مقاله آشنایی با نقش عنصر کلر در گیاهان

آشنایی با نقش عنصر کلر در گیاهان

مدت زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه
تاریخ انتشار: 1399/09/26 آخرین تاریخ ویرایش: 1400/01/16

کودهای کلر

تعداد بازدید 3,489

مقدمه

کلر (Cl^-) از طریق ریشه و برگ‎ها جذب گیاه می‎شود. جذب فعال کلر از طریق غشائ پلاسمایی به وسیله ناقلان سایر آنیون‎ها (برای مثال NO₃^-،SO₄^2-، H₂PO₄^-) انجام می‎شود. کلر به راحتی در بافت‎های گیاهی منتقل می‎شود. غلظت کلر در گیاهان حدود 0.2-2 درصد می‎باشد. هر چند که غلظت‎های بسیار بالا مانند 10 درصد نیز امکان پذیر است. تمامی این مقادیر معمولا از نیاز تغذیه‎ای واقعی بسیاری از گیاهان تجاوز می‎کند. غلظت کلر در بافت گیاهان حساس اگر بین 2-0.5 درصد باشد می‎تواند سمیت ایجاد کند. کاهش عملکرد و کیفیت محصول وقتی غلظت در گیاهان برابر یا بیشتر از 4 درصد باشد، مشاهده می‎شود.

متن

نقش کلر در گیاهان

کلر در واکنش‎های تنظیم فشار اسمزی و خنثی سازی کاتیون‎ها دخالت دارد که در فرآیندهای بیوشیمیایی مهم می‎باشند. بیش از 100 ترکیب آلی حاوی کلر در گیاهان شناسایی شده ولی نقش آن‎ها به خوبی روشن نشده است. کلر در ایفای نقش منگنز در تولید فتوسنتزی کربوهیدرات‎ها و آزادسازی اکسیژن شرکت می‎کند. کلر وقتی Mn²⁺ الکترون را در فتوسنتز آزاد می‎کند خنثی سازی الکتریکی را انجام می‎دهد. این نقش کلر در فتوسنتز ضروری است و با این واقعیت که تقریبا معادل 10 درصد از کلر در کلروپلاست قرار گرفته تایید می‎شود. برای تبادل سریع گازی در برگ‎ها در طول فرآیند فعال فتوسنتزی، سلول‎های محافظ اپیدرمی روزنه‎ها باید از طریق پمپاژ k⁺ از سلول‎های مجاور به سلول‎های محافظ، آماس یابند. انتقال k⁺ به سلول‎های محافظ بسته به گونه گیاهی باید با آنیون‎های آلی یا کلر خنثی شود. شواهدی دال بر از دست رفتن آماس برگ‎ها در حالت کمبود کلر، این مفهوم را که کلر یک عامل فعال اسمزی است تایید می‎کند. برخی از فواید کوددهی کلر، مشارکت در افزایش پتانسیل آب و روابط رطوبتی در گیاه می‎باشد. در سلول‎های دیگر، سازگاری اسمزی کم باعث کاهش فشار تورمی سلول‎ها می‎شود که این موضوع بزرگ شدن سلول‎ها و تقسیم سلولی را محدود می‎کند. کاهش توسعه سلولی باعث کاهش اندازه برگ‎ها می‎شود که رایج ترین علائم کمبود کلر می‎باشد.

برای گیاهان که با کارایی زیاد عناصر غذایی را جذب و استفاده می‎کنند، عناصر غذایی در واکوئل‎ها تا زمان انتقال به اندام‎های در حال رشد ذخیره می‎شوند. کلر برای نگهداری موازنه بار الکتریکی در تونوپلاست ضروری است. در شرایط شور، کلر بخصوص در موازنه زیادی سدیم و نگهداری شرایط مناسب رطوبتی گیاه نقش مهمی را ایفا می‎کند.

علائم کمبود و سمیت کلر در گیاهان

رشد بسیاری از گیاهان به طور قابل توجه‎ی در صورت کاهش کلر تحت تاثیر قرار می‎گیرد. زردی برگ‎ها جوان و پژمردگی عمومی گیاه دو علامت رایج کمبود کلر می‎باشند. سوختگی در برخی از قسمت‎های گیاه، برونزه شدن برگ‎ها و کاهش در رشد ریشه و برگ نیز می‎تواند مشاهده شود. غلظت کمتر از ppm 700-70 کلر بافت‎های گیاهی معمولا نشان دهنده کمبود کلر می‎باشد ولی غلظت‎های بالاتر برای مبارزه با بیماری‎ها و روابط رطوبتی گیاه مفید است. پاسخ به کوددهی کلر در گیاهان دانه ریز در حدود 50 درصد از گیاهانی که غلظت کلر در آنها بین 0.12-1.4 بیشتر بود.

زیادی کلر می‎تواند مضر باشد و گیاهان از نقطه نظر مقاومت به سمیت کلر بسیار متفاوت‎اند. وقنی مقدار کلر زیاد از حد باشد برگ‎ها ضخیم و لوله‎ای می‎شوند. کیفیت انبارداری نباتات غده‎ای در حالت زیادی کلر کاهش می‎یابد. تاثیر اساسی زیادی کلر، افزایش فشار اسمزی آب خاک و کاهش جذب آب می‎باشد.

جدول 1: حساسیت گیاهان به کمبود کلر

حساسیت زیاد	حساسیت متوسط	حساسیت کم
آووکادو	پنبه	جو
بقولات	یولاف	ذرت
کاهو	سیب زمینی	اسنفناج
هلو	سویا	چغندرقند
توتون	گندم	گوجه فرنگی

منبع

Greenway, H., & Munns, R. (1980). Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annual review of plant physiology, 31(1), 149-190.

Ozanne, P. G., Woolley, J. T., & Broyer, T. C. (1957). Chlorine and bromine in the nutrition of higher plants. Australian Journal of Biological Sciences, 10(1), 66-79.