ترکیبات بنزن (Benzene Compounds)
1-پنتاکلرونیتروبنزن (PCNB)
پنتاکلرونیتروبنزن با نامهای تجاری Brassicol، Pentazan، Terrachlor و Tritisan برای ضد عفونی بذر و خاک استفاده میشود و با توجه به اینکه سمیت آن کم است، نسبت به ترکیبات جیوهای مطلوبتر است. موارد کاربرد آن شامل ضد عفونی بذر غلات، علیه سیاهک پنهان، عامل بوتهمیری ذرت، نخود، لوبیا، عدس، سویا و چغندر میباشد. پنتاکلرونیتروبنزن 20% به نسبت 300 تا 400 گرم در متر مککعب خاک مخلوط میشود و در ضد عفونی بذر غلات علیه سیاهک پنهان معمولی به نسبت 2 در هزار بهکار میرود. همچنین امولسیون 75% آن برای مبارزه با ریزوکتونیای پنبه (شکل 1) به نسبت 20 تا 30 کیلوگرم در هکتار در شیارهای کشت با خاک مخلوط میشود.
نکته حائز اهمیت اینکه، در ترکیبات تجاری PCNB مقداری هگزاکلروبنزن (HCB) وجود دارد که دارای خاصیت سرطانزایی میباشد. به همین دلیل در مصرف این ترکیب باید احتیاط کرد، حتی مصرف آن در برخب کشورها ممنوع شده است.
شکل 1- قارچکش پنتاکلرونیتروبنزن برای کنترل بیماری ریزوکتونیای پنبه نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
2-هگزاکلروبنزن (C6Cl6)
این قارچکش سادهترین ترکیب بنزنی است که در سالهای گذشته به مقدار زیاد علیه سیاهک پنهان گندم در فرانسه استفاده میشد و مزیت آن بر ترکیبات جیوهای، سمیت کم آن بود. اما بعدها به دلیل اینکه مصرف این قارچکش به علت اختصاصی بودن، باعث طغیان بیماریهای بذرزاد گندم مانند Fusarium sp (شکل 2) و Helmithosporium sp شد، مصرف آن رو به کاهش گذاشت. در سالهای اخیر مشخص شده است که هگزاکلروبنزن یک ترکیب سرطانزا است، لذا مصرف آن به طور کامل ممنوع شده است.
شکل 2- قارچکش هگزاکلروبنزن به دلیل اختصاصی بود، باعث طغیان بیماریهای بذر زاد گندم شد.
3-دیکلران (C6H4Cl2N2O2)
دیکلران با نامهای تجارتی Botran، Allisan و DCNA، برای سمپاشی شاخ و برگ گیاهان به صورت محلولپاشی کاربرد دارد. این ترکیب به عنوان قارچکش پس از برداشت روی میوهها، سبزیجات و گلها علیه قارچهای مولد اسکلروت و نیز قارچهای Rhizopus spp و Penicillium spp مصرف میشود.