سوسك چوبخوار صنوبر
یك آفت مهم میباشد لارو این سوسك از تنه و ناحیه کامبیوم (بین پوست و چوب) درختان صنوبر تغذیه میکند. حشره کامل سوسك کوچكی است بطول 12-10 میلیمتر و به رنگ سیاه مات که روی هر یك از بالپوشهای آن 6-5 لكه زرد رنگ مشهده میشود. لارو حشره سفید، بدون پا و قسمت جلویی بدنش متورم است. تخم حشره بطول 1 و عرض آن5/0 میلیمتر و در ابتدا زرد لیموئی است. حشرات کامل در اواخر خرداد تا اواسط تیر ماه ظاهر شده و پس از جفت گیری در اواخر تیر ماه تخمها را در ارتفاع 2 -5/2 متری روی شاخهها و شكاف چوب میگذارند. لاروها بعد از10 روز از تخمها خارج و پوست را سوراخ کرده و وارد قسمت زیر پوست شده و در آنجا شروع به تغذیه میکنند. در این موقع شیره نباتی به رنگ تیره در سطح پوست درخت مشاهده میشود. دوره لاروی حشره دو سال طول میکشد. و لاروها در داخل چوب دالانهای نامنظمی ایجاد کرده و سپس در بهار، بعد از 15-20 روز دوره شفیرهگی به حشره بالغ تبدیل شده و با ایجاد سوراخهایی از آن خارج میگردند. درختان جوان اغلب خشك میشوند و درختان مسن ضعیف و ناتوان شده و در اثر وزش باد شكسته میشوند. دلیل اصلی حمله این آفت به درختان صنوبر تنش خشكسالی و کمآبی میباشد.
روشهای مبارزه
مبارزه مكانیكی
1-کاشت نهالهای سالم و ترك نخورده
2-شخم عمیق مزرعه قبل از کاشت
3-در اواخر اردیبهشت تنه درختان، از محل طوقه تا ارتفاع 5/2-2 متری (محل تخمگذاری حشرات ماده) را با استفاده از آب آهك ( 2 کیلو آهك زنده یا 4 کیلو آهك مرده + 100 لیتر آب) آغشته گردد.
4-آبیاری منظم و جلوگیری از تنش خشكسالی
مبارزه شیمیایی
مبارزه شیمیایی با لاروها بدلیل فعالیت در زیر تنه و اعماق پوست مشكل میباشد. بنابراین مبارزه شیمیایی تنها بر علیه لاروهای خارج شده از تخم و همچنین لاروهای تازه وارد شده به زیر پوست انجام میگیرد که زمان آن از اواسط خرداد تا اواسط مرداد ماه میباشد بدین منظور از سموم اکسی دمتون متیل، دی متوآت و پاراتیون متیل به میزان یك در هزار استفاده میگردد. جهت اطمینان20-15 روز بعد سمپاشی تكرار گردد.
شکل1- سوسک چوبخوار صنوبر
سوسك برگخوار صنوبر
حشره کامل و لارو این سوسك از آفات مهم برگخوار درختان صنوبر در خزانهها و نهالستانها بشمار میرود. حشره کامل این گونه سوسكی است بطول10 تا 12 میلیمتر با بالپوشی برنگ قرمز نارنجی که در انتهای آن لكه سیاهرنگی بچشم میخورد. سینه اول عریض و دارای جلای فلزی میباشد. این آفت زمستان را بحالت حشره کامل در زیر کلوخها، علفهای هرز و پوست تنه درختان صنوبر گذرانیده و در بهار پس از تغذیه از جوانهها و برگهای جوان صنوبر و بید تخمهای نارنجی رنگ خود را بصورت تودههایی در روی برگها و شاخهها قرار میدهد. لاروها پس از 6 تا 7 روز از تخم خارج شده و شروع به تغذیه از برگها میکنند.
روشهای مبارزه
مبارزه مكانیكی: بصورت جمعآوری حشرات کامل ولاروها از روی برگها و معدوم نمودن آنها یكی از روشهای متداول بشمار میرود.
مبارزه شیمیایی: علیه لاروها و حشرات کامل این آفت در خزانههای صنوبر با استفاده از ترکیبات حشرهکش نظیر دیازینون و گوزاتیون امكانپذیر میباشد.
شکل2- سوسک برگخوار صنوبر
پروانه جوانه خوار صنوبر
این آفت بیشتر خزانههای صنوبر را مورد حمله شدید قرار میدهد. زیان آفت اغلب در اوایل بهار توسط لاروهای زمستانگذران در خزانههای صنوبر مشاهده میشود و تغذیه لاروهای مذکور از جوانههای صنوبر به ویژه جوانههای انتهایی آنها موجب چند شاخه شدن قسمت انتهایی نهال میگردد. حشره کامل پروانه کوچكی است که عرض آن با بالهای باز از 14-12 میلیمتر متغیر میباشد. تخم آن به رنگ زرد کاهی و به قطر 5/0میلیمتر میباشد. لارو نوزاد به رنگ زرد روشن و به طول 9/0 میلیمتر و لارو کامل در پایان رشد خود 8 تا 12 میلیمتر طول دارد. شفیره دراز و کشیده، برنگ قهوهای صدفی، به طول 7-6 و عرض 5/1 میلیمتر میباشد که درون پیله سفید ابریشمی بیضی شكلی تشكیل میگردد.
