آشنایی با اصول مبارزه با جوندگان (قسمت دوم)

اصول مبارزه با جوندگان

چ- انتخاب طعمه و ماده غذایی مناسب: برای مبارزه شیمیایی با جوندگان طعمه مسموم کاربرد زیادی دارد. طعمه مسموم عبارت از مخلوط یک ماده غذایی و سم می‌باشد که باید توسط جونده خورده شود تا اثر کند. لذا، ضرورت دارد که از مواد غذایی مورد علاقه جونده استفاده شود تا با رغبت بیشتری به سمت آن جلب شود و از آنجا که در  فصول وشرایط مختلف، جوندگان به برخی مواد تمایل بیشتری دارند، ضرورت دارد که برحسب زمان و شرایط همیشه از طعمه‌های مناسب استفاده کنیم. مثال برای مبارزه با موش مغان در زمستان می‌توان از گندم ولی در بهار از طعمه سبز استفاده کنیم (شکل 1).  

شکل 1ـ استفاده از طعمه مسموم برای موش مغان

اما بخاطر داشته باشید که در مبارزه با موش‌های خانگی یا انباری وضع این‌طور نیست و نمی‌توان فرمول کلی برای انتخاب طعمه بدست آورد. یعنی، در هنگام مبارزه باید قبل از طعمه‌گذاری با انجام آزمایش‌هایی نوع طعمه مورد لزوم خانه یا انبار را پیدا کنیم. به این منظور باید چند نوع ماده غذایی (بدون سم) را در گوشه وکنار انبار قرار دهیم و دو یا سه روز مراقب بود که موش‌ها به کدام طعمه توجه خواهند داشت. پس از پیدا کردن نوع مواد غذایی مورد علاقه موش‌های این انبار یا منزل، طعمه مسموم را با استفاده از آن ماده تهیه می‌کنیم. در این رابطه باید متذکر شد که موش‌های خانگی یا انباری به انواع غذاهای مختلف دسترسی دارند و اگر کمبودی احساس کنند ممکن است از خانه‌ها و انبارهای مجاور آن را تهیه کنند لذا، انتخاب طعمه برای این‌گونه اماکن 3-2 روز مطالعه مقدماتی لازم دارد.

ح- ردیابی، مطالعه وتعیین تراکم جوندگان: برای انجام یک مبارزه درست و مؤثر با جوندگان ضرورت دارد که همیشه آنها را تحت نظر داشته و میزان تراکم جمعیت آنها را تعیین کنیم. این موضوع در مورد جوندگانی مثل موش مغان که هم درکانون‌ ها و هم در مزارع فعالیت دارند اهمیت بیشتری دارد. بنابراین ردیابی این قبیل جوندگان اهمیت زیادی دارد و می‌بایست قبل از این‌که خسارت قابل ملاحظه‌ای را موجب شوند اینکار را انجام دهیم. ردیابی این آفت باید در زیستگاه‌های مختلف و هم در اوایل بهار و هم در پاییز  انجام شود تا بتوانیم میزان افزایش جمعیت آن را مشخص کنیم. ردیابی و تعیین تراکم جوندگان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. برای پی بردن به وجود جونده در یک محل می‌توانیم از علائمی مثل سوراخ لانه (شکل 2)، آثارخسارت، فضله‌ها، خوردگی‌ها و یا دیدن خود جونده استفاده کنیم.

شکل 2ـ سوراخ لانه جوندگان

پس از اطمینان از وجود جونده، برای تعیین تراکم هم می‌توانیم از شمارش لانه‌های فعال در واحد سطح استفاده کنیم. برای این‌کار باید در یک سطح مشخص ابتدا تمام سوراخ‌ها (فعال و غیرفعال) را شمارش و بعد لانه کوبی می‌کنیم (با پا آنها را می‌بندیم). صبح روز بعد کلیه سوراخ‌های باز شده را شمارش و ثبت می‌کنیم (این‌ها سوراخ‌های فعال هستند). سپس با تناسب ریاضی، تعداد سوراخ‌ها در یک هکتار را محاسبه می‌کنیم. لازم به یادآوری است که برای ایجاد وحدت رویه درکل کشور، سطح انتخابی برای شمارش سوراخ‌ها را 625 متر مربع (25×25متر) در نظر می‌گیرند. ضمنا، برای دقت بیشتر، بهتر است که این‌کار را در چند قطعه 625 متر مربعی انجام داده و بعد میانگین آنها را بگیریم. توصیه فنی این است که در مزارع یک هکتاری 3 تا 4 قطعه و در وسعت‌های بیش از100 هکتار، به ازا هر سه هکتار یک قطعه 625 متر مربعی در نظر گرفته شود. مثال اگر تعداد سوراخ‌های فعال شمارش شده دریک قطعه 625 متر مربعی 450 عدد باشد، با انجام تناسب ریاضی ملاحظه می‌شود که تعداد آنها دریک هکتار (10000 متر مربع) 7200 عدد است.