مشخصات گیاه‌شناسی فیکوس الاستیکا
فیکوس الاستیکا با نام علمی ( Ficus elastica) از خانواده موراسه ( Moraceae)، این گیاه به صورت درختچه‌ای رشد می‌کند، اما این گیاهان می‌توانند تا بیش از 30 متر در زیست بوم خود در جنوب شرقی آسیا رشد کنند اما در کشور ما فیکوس به عنوان یک گیاه آپارتمانی بین1 تا 3 متر در هر مکانی ارتفاع می‌گیرد. فیکوس برگ‌های چرمی و پهنی دارد و در رنگ‌های مختلفی موجود می‌باشد. گل‌های این گیاه معطر یا رنگین نیست و جلب‌توجه نمی‌کند.
جدول 1- مشخصات گیاه‌شناسی فیکوس الاستیکا
|
نام فارسی
|
فیکوس الاستیکا، گیاه لاستیکی،
|
|
نام انگلیسی
|
Rubber plant
|
|
نام علمی
|
Ficus elastica
|
|
خانواده
|
Moraceae
|
شکل 1- آشنایی با گیاه، گل و برگ فیکوس
شرایط نگهداری فیکوس الاستیکا
نور: این گیاه به نور متوسط و غیرمستقیم نیاز دارد اگر چه در سایه و نور کم دوام می‌آورد ولی رشد مطلوبی ندارد. همچنین بهتر است گیاه را دور از نور مستقیم قرار دهید. نور شدید موجب بی‌رنگ شدن برگ‌ها می‌شود. نور کم و ناکافی محیط هم یکی از دلایل ریزش برگ‌های گیاه است.
دما: این گیاه دمای 30 تا 15 درجه‌ی سانتیگراد را تحمل می‌کند اما بهترین دما برای رشد آن بین 18 الی 28 درجه سانتیگراد می‌باشد. قرار گرفتن در هوای سرد موجب سیاه شدن برگ‌ها و ریزش آن می‌شود و همچنین تغییرات ناگهانی دما هم موجب ریزش برگ‌های فیکوس می‌شود.
رطوبت و آبیاری: این گیاه رطوبت را ترجیح می‌دهد اما به خشکی هم مقاوم است. بهتر است صبر کنید تا در فاصله‌ی بین دو آبیاری خاک خشک شود و توجه داشته باشید که خاک گیاه نباید خیس و غرقابی باشد چرا که به تدریج موجب پوسیدگی ریشه گیاه می‌شود و برگ‌های پایین گیاه زرد شده و می‌ریزند و به مرور زمان گیاه از بین می‌رود. تشنگی شدید گیاه موجب لوله شدن برگ‌ها و آویزان شدن آن‌ها می‌شود که برای رفع این مشکل می‌توانید به مدت ۱۵ دقیقه گیاه را در تشت پر از آب قرار دهید. برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه بهتر است یک ظرف آب در کنار آن قرار دهید و یا هفته‌ای یک تا دو بار اقدام به غبارپاشی کنید. توجه داشته باشید که غبار پاشی در زیر نور مستقیم آفتاب باعث ایجاد لکه‌های سوخته بر روی برگ‌های گیاه می‌شود پس از انجام این کار خودداری کنید.
خاک و کوددهی: خاک مورد نیاز گیاه فیکوس باید سبک و مغذی بوده تا باعث رشد بهتر گیاه شود. بهترین ترکیبی که میتوان برای آن در نظر بگیرید خاک باغچه، خاک برگ و پیت ماس است. جهت رشد بهتر گیاه فیکوس می‌توانید از کود مخصوص گیاهان آپارتمانی طبق دستورالعمل استفاده کنید. البته نباید در مصرف کود زیاده روی کنید چرا که باعث سوختن گیاه می‌شود.
تکثیر: گیاه فیکوس را میتوان به دو طریق قلمه ساقه و خوابانیدن هوایی تکثیر کرد. قلمه‌گیری باید اوایل بهار یا اواخر تابستان انجام شود.
شکل 2- تکثیر گیاه فیکوس
آفات و بیماری‌های فیکوس الاستیکا
زرد شدن برگ‌ها: ازعلت‌های زرد شدن برگ‌های گیاه آبیاری بیش از اندازه، بستر دائم خیس، غرقاب کردن خاک است. برای آبیاری مجدد گیاه اجازه دهید خاک گلدان خشک شود.
ریزش برگ‌ها: از علت‌های ریزش برگ‌های گیاه افراط و تفریط در آبیاری و غرقابی شدن خاک به دلیل عدم زهکش مناسب گلدان و کاهش نور محیط را میتوان نام برد.
خشک و لوله شدن برگ‌ها: دلیل ایجاد این مشکل نور مستقیم خورشید و یا دیر شدن زمان آبیاری گیاه و همچنین دادن کود بیش از اندازه به گیاه می‌تواند موجب لوله شدن برگ‌های گیاه می‌شود. برای رفع این مشکل می‌توانید گیاه را به مدت 15 دقیقه داخل تشت آب قرار دهید.
رنگ پریدگی و ریز شدن برگ‌های جدید: دلیل رنگ پریدگی و ریز شدن برگ‌های گیاه یا توقف رشد آن نشان دهنده‌ی کوچک بودن گلدان یا کمبود مواد مغذی خاک است. ریشه‌ها را بازدید و در صورت نیاز گلدان گیاه را با گلدان یک سایز بزرگتر تعویض کنید. در غیر این صورت با کود مناسب گیاه را تقویت کنید.
بی‌رنگ شدن برگ‌ها: نور زیاد این مشکل را ایجاد می‌کند، برای رفع آن گیاه را به مکان پرنورتری منتقل کنید.
لکه‌های قهوه‌ای بر روی برگ‌ها و ریزش آن‌ها: این مشکل معمولا به علت سرد بودن هوا بروز می‌کند. در صورت ایجاد این مشکل گیاه را به مکان گرم‌تری منتقل کنید.
زخم‌های پنبه‌ای شکل سفید رنگ در سطح برگ‌ها: علت این امر آفات شپشک آرد آلود است. برای حل این مشکل هر دو هفته یکبار تا رفع کامل علائم با سم حشره‌کش نفوذی گیاه را سمپاشی کنید. همچنین استفاده از پنبه‌ی آغشته به آب و صابون و پاک کردن برگ‌ها و ساقه‌ی گیاه با آن می‌تواند در کاهش آفت بسیار موثر باشد.
تار عنکبوت در سطح زیرین برگ‌ها: علت این امر آفت کنه قرمز است. ای رفع مشکل هر دو هفته یکبار با سم کنه‌کش سمپاشی کنید و این کار را تا از بین رفتن کامل علائم ادامه دهید. غبارپاشی نیز در کاهش آفت موثر است.
شکل 3- آفات و بیماری‌های فیکوس