: Results of field trials. Food Additives and Contaminants. 22:541- 548.

McBeath, T.M., M.J. McLaughlin and S.R. Noack. 2011. Wheat grain yield response to and translocation of foliar-applied phosphorus. Crop & Pasture Science. 62:58-65.

Noack, S.R., T.M. McBeath and M.J. McLaughlin. 2011. Potential for foliar phosphorus fertilisation of dryland cereal crops: A review. Crop & Pasture Science. 62:659-669.

Rosecrance, R.C., S.A. Weinbaum and P.H. Brown. 1996. Assessment of nitrogen, phosphorus, and potassium uptake capacity and root growth in mature alternatebearing pistachio (Pistacia vera) trees. Tree Physiology. 16:949-956.

 

 

 

ارسال نظر