مقاله آشنایی با کنترل علف‌های هرز آبزی (قسمت پنجم)

دامنه وسیعی از علف‌های هرز آبزی به وسیله علف‌کش‌ها کنترل می‌شوند. برخی از این علف‌کش‌های برگ‌مصرف که در محیط‌های خشکی و مزارع توصیه شده‌اند به همان روش روی علف‌های هرز برآمده از آب و نیز آنهایی که بر روی آب شناورند قابل استفاده‌اند، اما برای کنترل علف‌های هرز سبز شده در زیر آب و جلبک‌ها باید علف‌کش به آب اضافه شود تا غلظت کافی علف‌کش جهت تأثیر بر علف‌های هرز فراهم شود. استفاده از این روش برخی از گونه‌های برآمده و نیز برخی گونه‌های شناور را نیز کنترل می‌کند.

 

کنترل علف‌های هرز آبزی

کنترل شیمیایی

در استفاده از علف‌کش‌ها باید تأثیرات این مواد بر پیکره و ساختار منابع آبی تحت توجه ویژه قرار گیرد. این اهمیت و دقت تنها در مورد سمیت مستقیم علف‌کش نیست، بلکه تجزیه بافت‌های گیاهی آلوده به علف‌کش در محیط آب نیز باید مدنظر قرار گیرد. وجود بخشی از علف‌های هرز برای تغذیه و زند جانداران آبزی و ماهی‌ها در اکوسیستم، ضروری است (شکل 1).

وجود بخشی از علف‌های هرز برای تغذیه و زند جانداران آبزی و ماهی‌ها در اکوسیستم، ضروری است.

شکل 1ـ وجود بخشی از علف‌های هرز برای تغذیه و زند جانداران آبزی و ماهی‌ها در اکوسیستم، ضروری است.

گیاهانی که در محیط و اکوسیستم باقی می‌ماند در جذب مواد غذایی با جلبک‌ها رقابت می‌کنند و از رشد آزادانه آنها جلوگیری می‌کنند. به منظور به حداقل رساندن آثار سو بقایای علف‌کش‌ها در بافت‌های گیاهی کنترل شده باید به زمان و فواصل مصرف توصیه شده بر روی برچسب علف‌کش‌ها دقت شود. به طور معمول، کاربرد علف‌کش در چند مرحله و با فواصل تعیین شده انجام می‌گیرد و در طی هر مرحله، ۲۵٪ محیط آبی موردنظر تحت تیمار علف‌کش قرار می‌گیرد. اگر از آب مورد تیمار علف‌کش به منظور آبیاری اراضی زراعی و شرب دام استفاده می‌شود باید به فاصله زمانی توصیه شده از زمان مصرف علف‌کش تا ایمن شدن آب، دقيقا عمل شود.

روش‌های کاربرد علف

کاربرد برروی شاخسار گیاهان

معمولا مقدار دوز توصیه شده در هکتار براساس مقدار وزن علف‌کش یا ماده مؤثره در هکتار بیان می‌شود. معمولا سمپاشی به وسیله سمپاش‌های پشتی و یا سمپاش‌های نصب شده روی قایق‌ها انجام می‌شود (شکل 2).  

معمولا سمپاشی به وسیله سمپاش‌های پشتی و یا سمپاش‌های نصب شده روی قایق‌ها انجام می‌شود.

شکل 2ـ معمولا سمپاشی به وسیله سمپاش‌های پشتی و یا سمپاش‌های نصب شده روی قایق‌ها انجام می‌شود.

سمپاش‌های دارای حجم بالا و فشار پایین به منظور کاهش تعداد قطرات ریز جهت جلوگیری از بادبردگی علف‌کش‌ها پیشنهاد می‌شوند. کنترل موضعی و یا انتخابی علف‌های هرز آبزی با بهره‌گیری از تجهیزاتی که برای این منظور ساخته شده‌اند، صورت می‌پذیرد. کیفیت و سرعت جریان آب بر تیمار علف‌کش تأثیر چشمگیری ندارد، ولی پیشنهاد می‌شود برای پیشگیری از اثرات منفی احتمالی، عملیات سمپاشی بر خلاف جهت حرکت آب صورت گیرد.

کاربرد علف کش در آب

معمولا علفکش‌هایی که در درون آب استفاده می‌شوند براساس غلظت ماده مؤثره توصیه می‌شوند. لازمه تأثیر مناسب این علف‌کش‌ها توزیع یکنواخت در آب است. معمولا این غلظت به صورت قسمت در میلیون بیان می‌شود. برخی از علف‌کش‌ها به سرعت روی علف‌های هرز با گل و لای ته‌نشین می‌شوند به همین دلیل بر روی سطح آب به کار می‌روند. توصیه این علف‌کش‌ها براساس مقدار دوز موردنظر، در متر مربع است. روش کاربرد علف‌کش به فرمولاسیون علف‌کش بستگی دارد. علف‌کش باید حتی‌المقدور به صورت یکنواخت در سطح آب پخش شود. فرمولاسیون گرانول را می‌توان به صورت دستی از طریق استفاده از ظروف مناسب، پخش کننده مکانیکی و یا دستگاه‌های هوادهنده‌ای که بدین منظور ساخته شده‌اند، پخش نمود. فرمولاسیون‌های مایع باید ابتدا رقیق شده و سپس در زیر سطح آب تزریق شوند. این علف‌کش‌ها به کمک نازل‌های کشیده‌ای که برای این هدف ساخته شده‌اند در زیر سطح آب و نزدیک به بستر علف‌های هرز آبزی به کار می‌روند. البته باید توجه داشت که علف‌کش در نزدیکی بستر به کار رفته و رسوبات کف دچار برهم‌خوردگی نشود. به کمک تجهیزات ویژه، فرمولاسیون ژل‌های ویسکوز نیز قابل کاربرد است.

زند،  اسکندری(1388). مدیریت علف‌های هرز (چاپ دوم). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.