پهن‌برگ‌هاي دائمي Perennial Broadleaves
خارشتر Alhagi camelorum
پايا با رويش بهاره، بوته‌اي نيمه خشبي به ارتفاع تا 80 سانتيمتر. ساقه‌هاي چوبي، متعدد و منشعب با خارهاي فراوان. گل‌هاي ارغواني كوچك. ميوه باريك در سطح بالا صاف و در سطح زيرين بند بند است. داراي ريشه‌هاي بسيار عميق و گسترده. تكثير بيشتر از طريق رخ‌هاي جديدي كه در اوائل بهار روي طوقه و ريشه آن ايجاد مي‌شود صورت مي‌گيرد. خارشتر بيشتر طالب خاك‌هاي قليايي است و به استثنا بعضي نقاط شمالي در بقيه مناطق كشور پراكنده است وممكن است در بعضي باغها باعث مزاحمت شود. گليفوسيت روي آن موثر است ولي معمولا نياز به يك الي دو بار تكرار سمپاشي وجود دارد. علفكش كلوپيراليد (لونترل) چنانچه به صورت لكه‌اي و هدايت شده روي آن به كار برده شود ممكن است تاثير بيشتري به جاي بگذارد.
شکل1- علف هرز خارشتر
كنگر وحشي Cirsium arvense
ايا با رويش پاييزه، ارتفاع تا حدود 1متر، حاشيه برگ‌ها تيغدار. گل‌هاي مركب به تعداد زياد. دو پايه (گل‌هاي نر و ماده روي پايه‌هاي جداگانه). ريشه‌هاي افقي گسترده كه رخ‌هاي جديد از آنها خارج مي‌شود. عمليات شخم زدن باعث پـراكنش بيشتر آن مي‌شود. با گليفوسيت و مخصوصا كلوپيراليد (لونترل) به خوبي قابل كنترل است. معمولا به صورت مجتمع در زمين‌هاي شخم‌خورده، حاشيه راهروها و حواشي باغها مي‌رويد. خاك‌هاي لومي عميق، حاصلخيز و نسبتا خشك را ترجيح مي‌دهد. از خانواده مركبان يا آفتابگردان (Compositae) گونه‌هاي فراواني در باغها پراكنده‌اند كه ذكر اسامي همه آنها از حوصله اين مجموعه خارج مي‌باشد.
شکل 2- علف هرز کنگر وحشی
پيچك صحرايي Convolvulus arvensis
يكي از شايع‌ترين و مهمترين پهن برگ‌هاي دائمي در باغها كه قابليت رويش در موقعيت‌هاي بسيار متفاوتي را دارد. زمين‌هاي مزروعي شخم نخورده و هواي گرم وخشك براي رشد و توليد بذر آن مناسب‌تر است. ريشه‌هاي خزنده و گسترده آن در اثر قطع و پراكنده شدن، به توسعه علفهرز كمك مي‌كند. در خزانه‌ها و روي نهال‌هاي جوان مشكلات بيشتري به وجود مي‌آورد. تكثير از طريق بذر نيز به خوبي انجام مي‌شود و بذور تا حدود 30 سال قوه ناميه خود را نگه مي‌دارند. در تمام فصول در حال رشد بوده و ظهور گل‌ها در بهار و تابستان صورت مي‌گيرد. بهترين روش كنترل پيچك صحرايي استفاده از علفكش‌هاي سيستميك با توجه به حفظ گياه اصلي از برخورد محلول سمي است. گونه مشابه آن به نام نيلوفر وحشي ياسياه‌تال (C.sepium) است كه برخلاف گونه قبلي، مناطق كمي مرطوب‌تر و خنك‌تر را ترجيح داده و كمتر طالب هواي آفتابي است.
كاتوس Cyanchum acutum
دائمي، پيچان و بالارونده تا 3متر. ساقه با انشعابات فراوان. گل‌ها كوچك به صورت مجتمع‌هاي چتر مانند انتهايي. با اتكا به درختان مختلف منجمله سيب بالا رفته و با انشعابات متعدد خود شاخه‌هاي درختان را به هم متصل نموده و به صورت چتر مانند روي درختان را مي‌پوشاند و از رسيدن نور به آنها جلوگيري و در برداشت ميوه اشكال ايجاد نموده و درخت را از فرم طبيعي خارج مي‌سازد. در سال‌هاي اخير در باغ‌هاي ميوه گسترش بيشتري پيدا كرده. شديدترين آلوگي به كاتوس (علف خرس) در باغ‌هاي سيب مغان و كوثر (كرج) ديده شده است. بذر اين علف هرز به كمك زوائد تار ابريشم مانند به آساني توسط باد به ساير نقاط منتشر مي‌گردد. خودداري از ديسك و كولتيواتور‌زدن در نقاط آلوده و به جاي آنها استفاده از علفكش‌هاي سيستميك قبل از بالا رفتن كاتوس از درختان و پيش از تشكيل بذر و همچنين هرس شاخه‌هاي پاييني و كنترل ساير علف‌هاي هرز اطراف درختان و نهال‌ها براي مبارزه با اين علف هرز توصيه مي‌شود.
