اولین قارچ‌کش‌هایی که به منظور کنترل بیماری‌های گیاهی به‌کار گرفته شدند، ضدعفونی‌کننده‌های بذر بودند. یکی از دانشمندان در ابتدا سولفات مس را جهت ضدعفونی بذر توصیه کرد. اگرچه مصرف سولفات مس علیه سیاهک پنهان گندم کاملا مؤثر بوده است، اما نتایج نامطلوبی را نیز به همراه داشته است که از آن جمله خسارت دیدن بذر و گیاهچه‌های جوان بود. از سال 1861 در آمریکا متداول شده بود که بعد از خیساندن بذرهای گندم در محلول سولفات مس، بذرهای مرطوب را به‌وسیله پاشیدن آب آهک خیس نمایند. در سال 1873 محقق دیگری گزارش نمود که افزودن آهک به محلول سولفات مس از خاصیت گیاه‌سوزی آن می‌کاهد. یکی دیگر از موارد نامطلوب سولفات‌مس، عدم تاثیر آن روی سیاهک آشکار گندم بود.
وسایل ضد عفونی بذر
تا دهه 1920، ضدعفونی بذرها و غده‌ها به‌صورت انفرادی توسط کشاورزان انجام می‌شد. برای ضدعفونی در مقیاس کوچک، وسایل ساده خانگی کفایت می‌کند. برای این منظور، بذر و گردهای ضدعفونی کننده، درون بشکه‌ای که در اطراف بدنه داخلی آن میله‌ای نصب شده و حول یک محور افقی و روی دو پایه قابل چرخش است، ریخته می‌شوند. زمانی که روش ضد عفونی با آب گرم متداول شد، نیاز به وسایل دقیق‌تری بود (شکل 1). آنگاه که عملیات ضدعفونی بذر گسترده‌تر شد، دستگاه‌های ضدعفونی کننده بذر در سطح وسیع‌تری گسترش یافتند. در سال‌های اخیر دستگاه‌های ضدعفونی کننده برای حجم‌های بزرگ بذر در مقیاس‌های بسیار وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها معمولا در محل بوجاری بذر نمودن بذرها قرار گرفته و همزمان با پاک کردن بذر، عملیات ضدعفونی نیز انجام می‌شود که برای انجام این کار معمولا از محورهای تراکتور استفاده می‌شود. یکی از مشکلات ضدعفونی بذر در سطوح وسیع و در محل‌های بوجاری، خطری است که کارگران حاضر در محیط را تهدید می‌کند، زیرا هنگام عملیات ضد عفونی، بدون شک مقادیری از پودر قارچکش در فضا و محیط پراکنده شده و موجب مسمومیت کارگران می‌شود. اغلب پودرهای قارچکش موجب التهاب و خارش شدید پوست یا مخاط تنفسی می‌شوند. بخش اعظم این مواد را می‌توان به وسیله هواکش‌های قوی از محیط کار خارج نمود. اما مشکل دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که مقادیری از سم که توسط هواکش‌ها خارج می‌گردد باعث کاهش اثر ضدعفونی کنندگی آن‌ها می‌شود. به علاوه در عملیات ضدعفونی بذر نمی‌توان مقادیر زیاد بذر را دقیقا وزن کرد، به همین دلیل مقدار سم مورد نیاز نیز نمی‌تواند به طور دقیق تعیین شود.
شکل 1- یکی از دستگاه‌های مورد استفاده در ضد عفونی بذر
ضد عفونی مرطوب بذر
ضدعفونی مرطوب روشی است که برای حذف عوارض سو ناشی از ضدعفونی به وسیله گرد ابداع گردیده است. در این روش، پودر قارچکش را با یک ماده تعلیق کننده و آب مخلوط نموده و به صورت امولسیون غلیظی در می‌آورند. دانه‌های غلات که درون جعبه‌های کوچک روی زنجیر متحرک در حال حرکت هستند، با حجم مشخصی از امولسیون محلول‌پاشی می‌شوند. مخلوط شدن بذرها با سم به وسیله مخلوط کننده‌های مخصوص طوری صورت می‌گیرد که مواد پاشیده شده به طور کامل سطح بذرها را بپوشانند. زمانی که بذرهای ضد عفونی شده از دستگاه خارج می‌شوند، رطوبت چندانی ندارند، لذا می‌توان آن‌ها را مستقیما به درون کیسه‌های بذر هدایت و بسته‌بندی نمود. از مزایای این روش عدم پخش گرد قارچکش در محیط و ضد عفونی بذر به صورت یکنواخت و دقیق است. قارچ‌کش‌های کاملا محلول در آب نیز به بازار عرضه شده و می‌توان محلول غلیظ قارچ‌کش‌ها را در مقادیر بسیار اندک (حدود یک سانتی‌متر مکعب برای هر گیلوگرم بذر) و به روش‌های مختلف روی بذر پاشید. مزیت این روش این است که ماشین عمل کننده که به Mist-o-matic موسوم است، به ازای مقادیر معینی از بذر، مقدار مشخصی از قارچکش را وارد دستگاه می‌کند (شکل 2)، لذا عملیات ضد عفونی به صورت دقیق‌تری انجام می‌گیرد. بذرکارهای مخصوصی اخیرا مورد استقبال قرار گرفته‌اند که پودرهای رقیق سم همراه با بذر در جعبه مخصوص آن ریخته می‌شود، به این ترتیب بذر هنگام کاشتن کاملا ضدعفونی می‌شود. مزیت این دستگاه این است گه همان مقدار بذری که کاشته می‌شود، ضد عفونی شده و کشاورز مجبور به معدوم نمودن مازاد بذر ضدعفونی شده نیست. زیرا ممکن است برخی مواقع مازاد بذر ضدعفونی شده، با گندم خوراکی که در تهیه نان مصرف می‌شود، مخلوط گردد که عملی غیرقانونی و بسیار خطرناک است. معمولا حجم سموم به کار گرفته شده برای ضد عفونی را بیشتر می‌گیرند تا مقدار سم روی بذر به اندازه کافی باشد. بنابراین برای صرفه‌جویی در مقادیر سم می‌توان از یک ماده چسباننده استفاده نمود تا مقدار سم چسبیده شده به بذر افزایش یابد. این روش که به Pelleting موسوم است، برای اولین بار روی بذر پیاز به‌کار گرفته شد. برای این منظور می‌توان از ماده چسباننده‌ای به نام متوسل یا استات‌سلولز استفاده کرد، بذر پیاز را با آن چسبناک کرد و سپس با قارچکش تیرام مخلوط می‌کنیم. به این ترتیب بذرهای پیاز با مقدار کافی از سم آغشته شده و از حمله عامل سیاهک پیاز محفوظ می‌مانند.
شکل 2- نمونه‌ای از دستگاه ضد عفونی کننده بذر
طالبی جهرمی، خلیل (1391). سم‌شناسی آفت‌کش‌ها (چاپ چهارم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
عالی است
پاسخ مدیر سایت: با سلام ممنون از حسن توجه شما