مشخصات گیاه‌شناسی پرنده بهشتی
گل پرنده بهشتی با نام علمی (Strelitzia reginae) از خانواده (Strelitziaceae)، گیاهی علفی همیشه سبز دائمی است که ارتفاع آن به حدود یک متر می‌رسد. این گیاه دارای چندین بوته است که هر یک از آن‌ها بطور مستقل عمل کرده و تولید برگ و گل می‌کنند. ریشه‌های استرلیتزیا ذخیره‌ای گوشتی و آبدار است که در واقع یک سیستم ریزومی محسوب می‌شوند. این گیاه دارای برگ‌های سبز نسبتا روشن و تخم مرغی شکل است که همیشه سبز و شبیه برگ موز است. گل آذین این گیاه دارای یک دمگل بلند است که در انتها به یک براکته قایقی شکل ختم می‌شود هر براکته که یک گل آذین را بوجود می‌آورد می‌تواند ۶ تا ۷ گل تولید کند. هر گل دارای سه گلبرگ آبی، سه کاسبرگ نارنجی، پنج پرچم و یک تخمدان سه بر چه‌ای است و تخمدان به یک کلاله سه شاخه‌ای ختم شده است. دو گلبرگ در یک ساختمان پیکانی شکل قرار گرفته‌اند و سومین گلبرگ کوچک است و کیسه مانند یا شبیه تشتک که در پایه گلبرگ‌های پیکانی شکل قرار گرفته است. پنج پرچم و خامه در شیار حاصل از پیوستن دو گلبرگ قرار دارد و همچنین هر گل یک نهنج بزرگ دارد.
جدول 1- مشخصات گیاه‌شناسی پرنده بهشتی
|
نام فارسی
|
گل پرنده بهشتی، استرلیتزیا، موز وحشی، گل زبان پرنده، منقار درنا و گل درنا
|
|
نام انگلیسی
|
Bird of Paradise, strelitzia
|
|
نام علمی
|
Strelitzia reginae
|
|
خانواده
|
Strelitziacea
|
شکل 1- آشنایی با گیاه، برگ، گل و ریشه پرنده بهشتی
شرایط نگهداری پرنده بهشتی
نور: پرنده بهشتی به نور متوسط تا زیادی نیاز دارد و در صورت دریافت نور کم، ممکن است گلدهی نداشته باشد و یا گل‌های متولد شده از بین بروند.
دما: این گیاه به سرما حساس است دمای مناسب برای رشد این گیاه 12-22 درجه سانتی‌گراد است.
رطوبت و آبیاری: این گل همیشه به خصوص در فصول رشد، به آبیاری نسبتا زیادی نیاز دارد تا جایی که خاک آن اصلا خشک نگردد و کمی رطوبت را همیشه با خود داشته باشد. در هوای معتدل هفته‌ای دو روز باید آبیاری شود ولی در هنگام استراحت گیاه که از اواسط تیر ماه تا اواخر مرداد ماه است، باید آبیاری را به کلی قطع کرد و یا به ندرت انجام داد. گل استرلیتزیا رطوبت بالا ( 50 تا 70) را دوست دارد و در کل این گیاه نیاز به خاک همیشه خیس و رطوبت ۵۰ تا ۷۰ درصد دارد.
شکل 2- آبیاری گیاه پرنده بهشتی
خاک و کوددهی: پرنده بهشتی به خاک قلیایی نیاز دارد اما در اغلب خاک‌ها می‌تواند رشد کند. این گل ریشه‌های گسترده‌ای دارد و به حداقل ۵۰ سانتی‌متر عمق خاک در گلدان یا باغچه نیاز دارد. بهترین خاک برای این گل مخلوطی از خاک باغچه، شن درشت یا پرلیت است. این گیاه در فصول رشد یعنی بهار و تابستان به کوددهی منظم نیاز دارد. کودهای توصیه شده برای این گیاه مخلوطی از ۱۰۰ گرم نیترات پتاسیم، ۱۰۰ گرم فسفات کلسیم و ۲۰۰ گرم سولفات آمونیم است که به مقدار ۲ گرم در لیتر، هر هفته یک بار، از فروردین تا مهر ماه باید به گیاه داده شود.
تکثیر: پرنده بهشتی از طریق کاشت بذر، تقسیم بوته یا جداسازی پاجوش قابل افزایش است، که تقسیم بوته بهترین روش برای تکثیر این گیاه می‌باشد. یکی از روش‌های تکثیر این گیاه کشت بذر آن است. عمل کشت معمولا در بهار در حرارت ۱۸ – ۲۱ درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد. رویش دانه نامنظم و ۳ تا ۵ ماه طول می‌کشد .در برخی از گیاه پیر در کنار بوته اصلی بوته‌های کوچکی سبز می‌شوند. در فصل بهار یا تابستان، این نهال‌های جوان را همراه با مقداری ریشه از پایه اصلی جدا می‌کنند و در گلدان دیگری می‌کارند.
آفات و بیماری‌های پرنده بهشتی
پرنده بهشتی تقریبا یک گیاه بدون آفت است. آفات حشره‌ای که می‌توانند این گیاه را مورد حمله قرار بدهند شامل سپردار و شپشک آرد آلود و مگس سفید و شته هستند. این آفات می‌توانند با حشره‌‌کش‌های سیستمیک کنترل شوند.
وجود تارهای ریز و توده‌‌های پودری روی برگ: گیاه مورد حمله آفت‌‌هایی چون شته‌ها و کنه تار عنکبوتی قرار گرفته است. برای از بین بردن این حشرات میتوانید از سموم حشره‌کش یا صابون‌‌های حشره‌کش استفاده کنید. مطمئن شوید که این سموم را به قسمت‌‌های زیرین برگ‌ها بمالید.
لکه‌های خاکستری روی سطح برگ: گیاه مورد حمله قارچ بوتریس سینرئا یا همان کپک خاکستری قرار گرفته است. برای درمان این بیماری، بهتر است بخش‌های بیمار گیاه را جدا کرده و از جریان مناسب هوا در تمام بخش‌های گیاه اطمینان حاصل شود.
قهوه‌ای شدن لبه برگ‌ها: دلیل این امر آبیاری کمتر از حد نیاز گیاه بوده یا هوا بیش از حد خشک است. گیاه را در نزدیکی دستگاه‌های سرمایشی و یا گرمایشی یا پنجره‌هایی که مدام باز و بسته می‌شوند قرار ندهید و آن را مرتبا آبیاری کنید و با مرطوب کردن گیاه به کمک اسپری آب، میزان رطوبت را افزایش دهید. بسته به میزان خشکی هوا، میتوانید روزی یکبار، چندین بار در روز یا هر چند هفته یکبار برگ‌ها را مرطوب کنید.
زرد شدن برگ‌ها: اگر برگ‌هایی گیاه زرد و پژمرده شده‌اند، احتمالا دلیل آن آبیاری بیش از اندازه است. ابتدا ریشه‌ها را چک کرده و از عدم فاسد شدن آن مطمئن شوید. اگر ریشه آسیب دیده باشد، باید گیاه را در گلدان جدیدی بکارید. اما اگر ریشه سالم بود، گیاه را به گلدان باز گردانده و اجازه دهید خاک کاملا خشک شود، سپس آبیاری را با مقدار معتدل‌تری از سر بگیرید.
شکل 3- آفات و بیماری های پرنده بهشتی