مقاله آشنایی با کاربرد سیفون در آبیاری سطحی (قسمت دوم)

آبیاری سطحی سنتی به­دلیل سادگی آن یکی از روش­های معمول آبیاری می­باشد. در این روش با برداشتن قسمتی از دیواره کانال انتقال، آب وارد جویچه­ها می­گردد اما گاهی اوقات نیز برای این­کار از سازه ساده­ای به­نام سیفون استفاده می­شود.

 

روش راه اندازی سیفون

1-بعد از بالا آمدن سطح آب، سیفون داخل آب نهر قرار داده می‌شود به گونه‌ای که تمام قسمت سیفون در آب قرار گیرد، سپس باکف دست دهانه خروجی سیفون را مسدود می‌کنیم به گونه‌ای که از ورود هوا به داخل سیفون جلوگیری شود.

2- سپس طرف مسدود شده (خروجی) سیفون را از آب بیرون آورده و داخل فارو قرار می‌دهیم و با کشیدن دست از دهانه سیفون آب به طور ثقلی داخل فارو جریان می‌یابد.

نکته اول: باید دقت شود که از مرحله مسدود کردن دهانه خروجی تا زمان استقرار سیفون و رهاسازی، نباید طرف دیگر آن (ورودی سیفون) از آب خارج شود. چون ورود هوا به داخل سیفون باعث قطع شدن جریان می‌شود.

نکته دوم: هر اندازه سطح دهانه خروجی سیفون پایین‌تر از دهانه ورودی آن باشد دبی بیشتری را از خود عبور می‌دهد.

 

روش آبگیری سیفون

شکل1- روش آبگیری سیفون

مزیت‌های به کارگیری سیفون در آبیاری سطحی

1-ورود یکنواخت و یکسان مقدار جریان آب به فاروها

2-حرکت و سرعت پیشروی یکسان آب در فاروها

3-توزیع یکنواخت آب در سطح مزرعه

4-هدر رفت کم و صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری

5-ساخت و اجرای آسان

6-بالا بودن بازدهی آبیاری نسبت به آبیاری سنتی

7-امکان آبیاری کاهشی (کاهش مقدار دبی ورودی در طول زمان آبیاری).

مقایسه روش آبیاری سطحی سنتی با کاربرد سازه سیفون

پژوهشی با هدف مقایسه روش آبیاری سطحی و استفاده از سیفون در سال 1396در محل ایستگاه تحقیقات کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل(مغان) اجرا شد. در این تحقیق دوقطعه زمین انتخاب و کشت ذرت با روش آبیاری سطحی ردیفی انجام شد. در قطعه اول از روش آبیاری سطحی سنتی و در قطعه دوم برای آبیاری از سازه سیفون استفاده شد. نتایج نشان داد با استفاده از سازه سیفون در آبیاری سطحی میتوان درصد چشمگیری نسبت به روش آبیاری سطحی سنتی در مصرف آب صرفه‌جویی کرد. که خلاصه نتایج آن در جدول 1آورده شده است.

جدول 1- مقایسه مقدار آب آبیاری (متر مکعب در هکتار) و بهره‌وری مصرف آب در آبیاری سطحی سازهای(سیفون) و سنتی

روش

مقدار آب مصرفی آبیاری (متر مکعب در هکتار)

عملکرد (کیلوگرم در هکتار)

بهره وری مصرف آب

سنتی

8570

8790

1.02

سازه ای

7524

8740

1.2

درصد تغییرات

2.12-

0.6

18+

 

 

چنانچه در جدول 1مشاهده می‌شود به کارگیری سیفون در آبیاری سطحی گیاه ذرت باعث صرفه‌جویی مقدار 1046 مترمکعب آب در هکتار شده است. به عبارت دیگـر باعث کاهش 2/12درصد مقدار آب مصرفی نسبت به روش آبیاری سطحی سنتی شده است. همچنین در روش سطحی با سیفون بهره‌وری مصرف آب 18درصد نسبت به روش سنتی افزایش نشان داد.

توصیه فنی و ترویجی کاربرد سیفون در آبیاری سطحی زراعت ردیفی

با توجه به نتایج پژوهش توصیه می‌شود در مناطقی که از روش آبیاری سطح سنتی استفاده می‌شود، برای بالا بردن بازدهی آبیاری و جلوگیری از هدر رفت آب، توزیع یکنواخت آب در مزرعه و صرفه‌جویی در زمان و سهولت در مدیریت صحیح آبیاری از سازه سیفون در آبیاری سطحی استفاده کنند.

گرچه با پیشرفت علم و فن‌آوري شیوه‌هاي نوین در آبیاري پا به عرصه وجود نهاده‌اند، با این حال هنوز هم در بسیاري از کشورهاي جهان، حتی کشورهاي پیشرفته، آبیاري سطحی یکی از رایج‌ترین روش‌هاي آبیاري است و محققان زیادي براي بهبود و توسعه آن قدم برداشته و بر می‌دارند. میتوان با استفاده کردن از سازه سیفون در آبیاری سطحی از قسمت زیادی از هدر رفت آب جلوگیری کرد و با استفاده از سازه سیفون در آبیاری سطحی بازده‌ی آبیاری را به طـور زیادی بالا برد.

درکنار مزیت‌های متعدد، امکان آبیاری کاهشی یکی از مهمترین قابلیت‌های سیفون در آبیاری سطحی اسـت. در این روش با دو سیفون در هر فارو آبیاری شروع می‌شود. در زمان مورد نظرکاهش دبی ورودی مثل رسیدن آب به انتهای فارو، با خارج کردن یکی از سیفون‌ها مقدار دبی به نصف کاهش و آبیاری ادامه می‌یابد.

 

اخوان، کرامت؛ خسرونژاد، صابر؛ قدوسی، حسام. (1397). کاربرد سیفون در آبیاری سطحی زراعت ردیفی. تهران: نشر آموزش کشاورزی

ارسال نظر