این پروانه زمستان را به صورت لارو و در شكاف تنه درختان صنوبر میگذراند و در بهار با شروع جوانهزدن این درختان لارو در روی شاخهها و جوانهها مستقر میشود و تغذیه کرده و تبدیل به شفیره شده و در اردیبهشت ماه پروانهها ظاهر میگردند. پروانههای ماده تخمهای خود را به صورت منفرد یا چندتایی روی شاخههای لطیف و در امتداد رگبرگ اصلی و همچنین روی دندانههای کناره پهنك بـرگها قـرار می دهند. لارو نوزاد ابتدا از بافت پارانشیم کناره رگبرگ اصلی تغذیه و سپس وارد جوانه شده و تغذیه کرده، موجب رشد ناموزون و چند شاخه شدن جوانه انتهایی میگردد.
روشهای مبارزه
مبارزه مكانیكی: سرشاخهها و جوانههای آلوده را قطع نموده و در محلی دور از خزانه آتش میزنند. در غیر اینصورت آفت به مناطق دیگر سرایت کرده و موجب آلودگی درختان سالم میگردد
مبارزه شیمیایی
الف- مبارزه بر علیه آفت در مرحله شروع فعالیت لاروهای زمستانگذران در اوایل بهار(فروردین ماه) با استفاده از سموم سیستمیك از قبیل متاسیستوکس به میزان 5/1-1 در هزار و تكرار آن به فاصله 15 روز.
ب- مبارزه بر علیه حشره کامل در اردیبهشت ماه همزمان با پرواز و شروع مرحله تخمریزی.
پروانه مینوز صنوبر
خسارت این آفت بصورت تغذیه از بافت پارانشیم (میانی) برگ است. حشره کامل شب پرهای است خاکستری که عرض آن با بالهای باز 5/9-8 میلیمتر است. لاروهای جوان سفید رنگ و لاروهای کامل زرد رنگ و 4-3 میلیمتر طول دارند. این حشره زمستان را بصورت شفیره در داخل برگها بسر برده و سالیانه 3-2 نسل دارد. در بهار حشرات ماده پس از جفتگیری تخمهای خود را زیر برگ قرار داده و لارو پس از خروج، وارد برگ شده و به تغذیه از بافت پارانشیم بین دو اپیدرم بالایی و پایینی برگ میپردازد و سپس در آنجا با تشكیل پیلهای تبدیل به شفیره میگردد.
روش مبارزه
1-چون زمستانگذرانی حشره در داخل برگهای آلوده افتاده میباشد، جمعآوری و سوزاندن برگهای ریخته شده در پائیز توصیه میشود.
2-در صورت نیاز به مبارزه شیمیایی نیز میتوان از حشرهکشهای فسفره نفوذی مانند دیپترکس به نسبت 5/1در هزار و یا دیازینون60 % به نسبت یك در هزار استفاده کرد.
کرم سفید ریشه
خسارت اصلی این آفت از طریق تغذیه لاروها از ریشه درختان میباشد در ضمن حشرات کامل هم از برگها تغذیه میکنند. حشره کامل سوسكی است بطول30 تا 35 میلیمتر برنگ قهوهای شكلاتی با خالهای سفید رنگ و لارو آن موسوم به کرم سفید ریشه بطول60 تا80 میلیمتر، قوسی شكل و به رنگ سفید مایل به خاکستری میباشد. حشرات کامل بسته به شرایط آب و هوایی منطقه از اواخر خرداد تا اواخر تیرماه ظاهر شده و مادهها تخمهای خود را روی خاك قرار میدهند پس از 3 تا 4 هفته لاروها از تخم خارج شده و ابتدا از ریشههای جوان و سطحی و در سنین بعدی لاروی از ریشههای عمقی تغذیه میکنند. این آفت هر سه سال یك نسل دارد.
روش مبارزه
1-جمعآوری و از بین بردن حشرات کامل با استفاده از نور چراغ در شب
2-بیلکاری پای درختان جهت جمع آوری و از بین بردن لاروها
3-مبارزه شیمیایی: هر سال30 - 25 روز بعد از ظهور حشرات کامل انجام میگردد. بدین منظور از سموم لیندین 25 % ده گیلوگرم در هكتار ، گرانول 10 % دیازینون20 کیلوگرم در هكتار امولسیون 20 % دیازینون10 لیتر در هكتار و یا گرانول50 %دورسبان20 کیلوگرم در هكتار اسـتفاده میگردد. که این سموم بصورت محلولپاشی در خاك انجام میگیرد.