مقاله آشنایی با هورمون اتیلن و نقش آن در گیاهان

اتیلن یک هورمون گازی شکل است که در اوایل قرن نوزدهم، پرورش دهندگان میوه تلاش کردند تا رنگ و طعم مرکبات را با قرار دادن آنها در اتاقی که به بخاری و زغال سنگی گرم می‌شد، مرغوب‌تر کنند. مدت‌ها دانشمندان فکر می‌کردند که گرما باعث رسیدن میوه‌ها می‌شود. سپس تحقیقات بسیاری صورت گرفت که نشان داد در حقیقت فرآورده‌های کروسن باعث رسیدن میوه‌ها می‌شوند. از بین این فرآورده‌ها، گاز اتیلن، گاز بسیار فعال تشخیص داده شد. به دنبال آن دانسته شد که اتیلن به وسیله گیاهان هم تولید می‌شود. این گاز قبل از رسیدن میوه‌ها در گیاه تولید می‌شود و مسئول تغییرات رنگ، بافت و ترکیبات شیمیایی هنگام رسیدن آنهاست. اکسین در تراکم معین سبب تولید مقدار زیادی اتیلن در گیاه می‌شود. هنگامی که پیری برگ آغاز می‌شود اتیلن تنظیم کننده اصلی ریزش برگ است این گاز سبب تسریع در سنتز آنزیم سلولاز و آزاد شدن آن می‌شود. اگر پیش از آغاز پیری برگ، اکسین به آن اضافه شود، از پیری برگ جلوگیری می‌گردد. ولی پس از تشکیل لایه ریزش، اکسین ریزش برگ را با تحریک تولید اتیلن، تسریع می‌کند.

 

اتیلن هورمون گازی

نقش معین گازها در تحریک رسیدن میوه‌ها تا چندین سال شناخته شده بود. چینی‌ها در قدیم دانسته بودند که در اتاقی که ماده سوختنی در آن بسوزد میوه‌ها سریع‌تر می‌رسند. برخی دانشمندان برای اولین بار پیشنهاد دادند که میوه‌های رسیده یک گاز آزاد می‌کنند که رسیدن سایر میوه‌ها را تحریک می‌کند. آنها توصیه کردند که مرکبات نباید با موز در کشتی‌ها انبار شوند زیرا برخی از گازهای آزاد شده از مرکبات، باعث رسیدن سریع‌تر موزها می‌شوند. اکنون معلوم شده که مرکبات رسیده سالم تولید مقدار کمی اتیلن می‌کنند. در سال 1943 R.Gane در انگلستان پیشنهاد داد که میوه‌های رسیده اتیلن آزاد می‌کنند که این باعث رسیدن میوه‌ها می‌شود. به عنوان مثال گاز Puerto rican پرورش دهنده‌های آناناس و پرورش دهندگان مانگو در فیلیپین در کنار کشت‌های خود از آتش‌های بزرگ برای آغاز و همزمان سازی گلدهی استفاده می‌کردند. بنابراین اتیلن ناشی از دود باعث رسیدگی میوه‌ها شد. در بعضی از شهرهای آلمان نشت گاز موجب ریزش برگ‌های درختان خیابان شد. دیری نگذشت که گرادین مشاهده کرد بی برگ شدن درختان رشد یافته در نزدیک گاز نشت یافته عمده‌تر است. اثر نشت گاز روشنایی دهنده به طور قابل توجهی در گلخانه‌های سرپوشیده قابل تشخیص بود.

در کالیفرنیا کشاورزان به وسیله سوختن ناقص بخارهای نفتی به سبززدایی لمون‌ها دست پیدا کردند. یک فیزیولوژیست روسی اولین بار بود که تاثیر اتیلن را روی رشد گیاهان تصدیق کرد. در ادامه برخی دانشمندان اتیلن را به عنوان یک هورمون رسیدن میوه پیشنهاد دادند و همچنین به عنوان یک تنظیم کننده ارگان‌های رویشی گیاه معرفی کردند. اتیلن در بیشتر بافت‌ها در پاسخ سنتز می‌شود. اتیلن در بافت‌های پیر شده سنتز می‌شود. اتیلن از طریق انتشار از محل سنتز آن قابل انتقال است. اتیلن نقش‌های متعددی دارد که عبارتند از: رها شدن از خواب، رشد و تمایز ریشه و شاخه، تشکیل ریشه‌های نابجا، ریزش برگ و میوه (شکل 1 و 2)، القای گلدهی در برخی گونه‌ها، القای ماده شدن در گل‌های دوپایه، باز شدن گل‌ها، پیری گل و برگ و رسیدن میوه.

یکی از اثرات هورمون اتیلن در گیاهان ریز برگ است.

شکل 1- یکی از اثرات هورمون اتیلن در گیاهان ریز برگ است.

 

از تاثیرات دیگر هورمون اتیلن در گیاهان ریزش میوه است.

شکل 2- از تاثیرات دیگر هورمون اتیلن در گیاهان ریزش میوه است.

چندین عامل محیطی اتیلن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به عنوان مثال زخم شدن یا ساییدگی بخش‌هایی از گیاه باعث آزاد شدن اتیلن می‌شود. برخی از قارچ‌ها و باکتری‌ها هم اتیلن تولید می‌کنند. قابل توجه است که اولین پیشنهاد توسط کراکر (1935) داده شد که اتیلن یک هورمون گیاهی است که رسیدن میوه‌ها را آغاز می‌کند و تنظیم کننده رشد رویشی گیاه است که این توسط ونت و تیمان پذیرفته نشد، زیرا در آن زمان اکسین هورمون مؤثر گیاهی بود. بعد از مدتی اندک که میچتر (1938) نشان داد اثرات اتیلن در جهت تغییراتی در میزان اکسین است. به علاوه چندین فاکتور دیگر آزمایشی که تشخیص و اندازه گیری غلظت اتیلن را مشکل می‌کند شاید به همکاری در کاهش در مقدار اتیلن و نقش این گاز در ایجاد اثرات فیزیولوژیکی باشد. بیال (1960) اشاره کرد که به علت اهمیت اتیلن در رسیدن میوه‌ها این هورمون همواره مورد توجه متخصصان باغبانی بوده است.

 

Farm chemical handbook. (2000). Miester publication

 

ارسال نظر