دم اسبي Equisetum arvense
آلودگي به اين علف هرز معمولا به صورت لكه‌اي در باغها ديده مي‌شود. دم اسبي از دو راه تكثير پيدا مي‌كند. يكي به وسيله اسپورها كه روي ساقه‌هاي بهاره تشكيل مي‌شود. اين ساقه‌ها فاقد برگ هستند و عمر كوتاه دارند. راه دوم تكثير توسط ريزوم‌هايي است كه در اعماق خاك گسترش پيدا مي‌كنند. اين علف هرز در طول تابستان ساقه‌هاي غير بارور ايجاد مي‌كند كه بر خلاف ساقه‌هاي بهاره كه قهوه‌اي رنگ هستند، به رنگ سبز بـوده و حـاوي برگهـاي زيادي به صورت فراهم ميباشند. حذف اين علف هرز از باغ به تنهايي از طريق مكانيكي مشكل است و سموم علفكش نيز روي آن چندان موثر نمي‌باشد. گلوفوسينت آمونيم احتمالا روي اين علفهرز موثر مي‌باشد. به نظر مي‌رسد براي كنترل آن بايد مجموعه‌اي از اقدامات شامل استفاده از علفكش‌هاي سيستميك به دفعات توام با روش‌هاي مكانيكي و اكولوژيك به كار برده شود.
شيرين بيان Glycyrrhiza glabra
بوته‌اي با بن چوبي و بلندي تا 80 سانتيمتر. برگ‌ها شانه‌اي نسبتا چسبناك. گل‌ها آبي تا آبي متمايل به ارغواني. ميوه به صورت نيام محتوي 3-5 دانه. داراي ريشه‌هاي عميق گسترده كه تكثير اساسا توسط ساقه‌هاي هوايي كه از اين ريشه‌ها خارج مي‌شود صورت مي‌گيرد. حداقل دو زير گونه از اين علف هرز در باغها وجود دارد كه نيام در يكي صاف (G.g.var.glabra) و در ديگري خاردار (G.g.var.echinata) مي‌باشد. براي كنترل اين علفهرز در باغها بهتر است از علفكش‌هاي سيستميك استفاده نمود و به صورت لكه‌اي روي آنها پاشيد ودر صورت لزوم اقدام به تكرار سمپاشي نمود. علفكش كلوپيراليد (لونترل) نيز در صورت دسترسي ميتواند به صورت لكه‌اي و هدايت شده روي اين علف هرز به كار برده شود.
ترشك موجدار Rumex crispus
از شايع‌ترين علف‌هاي هرز پهن‌برگ دائمي در باغ‌هـا، ساقه ايستاده، ساده يا منشعب، تا 80 سانتيمتر. برگ‌هاي پاييني به صورت رزت در حاشيه به طور مشخص موجدار (وجه تسميه) گل‌ها ابتدا سبز و موقع رسيدن قهوه‌اي متمايل به قرمز به صورت مجتمع‌هاي فشرده در انتهاي شاخه‌ها. زمين‌هاي مرطوب، سنگين رسي و غني از لحاظ مواد غذايي را دوست دارد و معرف بالا بودن ازت خاك است. از راه بذر به خوبي تكثير پيدا مي‌كند و رويش ساليانه از روي ريشه نيز باعث تداوم زندگي آن مي‌گردد. با عمليات شخم و همچنين توسط علفكش‌هاي سيـستميك بـه خوبي قابل كنترل است. با گونه‌هاي مشابه ديگري نيز در باغها برخورد مي‌شود ولي ترشك موجدار شايع‌ترين آنها است.
شکل 3- علف هرز ترشک موجدار
تك لپه‌اي‌هاي يكساله و دائمي
يولاف وحشي زمستانه Avena ludoviciana
يكي از شايع‌ترين گرامينه‌هاي يكساله زمستانه است كـه در كليه نقاط كشور پراكندگي دارد و در فصول زمستان و بهار در اكثر باغها همراه با ساير علف‌هاي هرز ديده مي‌شود. ساقه ايستاده منتهي به خوشه آويخته. داراي زبانك غشايي در قاعده برگ و بدون گوشوارك. گونه ديگري به نام يولاف وحشي بهاره (A.fatua) نيز كم و بيش در باغها و مزارع پراكنده است ولي به طور كلي اهميت كمتري نسبت به گونه قبلي دارد.
مرغ Cynodon dactylon
علف هرز دائمي با رويش بهاره و تابستانه كه با بذر نيز ازدياد پيدا مي‌كند. برگ‌ها نسبتا كوتاه، در قاعده موهاي سفيد ظريف، بدون گوشوارك. داراي ساقه‌هاي خزنده و منشعب روزميني (استولن) و زيرزميني (ريزوم) غالبا از محل بندها از طريق ريشه‌هاي نابجا به زمين متصل مي‌گردد. گل آذين مجموعه‌اي از سنبله‌هاي نازك و ظريف به تعداد 3 تا 10عدد كه به صورت پنجه‌اي از يك نقطه خارج مي‌شوند. (تا حدودي شبيه و ظاهرا قابل اشتباه با پنجه مرغي (Digitaria). طالب هواي گرم، آفتابي و خشك بدون ترجيح نوع به خصوصي خاك. گونه ديگر شبيه آن چاير يا بند واش (Paspalum distichum) است كه ساقه‌هاي گل دهنده آن فقط به دو سنبله به صورت دو شاخه ختم مي‌شود. گونه اخير بيشتر در مناطق مرطوب رشد مي‌كند و به همين علت به آن چاير آبي نيز اطلاق مي‌گردد. روش‌هاي مكانيكي معمولا در مبارزه با آنها ناموفق مي‌باشد.
