ردیفکار
ردیفکار ماشینی است که بذور را روی ردیفهای کاشت، در عمق مناسب و با فاصلهای یکسان درون بستر بذر قرار میدهد. بنابراین فاصله طولی بین بذور بر روی یک ردیف همواره ثابت است. از ردیفکارها برای کشت گیاهانی استفاده میشود که برای رشد و نمو به فضای بیشتری نیاز دارند و ضروری است با فاصلهای کشت شوند که انجام عملیات داشت و برداشت با ماشینهای مربوطه به راحتی در بین ردیفهای کشت امکانپذیر باشد. به منظور دستیابی به عملکرد بالاتر و کیفیت بهتر محصول، باید هنگام کاشت از کاشته شدن تعداد بذر مورد نظر در واحد سطح اطمینان حاصل نمود. برای کسب اطمینان از تعداد بذر خارج شده از موزع در واحد سطح، باید ماشین کارنده را از نظر میزان و فواصل ریزش بذر بررسی کنیم. عملیاتی که برای آزمایش کارنده انجام میگیرد، واسنجی (کالیبراسیون) نامیده میشود. در صورت عدم کالیبراسیون ممکن است بذر کمتر یا بیشتر از مقدار توصیه شده کاشته شود. مصرف بذر به مقدار نامناسب افت عملکرد یا افزایش هزینه تولید را به دنبال خواهد داشت.
ردیفکارها ماشینهای دقیقکاری هستند که بذور را با فاصلههای یکسان، روی ردیفهایی با فاصله مشخص، درون بستر بذر قرار میدهد. بنابراین فاصله طولی بین بذور بر روی یک ردیف همواره ثابت است. در ردیفکارها، فاصله ردیفهای کاشت با توجه به نوع محصول و ماشینهایی که برای داشت و برداشت آن محصول استفاده میشود، قابل تنظیم است. در کشت با ردیف کارها تعداد بذر در هکتار مهم است.
انواع ردیفکار
ردیفکارها به انواع مکانیکی، پنوماتیکی و یک یا چند ردیفه قابل تقسیمبندی میباشند. ردیفکارها بر اساس چگونگی انتقال بذر از مخزن به صفحه موزع به دو نوع پنوماتیکی و مکانیکی تقسیم میشوند.
از نظر ساختار کلی، هر ردیفکار شامل چند واحد کارنده است. هر واحد کارنده دارای یک مخزن بذر بوده که بذر از آن به روی صفحه موزع منتقل میشود. در هر صفحه، تعداد و قطر حفرههای بذر، یکسان است. برای بذرهایی با اندازههای مختلف به صفحههای متفاوتی نیاز است و برای هر نوع بذر بایستی صفحهی مناسب آن انتخاب شود. صفحه موزع در اثر حرکت چرخ کارنده (زمین گرد) و انتقال آن توسط زنجیر و چرخ دندههای مختلف به حرکت در میآید.
در مسیر حرکت دورانی صفحه موزع، نقطهی رهاسازی و خروجی بذر واقع شده است. با رسیدن هر یک از حفرههای موزع به این نقطه، بذر داخل آن حفره، از آن خارج شده و به درون شیار باز شده توسط شیار بازکن میافتد. در انواع مکانیکی، بذرها به صورت مکانیکی به روی صفحه موزع افقی منقل میشوند. در حالی که در انواع پنوماتیکی، بذرها در اثر نیروی مکش به داخل حفرههای موزع مکیده شده و در دهانه حفره بذر قرار میگیرند.
شکل 1- قسمتهای مختلف ردیفکار
اجزای واحد اندازهگیری (موزع) بذر کارندهها
موزعها ابزارهایی هستند که بذر را به اندازه معین از مخزن جدا و از طریق سیستم انتقال (مانند لوله سقوط)، بذر را به داخل شیار ایجاد شده در داخل خاک هدایت میکنند.
وظایف اصلی سیستم توزیع بذر عبارتاند از:
-بذر را بر اساس مقدار یا تعداد از پیش تعیین شده (بر حسب تعداد بذر در واحد طول ردیفهای کشت و یا در واحد سطح) از مخزن بردارد.
-بذر را با دقت مناسب و کافی بر اساس الگوی کشت (ردیفی) انتخابی در لحظه مناسب برای سقوط در شیار کاشت رها کند.
-در فرآیند توزیع، حداقل خسارت به بذر وارد شود.
انواع موزع در ردیف کارها
موزعهای دقیق، بذر را تک تک از مخزن بر میدارند و با وقفهای زمانی آن را توزیع میکنند. اگر این وقفه زمانی در هنگام تحویل و قراردهی بذر در بستر نیز حفظ شود، بذرها با فاصلههای مساوی از یکدیگر (الگوی کشت ردیفی) در طول شیار کاشته میشوند.
ذرت، چغندرقند، سورگوم، آفتابگردان و انواع لوبیا از جمله محصولاتی هستند که معمولا با استفاده از ردیفهای مجهز به موزعهای دقیق کاشته میشوند. بطور مرسوم، سیستمهای موزع دقیق در کارندههایی به کار میروند که عموما برای کشت محصولات ردیفی استفاده میشوند.