توصیه‌های کاربردی جهت کاهش عارضه ترکیدگی میوه انار
همانطور که در بالا اشاره شد ترکیدگی میوه انار یکی از مشکل‌هایی است که در اکثر باغ‌های انار دیده می‌شود. عوامل مختلفی در شیوع این عارضه دخالت دارند به این لحاظ یک توصیه واحد نمی‌توان برای تمام باغ‌ها در نظر گرفت. ولی با این وجود بکار بستن توصیه‌های زیر می‌تواند میزان شیوع این عارضه را تا حد زیادی کاهش دهد.
1-استفاده از ارقام مقاوم و متحمل
به صورت یک اصل کلی ارقامی که پوست نازک دارند به ترکیدگی میوه حساسیت بیشتری دارند. بررسی‌هایی که در سال‌های اخیر صورت گرفته نشان می‌دهد اکثر ارقام تجاری شناخته شده انار مانند ارقام رباب و ملس دارای پوست ضخیم‌تری نسبت به ارقام محلی و غیرتجاری هستند بنابراین شیوع ترکیدگی میوه در آن‌ها کمتر است. شاید بتوان گفت یکی از عوامل گسترش کشت این ارقام در مناطق مختلف مقاومت بیشتر آن‌ها به ترکیدگی میوه در مقایسه با ارقام محلی است. در این رابطه در پژوهشی که در استان یزد انجام شد مشخص گردید ارقام ملس دانه‌سیاه، گبری و ملس دانه‌قرمز مقاوت بالاتری نسبت به سایر ارقام به ترکیدگی داشتند (در استان فارس نیز ارقامی مانند زرد انار و محلی قصردشت به علت دارا بودن پوستی نازک به ترکیدگی حساس‌ترند در حالی که رقم رباب نی‌ریز نسبت به ترکیدگی مقاومت بیشتری دارد). در مطالعاتی که در سایر کشورها انجام شده نیز مشخص شده ارقامی مانند واندرفول به بارندگی اوائل فصل مقاومت بیشتری نشان داده و در مقایسه با سایر ارقام دیرتر دچار ترکیدگی می‌گردد. همچنین به صورت یک قائده کلی ارقام زودرس به دلیل اینکه کمتر تحت تاثیر تغییرهای دمایی اوائل پاییز قرار می‌گیرند در مقایسه با ارقام دیررس کمتر دچار عارضه ترکیدگی میوه می‌گردند.
شکل1- عارضه ترک خوردگی میوه انار
2-ممانعت از ایجاد تغییرهای زیاد در رطوبت خاک
باغداران باید دقت نمایند که در طی دوره رشد و نمو و بلوغ میوه یعنی زمانی که میوه به حداکثر اندازه خود رسیده اما هنوز قابل برداشت نیست (اوائل شهریور تا اواخر مهر) رطوبت خاک را در سطح بهینه نگهداری نمایند و از تنش خشکی و آبیاری بیش از حد درخت خودداری نمایند.
3-استفاده از عناصر غذایی
استفاده از بعضی عناصرغذایی مانند کلرید کلسیم به صورت محلول‌پاشی به غلظت 1تا 2 درصد یک ماه بعد از تشکیل میوه (اوایل تیر ماه) و تکرار آن به فاصله یک ماه می‌تواند میزان شیوع ترکیدگی را کاهش دهد.
4-کاربرد اسید جیبرلیک
بررسی‌ها نشان می‌دهد استفاده از اسید جیبرلیک به غلظت 450 میلی‌گرم در لیتر به فاصله یک تا 2 ماه بعد از تشکیل میوه باعث افزایش شاخص‌های کمی و کیفی میوه شده و میزان شیوع ترکیدگی را بطور معنی‌داری کاهش داد.
5-سایر روش‌های حفظ رطوبت
برخی روش‌های به‌باغی که میزان تنش‌های رطوبتی خاک و درخت را کاهش می‌دهد می‌تواند در کاهش خسارت ترکیدگی میوه اَنار موثر باشد که این روش‌ها شامل:
الف)استفاده از مالچ گیاهی: استفاده از مالچ‌های گیاهی به صورت کمپوست و یا پوشش‌هایی از شاخ و برگ خرد شده درختان که در سایه‌انداز درخت استفاده می‌شود می‌تواند باعث حفظ رطوبت خاک و کاهش مصرف آب در باغ‌ها شود.
ب)استفاده از پوشش‌های توری به صورت سایه‌بان: نصب سایه‌بان در بالای تاج درخت باعث کاهش شدت نور خورشید و تعادل حرارتی و رطوبتی در سایه‌انداز درخت می‌شود. این پوشش‌ها در رنگ‌های مختلف در بازار وجود دارد که مرسوم‌ترین آن‌ها پوشش‌های سبز و سفید است. مناسب‌ترین نوع پوشش سایبان استفاده از توری‌های سفید با تراکم 50 درصد به صورت نصب روی داربست می‌باشد که این پوشش‌ها تا 5 درجه سانتی‌گراد دمای سطح برگ و میوه را کاهش می‌دهد و باعث بهبود ویژگی‌های کیفی میوه مانند رنگ میوه شده و کاهش قابل توجه میزان ترکیدگی و سوختگی میوه را نیز باعث می‌شود. اگرچه که استفاده از توری‌هایی به رنگ سبز و سفید با تراکم‌های 30 و 50 درصد همگی می‌تواند تاثیر مثبتی در کاهش ترکیدگی میوه و حفظ رطوبت خاک داشته باشند.
ج)استفاده از کائولین: استفاده از بعضی مواد پوشش‌دهنده میوه مانند کائولین به غلظت 5 درصد از اواخر خرداد ماه می‌تواند میزان شیوع ترکیدگی میوه را تا 60 درصد کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
ترکیدگی میوه انار رابطه مستقیمی با میزان رطوبت میوه و مدیریت آبیاری در باغ‌ها دارد. بنابراین برنامه‌ریزی مناسب آبیاری در باغ با توجه به نیاز گیاه و جلوگیری از بروز تنش‌های رطوبتی در طول فصل رشد از اساسی‌ترین نکات در کاهش عارضه ترکیدگی میوه انار است. در کنار این موارد استفاده از مواد و روش‌هایی که باعث کاهش دمای سطح میوه و کاهش تبخیر و تعرق از خاک و گیاه می‌شود، مانند استفاده از انواع مالچ‌ها و سایبان می‌تواند تا حد زیادی این عارضه را در باغ‌ها کاهش دهد.
رعایت اصول به‌باغی شامل آبیاری و تغذیه مناسب باغ به‌ویژه محلول‌پاشی کود کلرید کلسیم یک ماه بعد از تشکیل میوه و استفاده از مالچ و پوشش‌های میوه راهکار عملی کاهش خسارت ترکیدگی میوه اَنار است.