آشنایی با برخی حشره کش های فسفره نفوذی (قسمت دوم)

حشره کش های فسفره نفوذی

10- فوزالون

فوزالون ترکیبی است که خاصیت حشره‌کشی و کنه‌کشی دارد و از راه تماس و گوارش روی آفات اثر می‌گذارد. این حشره‌کش سیستمیک نیست‎، ولی درون لایه کوتیکولی گیاهان نفوذ کرده و در کوتیکول برگ و پوست جمع می‌شود. اما به هر حال داخل گیاه انتقال نمی‌یابد.

فوزالون به صورت امولسیون 35% عرضه می‌شود. این آفت‌کش روی شته‌ها، شپشک‌ها، پسیل‌ها، لارو پروانه‌ها و سخت بالپوشان مؤثر است. مصرف عمده این ترکیب در باغ‌های میوه به خصوص علیه کرم سیب، به مقدار 40 تا 60 گرم ماده خالص در هر 100 لیتر آب است. دوام و اثر حشره‌کشی این ترکیب در حدود این ترکیب در حدود 15 تا 18 روز است و فاصله بین آخرین سم‌پاشی و برداشت محصول باید حداقل 15 تا 20 روز باشد. فوزالون به نسبت 2 لیتر در هکتار علیه سوسک کلرادو و به نسبت 2.5 لیتر در هکتار برای کنترل سرخرطومی یونجه به کار می‌رود. این حشره‌کش از سال 1352 علیه پسیل پسته در استان کرمان به کار می‌رود. مصرف دیگر این حشره‌کش علیه لیسه سیب (شکل 1) و نیز روی صیفی‌جات به خصوص علیه شته روغن چراغی و مگس خربزه در مزارع جالیز است. این ترکیب همچنین خاصیت کنه‌کشی دارد و برای دفع کنه دو نقطه‌ای و کنه قرمز اروپایی به مقدار 4 تا 6 در هزار از ماده خالص توصیه شده است. این حشره‌کش روی تمام حالات مختلف این کنه‌ها مؤثر بوده و به علت دوامی که دارد جمعیت کنه را تا یک ماه پایین نگه می‌دارد. محلول فوزالون با گوگرد وتابل سازگاری ندارد. این حشره‌کش برای برخی از دشمنان طبیعی مانند بالتوری و سن اوریوس کم خطر است. برخی از منابع آن را برای زنبور تریکوگراما هم کم‌ خطر شناخته شده‌اند.

شکل 1: لیسه سیب

11- متیداتیون

این ترکیب حشره‌کشی است که خاصیت کنه‌کشی هم دارد. اثر آن از راه گوارش و تماس و نیز از راه تنفس بوده و دارای نفوذ عمقی در بافت‌های گیاهی است. در مورد حشراتی که برگ‌های گیاه را به دور خود پیچیده و در حفاظ زندگی می‌کنند، بسیار مؤثر است. در گذشته علیه شپشک مرکبات و نیز لیسه سیب و درختان میوه مصرف می‌شد، ولی چند سالی است که نام آن در فهرست آفت‌کش‌های توصیه شده نمی‌باشد.

شکل2: آثار خسارت شپشک مرکبات

12- مالاتیون

مالاتیون یکی از قدیمی‌ترین و پرمصرف‌ترین حشره‌کش‌های فسفره می‌باشد که در سال 1950 معرفی شده است. این ترکیب روی اکثر سبزیجات و نیز درختان میوه مصرف می‌شود. گیاهان خانواده کدوییان بدان حساس هستند. باقیمانده این حشره‌کش بعد از سم‌پاشی در سطح گیاه به سرعت از طریق واکنش‌های شیمیایی و آنزیمی و نیز تبخیر کاهش می‌یابد. این ترکیب در تاریخ حشره‌کش‌های فسفره اهمیت خاصی دارد، زیرا اولین حشره‌کش تماسی طیف وسیع است که سمیت کمی برای پستانداران دارد. بنابراین دارای اثر انتخابی است. اثر انتخابی این ترکیب به علت فعال شدن متابولیکی آن در بدن حشرات است.

در سال های 1988-1986 مالاتیون حشره‌کش انتخابی در مبارزه با مگس میوه مدیترانه در آمریکا بود. در آن سال‌ها این حشره به متطقی از کالیفرنیا که میوه تولید می‌شد، هجوم آورد. مالاتیون همراه ملاس چغندر و مخمر مخلوط و طعمه‌ای ساخته شد که در مزارع به کمک وسایل زمینی و روی مناطق آلوده با هلیکوپتر پخش گردید. حشره نر و ماده هر دو به این طعمه جذب شده و ساعتی بعد از مصرف آن تلف می‌شدند‌. ترکیب فرمولاسیونی که به وسیله هلیکوپتر پخش شد هم انتخابی بود و هم کم خطر، چون به مقدار 171 گرم مالاتیون خالص در یک هکتار پاشیده شد. در عین حال مالاتیون روی دشمنان طبیعی اثرات نامطلوب دارد.

مالاتیون به صورت مایع غلیظ امولسیون شونده 57% عرضه می‌شود و علیه شته، تریپس و کنه مصرف دارد. برای مبارزه با آفت سبزی (شکل 3) و جالیز به نسبت 2 لیتر در هکتار سم‌پاشی می‌شود. مصرف دیگر مالاتیون در بهداشت، برایمبارزه با پشه و مگس می‌باشد. برای این منظور 10 لیتر امولسیون 57% را در 400 لیتر آب حل کرده و می‌پاشند. برای مبارزه با آفات درختان میوه 2.5 کیلو مالاتیون خالص در هکتار به کار می‌رود.

شکل 3: آثار خسارت آفات جالیز

13- فنتوآت

فنتوات یک ترکیب تماسی-گوارشی است که روی گیاهان دوام کافی دارد. روی عده‌ای از حشرات به خصوص لارو پروانه‌ها اثر خوبی دارد و ترکیبی است که برای دفع حشرات مکنده مانند شته‌ها و سپردارها (شپشک‌ها) و پسیل‌ها نیز مؤثر است. این حشره‌کش‌ به صورت مایع غلیظ امولسیون شونده 50% موجود است، که برای کنترل برگخوارها روی سویا و نیز چغندرقند به 1.5 لیتر در هکتار به کار می‌رودو چون ترکیبی پایدار است، فاصله بین آخرین سم‌پاشی و برداشت محصول باید حداقل 20 روز  باشد.

14- اتیون

اتیون ترکیبی است که هم خاصیت حشره‌کشی و هم کنه‌کشی دارد و خاصیت آفت‌کشی آن مخصوصا وقتی با روغن مخلوط گردد تقویت خواهد شدو قادر است شپشک‌ها و نیز تخم حشرات را از بین ببرد. این حشره‌کش به صورت مایع غلیظ امولسیون شونده 47% موجود است و به نسبت 1.5 تا 2 در هزار برای مبارزه با شپشک‌ها و سپردارهای درختان میوه و مرکبات مصرف می‌شود. این ترکیب روی بعضی از ارقام سیب ایجاد گیاهسوزی می‌کند.