اهمیت عنصر کلسیم در تولید محصول فلفل دلمه گلخانه‌اى
کلسیم یک عنصر ضرورى و پرنیاز براى گیاه فلفل است. گیاه فلفل در گلخانه با عملکردهاى 25، 125 و 200 تن در هکتار به ترتیب حدود 12، 62 و 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم (به صورتCaO ) از خاك برداشت می‌کند.کلسیم نقش مهمى در ساختمان دیواره سلولى گیاه و اجزاء سلولى دارد و به طور خلاصه شامل:
1-استحکام دیوار سلولى
2-موثر در تقسیمات سلولى
3-کاهش میزان نرمى بافت با جلوگیرى یا کاهش فرآیند حلالیت و نیز کاهش تولید اتیلن
4-موثر در ترد شدن میوه
5-با حفظ و پایدارى سلول‌هاى گیاهى و افزایش قدرت بافت گیاه، مانع ایجاد بسیارى از بیمارى‌هاى فیزیولوژیکى در محصولات می‌گردد.
6- افزایش طول عمر انباردارى میوه‌ها خواهد یافت.
علائم کمبود کلسیم و راه‌هاى شناخت آن در فلفل
1-بافت مردگى سطح میوه: اگرچه کلسیم هم از طریق آوندهاى آبکش و هم از طریق آوندهاى چوبى به قسمت‌هاى مختلف گیاه مى‌رسد ولیکن این عنصر در آوندهاى آبکش حرکت بسیار کندترى دارد و معمولا در غشاء سیتوپلاسمى واکوئل داخل سلول‌ها ذخیره می‌شود و بنابراین کمتر وارد میوه‌ها مى‌گردد. از طرف دیگر کلسیمى که در آوندهاى چوبى جریان دارد به سمت اندام‌هایى از گیاه حرکت مى‌کندکه تعرق بیشترى انجام مى‌دهند و برخى از اندام‌هاى گیاه مثل میوه‌ها که تعرقشان کمتر مى‌باشد علائم کمبود را سریع‌تر نشان مى‌دهند.
2-از بین رفتن انتهاى ریشه، ساقه و برگ: کمبود کلسیم باعث از بین رفتن انتهاى ریشه، ساقه و برگ گیاهان مى‌شود. برگ‌هاى جوان انتهاى شاخه بدشکل و چروکیده شده و نیز نوك برگ‌هاى بالایى گیاه، به طرف بالا و حاشیه آن‌ها به طرف بالا یا پایین لوله مى‌شود. حاشیه برگ نامنظم و پاره پاره مى‌شود. همچنین رشد ریشه کم و انشعابات آن محدود مى‌شود علاوه بر آن روى ریشه لکه‌هاى قهوه‌اى یا مرده نیز مشاهده مى‌شود.
3-کمبود کلسیم باعث نرم شدن دیواره‌ى سلولى و ساقه‌ى گیاه می‌گردد: همان گونه که گفته شد کلسیم با کاهش فرآیندهاى حلالیت،کاهش تولید اتیلن و افزایش استحکام دیواره سلولى باعث عدم نرم شدن بافت‌هاى گیاهى می‌شود.
شکل1- علائم کمبود کلسیم در فلفل دلمه‌ای
روش‌هاى تشخیص کمبود کلسیم در گیاه فلفل دلمه‌اى
آگاهى از احتمال بروز کمبود عنصر غذایى کلسیم براى فلفل دلمه‌اى از راه‌هاى مختلفى امکان‌پذیر است. معمولا دو روش تجزیه خاك و تجزیه برگ بیانگر وضعیت واقعى کلسیم در گیاه خصوصا میوه نیست و تنها آنالیز خود میوه می‌تواند وضعیت کلسیم آن را بیان کند. اگرچه آنالیز برگ نیز در شرایط پیشرفت کمبود می‌تواند کمک کند. به بیان دیگر بروز علائم کمبود کلسیم در فلفل دلمه‌اى یکى دیگر از روش‌هاى آگاهى از وضعیت کلسیم در گیاه مى‌باشد. با شناخت این علائم مى‌توان به رفع این کمبود و در نتیجه فراهم نمودن شرایط رشد مطلوب فلفل دلمه همت گمارد.
تجزیه گیاه
تجزیه گیاه، یکى از راه‌هاى آگاهى از کمبود و سپس تصمیم‌گیرى براى توصیه مصرف کود کلسیم محسوب مى‌شود. غلظت مناسب کلسیم در برگ 2-5/1 درصد است. اگر کمبود کلسیم در ابتداى رشد تشخیص داده شود امکان اصلاح وجود دارد و کاهش عملکرد و کیفیت محصول به حداقل ممکن خواهد رسید. تجزیه گیاه پس از توصیه و مصرف کود مى‌تواند نشان دهد که تا چه حد مصرف کود موثر واقع شده است.
روش‌هاى برطرف کردن کمبود کلسیم
کلات‌هاى کلسیم مثل کلات‌هاى EDTA حدود 14درصد وزنی کلسیم دارد که مناسب براى محلولپاشى است که معمولا حاوى عنصر بور هم هست. اما مهمترین ترکیب کلسیم براى مصرف در داخل گلخانه‌ها به صورت کود آبیارى نیترات کلسیم است که 25 درصد اکسید کلسیم دارد. میزان مصرف کودهاى کلسیم (نیترات کلسیم) براى هر 1000 متر حداکثر تا 5 کیلوگرم در یک نوبت آبیارى استفاده مى‌شود و میزان مصرف کلات‌هاى کلسیم براى محلولپاشى حداکثر سه در هزار (سه کیلوگرم کود در 1000 لیتر آب براى یک هکتار مزرعه یا گلخانه) مى‌باشد. زمان محلولپاشى در صورت مشاهده اولین علائم کمبود کلسیم روى محصول مى‌باشد.
نکات مهم:
1-نیترات کلسیم براى مصرف در آب آبیارى با هیچ کود دیگر مخلوط نشود.
2-براى محلولپاشى از کودهاى کلات کلسیم که حاوى بور مى‌باشد استفاده مى‌شود. در گلخانه بهترین زمان برگ پاشى در هنگام صبح موقعى که دماى گلخانه بین 25 تا 28 درجه سانتى‌گراد است شروع شود. در مواقعى که دماى هوا بیشتر از 30 درجه سانتى‌گراد مى‌باشد محلولپاشى انجام نشود.
3-براى جذب بهترکلسیم از خاك توسط گیاه باید شرایط محیطى گلخانه ایده‌ال و نرمال باشد (دما، رطوبت، نورو کیفیت، کمیت آب آبیارى).
4-برخى از عناصر غذایى مانند پتاسیم و منیزیم در صورتى که بیش از حد نرمال در خاك وجود داشته باشند به علت اثر آنتاگونیستى می‌تواند باعث کاهش جذب کلسیم شود.