آشنایی با انواع شته‌ (قسمت پنجم)

شته خالدار هلو (Pterochloroides persicae)

رنگ کلی بدن ماده زنده‌زای بی‌بال قهوه‌ای مایل به خاکستری است. در قسمت پشتی دو ردیف برجستگی‌های سیاه رنگ در طول بدن دیده‌ می‌شوند. قسمتی از سینه و شکم پوشیده از ذرات غبار شکل مومی هستند. کورنیکول‌ها تیره رنگ بوده و کوتاه و پهن هستند. در ماده زنده‌زای بالدار نیز سینه سیاه و بقیه بدن قهوه‌ای مایل به خاکستری است. تخم‌ها بیضوی شکل بوده و ابتدا قهوه‌ای براق و در نهایت سیاه براق می‌شوند. این شته در سراسر ایران فعالیت دارد. درختان میوه سردسیری مورد حمله تاکنون هلو، بادام، گوجه، آلو و زردآلو شناسایی شده‌اند. به‌علاوه به تعداد اندکی روی سیب و به نیز دیده شده‌اند. شیوه خسارت این شته به دو شکل است اول این‌که شیره گیاه را روی پوست شاخه‌ها و تنه درختان میزبان (شکل 1) به فراوانی مکیده و باعث ضعف گیاه میزبان می‌شود. دوم این‌که شیره فراوان مترشحه توسط این شته شاخه‌ها، برگ‌ها و میوه‌ها را پوشانده که علاوه‌بر بستن سوراخ‌های تنفسی گیاه میزبان باعث جلب قارچ‌های مولد دوده نیز می‌شوند. ترشح شیره گهگاه آن چنان فراوان است که سطح خاک زیر درختان آلوده از لایه‌ای شیره پوشیده می‌شود. حمله شدید این حشره که بیشتر روی درختان جوان مشاهده می‌گردد، گذشته از ایجاد ضعف عمومی درخت باعث کم باری آنها شده و میوه نامرغوب می‌شود.

شکل 1ـ  شته خالدار هلو شیره گیاه را روی پوست شاخه‌ها و تنه درختان به فراوانی مکیده و باعث ضغف گیاه می‌شود.

زیست‌شناسی

زمستان‌گذرانی به شکل تخم روی شاخه و تنه درختان میزبان می‌باشد. این تخم‌ها گاهی آنچنان متراکم هستند که به شکل لایه‌ای سطح شاخه و تنه را می‌پوشاند. این تخم‌ها در شرایط مناطقی با ارتفاع حدود 1500 متر از قبیل اصفهان، شیراز و سایر مناطق مشابه از دهه سوم اسفند تا نیمه اول فروردین تفریخ می‌شوند. شته‌های خارج شده از این تخم‌ها که مؤسس نامیده می‌شوند زنده‌زایی کرده و این عمل در تمام بهار و تابستان ادامه می‌یابد. در این مناطق، شته قادر است حدود 7ـ10 نسل در سال تولید کند. محل تجمع این شته بیشتر سطوح زیرین شاخه‌ها می‌باشد. طریقه انتشار آن به وسیله بالدارهایی است که در صورت اوج گیری تراکم جمعیت ظاهر گردیده و به طرف سایر درختان میزبان مجاور پرواز می‌نمایند. این بالدارها که ماده زنده‌زا هستند، پس از استقرار روی درخت جدید شروع به زنده‌زایی کرده و ایجاد آلودگی می‌نمایند. تخم‌ریزی در پاییز انجام می‌گیرد.

شکل 2ـ زمستان‌گذرانی شته خالدار هلو به صورت تخم روی شاخه وتنه درختان میزبان است.

مدیریت

این شته دشمنان طبیعی فعالی دارد که اگر از فعالیت باز مانند جمعیت این شته رو به افزایش خواهد گذاشت. بنابراین تا آنجا که ممکن است باید از سمپاشی خودداری کرد. می‌توان با پارچه‌ای در دست آنها را از شاخه‌ها و تنه‌ها پاک کرد و یا حداکثر و در صورت تمایل در استفاده از سموم می‌توان سمپاشی را فقط و فقط در همان نقاط تجمع شته انجام داد.