آشنایی با ترکیبات فسفره آلی (قسمت اول)

قارچ‌کش‌های سیستمیک

ترکیبات فسفره آلى (Organophosphates)

سنتز ترکیبات فسفره آلی که در ساختمان خود دارای اتم فسفر می‌باشند. طی دهه ۱۹۶۰ فراگیر شد که مهم‌ترین این قارچ‌کش‌ها به اختصار در زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند.

IPB یا اپیروبنفوس (Iprobenfos)

این قارچ‌کش سال ۱۹۶۵ در ژاپن ساخته شد و با نام تجاری Kitazin به بازار عرضه گردید. اپیروینفوس روی بلاست برنج (شکل 1)، پوسیدگی طوقه و شیت بلایت برنج مؤثر است. مصرف آن به صورت محلول‌پاشی روی برگ‌ها و گرانول‌پاشی در آب شالیزارها معمول می‌باشد.

شکل 1ـ بلاست برنج

 گرانول‌های IPB موقعی که به آپ شالیزار افزوده می‌شوند، منبع خوبی از قارچ‌کش را برای جذب و انتقال به گیاه برنج فراهم می‌آورند، به طوری که این قارچ‌کش توسط برگ و ریشه‌های برنج جذب می‌شود و به آسانی در مسیر Apoplast منتقل می‌گردد، اما روی بوته‌های ضعیف برنج ایجاد سوختگی می‌کند. مقاومت به آن در شرایط آزمایشگاهی به سادگی دیده می‌شود اما در شرایط مزرعه تاکنون گزارشی ارائه نشده است. IPB دارای سمیت بالایی است و علاوه‌بر خاصیت قارچ‌کشی دارای برخی خواص حشره‌کشی نیز می‌باشد که به صورت امولسیون 48%، گرانول 17% و گرد 2%  وجود دارد. مکانیسم تأثير IPB به این ترتیب است که از تجمع ماده C14-glucosamine در دیواره سلول‌های میسلیوم قارچ ممانعت می‌کند و روی تنفس یا سنتز پروتئین و اسید نوکلئیک اثری ندارد.

ادیفنفوس

ادیفنفوس با نام تجاری Hinosan، مانند سایر ترکیبات فسفره آلی سمیت زیادی روی انسان و جانوران خونگرم و ماهی‌ها دارد. خاصیت سیستمیکی ادیفنفوس چندان زیاد نیست و برخی محققین آن را جز ترکیبات سیستمیک نمی‌دانند. ادیفنفوس به صورت امولسیون 50% و گرد 2% عرضه شده است. این قارچ‌کش بلاست و شیت بلایت برنج (شکل 2) را به خوبی کنترل می‌کند و معمولا به نسبت 2 در هزار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شکل 2ـ شیت‌بلایت برنج