اويارسلام سرخ فام Cyperus rotundus
یك علف هرز دائمي است كه به وسيله غده و تا حدودي نيز با بذر تكثير پيدا مي‌كند. اويارسلام سرخ فام يكي از شايع‌ترين و مهمترين تك لپه‌اي‌هاي دائمي در خاك‌هاي زراعي بوده و متعلق به خانواده جگن‌ها (Cyperaceae) كه مشخصه آن ساقه‌هاي 3 گوش بدون بند است مي‌باشد. در باغها و بـهخـصوص خزانـههـا ممكن است به صورت لكه‌هاي كم و بيش وسيع ظاهر شود. كنترل آن از طريق روش‌هاي مكانيكي بسيار مشكل بوده و اين عمليات حتي ممكن است باعث انتشار بيشتر آن نيز گردد. تاثير گليفوسيت روي اويارسلام نسبي است و براي كنترل كامل آن معمولا نياز به تكرار سمپاشي به تعداد 3-2 بار خواهد بود. اين علف هرز در نقاط گرم و آفتابي و زمين‌هايي كه آبياري مي‌شوند توسعه و اهميت بيشتري دارد.
شکل 4- علف هرز اويارسلام سرخ فام
ني Phragmites australis
گياهي است پايا، ريزمدار، قوي و بلند با دامنه انتشار وسيع. ساقه هوايي راست و ايستاده و گاهي خزنده و رونده بسيار طويل. برگ‌ها در حاشيه اره‌اي و خشن و برنده ودر قاعده به جاي زبانك داراي دسته‌اي از مو. رويش ني معمولا نشانه بالا بودن سطح آب زيرزميني و وجود نارسايي در زهكشي است. مبارزه با ني در باغها با استفاده از علفكش‌ها امكان‌پذير است. با توجه به اينكه گليفوسيت در مراحل رشد نهايي علف هرز قابل توصيه مي‌باشد و در اين مرحله ممكن است به درختان و نهال‌ها آسيب وارد كند لذا بهتر است به جاي آن در باغها از گرامينه‌كش‌هاي انتخابي با توجه به حداكثر دوز توصيه شده براي ني استفاده شود.
دم روباهي Setaria viridis
گرامينه يكساله با رويش بهاره و دامنه انتشار وسيع، در قاعده برگ به جاي زبانك، حلقه‌اي از موهاي ظريف قرار داشته و گوشوارك وجود ندارد. گل آذين به صورت خوشه سنبله مانند است، ريشك‌هاي سبز تا قرمز به طول 1-3 ميلي‌متر در زير هر سنبلچه قرار دارد. سنبلچه‌ها در موقع رسيدن از محور سنبله جدا مي‌شود در حالي كه ريشك‌ها روي محور ياد شده باقي مي‌مانند. دم روباهي خاك‌هاي ليموني، شني و نقاط گرم و آفتابي را ترجيح مي‌دهد. از اين جنس دو گونه شايع ديگر نيز وجود دارد يكي به نام چسبك (S.verticillata) و ديگري ارزن وحشي (S.glauca) در خزانه‌ها چنانچه اينگونه گراس‌ها غالب باشند ترجيح داده مي‌شود از گراس‌كش‌هاي انتخابي استفاده شده و بقيه علف‌هاي هرز باقيمانده به طور مكانيكي كنترل شود.
قياق Sorghum halepense
دائمي با قابليت تكثير توسط ساقه‌هاي زيرزميني (ريزوم) و بذر. ريزوم‌ها قوي و خزنده، بند بند با لكه‌هاي ارغواني و معمولا فلس‌دار. بوته‌هاي قوي آن تا ارتفاع 1.8 متر و حتي بيشتر رشد مي‌كنند. برگ با رگبرگ اصلي كمرنگ و شكننده، داراي زبانك غشايي در قاعده و بدون گوشوارك، گل آذين، خوشه باز و نسبتا بزرگ با موهاي قرمز رنگ. قياق در مناطق گرم‌تر از اهميت بيشتري برخوردار مي‌باشد. قياق در كشت‌هاي بهاره و در محصولات چند ساله نظير يونجه و همچنين در باغها حائز اهميـت مي‌باشد. اين گياه تحت شرايطي به دليل تجمع اسيد پروسيك در آن ميتواند براي دام‌ها مسموم كننده باشد. در حال حاضر با استفاده از علفكش‌هاي سيستميك انتخابي و عمومي و رعايت توصيه‌هاي فني، به خوبي قابل كنترل مي‌باشد.