با استفاده از جدول و دفترچه راهنما
مرحله 1) انتخاب صفحه بذر: کارخانه سازنده کارنده برای کاشت بذرهای گوناگون برای هر واحد کاشت صفحه‌های بذر با قطر سوراخ‌های مختلف تحویل می‌دهد. لازم به توضیح است، قطر و تعداد سوراخ صفحه بذر در کارنده‌های ثقلی یا پنوماتیکی برای هر بذر، متفاوت است. در جدول 1 صفحه‌های بذر مناسب برای کاشت هر بذر در کارنده‌های پنوماتیکی مشخص شده است. بطور مثال اگر بخواهیم بذر ذرت را با فاصله ردیف 70 سانتی‌متر بکاریم. با توجه به جدول 3 صفحه بذر با تعداد سوراخ 26 را انتخاب می‌نماییم.
جدول1- انتخاب صفحه بذر
|
بذر
|
قطر سوراخ موزع (میلی متر)
|
تعداد سوراخ صفحه موزع
|
|
ذرت
|
4.5
|
26
|
|
ذرت
|
4.5
|
36
|
|
آفتابگردان
|
2.5
|
26
|
|
چغندرقند
|
2.1
|
36
|
|
چغندرقند
|
1.7
|
72
|
|
پنبه
|
3
|
36
|
|
لوبیا
|
3.5
|
52
|
مرحله 2) در صورت مشخص بودن تعداد بوته در هکتار، از جدول 2 فاصله بین بذرها مشخص می‌گردد. در جدول 2 ردیف افقی بیانگر فواصل مختلف بین ردیف‌ها و ستون عمودی بیانگر فاصله بین بذرها بر روی ردیف است. مقادیر موجود در جدول بیان‌کننده تعداد بذر در هکتار است. با توجه به اینکه فاصله ردیف‌ها را 70 سانتی‌متر در نظر بگیریم، می‌خواهیم حدود 71000 بذر در هکتار بکاریم. در ردیف 70 سانتی‌متر، عدد 71000 یا نزدیک‌ترین عدد به آن را در جدول انتخاب می‌کنیم. عدد 70800 را پیدا کرده و به سمت چپ آن (ستون مربوط به فواصل) می‌رویم، به عدد 15/20 می‌رسیم. یعنی فاصله بین بذور بر روی هر ردیف 15/20 سانتی‌متر است.
جدول 2- تعیین تعداد بذر مصرفی در هکتار
|
فاصله ردیف های کاشت بذر
|
فاصله بذر روی ردیف (سانتی متر)
|
|
85
|
80
|
75
|
70
|
65
|
50
|
45
|
|
تعداد بذر در هکتار
|
|
64800
|
68800
|
73400
|
78700
|
84700
|
110100
|
122400
|
15/18
|
|
63700
|
67700
|
72200
|
77400
|
83300
|
108400
|
120400
|
45/18
|
|
63500
|
67500
|
72000
|
77200
|
83100
|
108100
|
120100
|
50/18
|
|
61400
|
65200
|
69600
|
74500
|
80300
|
104400
|
116000
|
15/19
|
|
60700
|
64500
|
68800
|
73800
|
79500
|
103300
|
114800
|
35/19
|
|
60600
|
64400
|
68700
|
73600
|
79200
|
103000
|
114500
|
40/19
|
|
58300
|
62000
|
66100
|
70800
|
76300
|
99200
|
110200
|
15/20
|
|
58000
|
61700
|
65800
|
70500
|
75900
|
98700
|
109700
|
25/20
|
|
57600
|
61200
|
65300
|
70000
|
75400
|
98000
|
108900
|
40/20
|
|
55600
|
59100
|
63000
|
67500
|
72700
|
94500
|
105000
|
15/21
|
مرحله 3) تعیین سرعت صفحه بذر: در جدول ارائه شده همراه با دستگاه ردیف‌کار، ابتدا شماره صفحه بذری را که انتخاب کرده بودیم را پیدا کرده (بطور مثال موزع 26 سوراخه) و در این ستون عدد مربوط به فاصله بذر روی هر ردیف را پیدا می‌کنیم (15/20 سانتی متر)، سپس در کنار این عدد، اعداد مربوط به شماره دنده‌های چرخ محرک کارنده، چرخ دنده اکسل و نیز شماره چرخ دنده‌های درگیر در جعبه دنده را پیدا می‌کنیم. با انتخاب چرخ دنده‌های چرخ محرک، دنده‌های جعبه دنده و نیز صفحه موزع، بذرکار را تنظیم می‌کنیم.
بدون استفاده از جدول و دفترچه راهنما
مرحله1) انتخاب صفحه بذر مناسب: تعداد و قطر سوراخ‌های صفحه بذر مناسب با بذر مورد نظر که بر روی کارنده قرار دارد، را مشخص می‌نماییم (بطور مثال تعداد سوراخ‌های صفحه بذر ذرت: 20 سوراخ).
شکل 1- تعیین تعداد سوراخ صفحه بذر
مرحله 2) تعیین محیط چرخ محرک: محیط چرخ محرک را با استفاده از نوار اندازه‌گیری پیچیده شده حول قسمت بیرونی چرخ اندازه‌گیری می‌نماییم، یا روش دیگر این است که ابتدا قطر چرخ را اندازه‌گیری کرده و سپس محیط چرخ از طریق فرمول: (قطر چرخ بر حسب متر * 3/14 = محیط چرخ) را بدست می‌آوریم (بطور مثال محیط چرخ محرک: 1.5 متر).
مرحله 3) تعیین نسبت چرخش چرخ محرک به صفحه بذر: با توجه به درگیری چرخ دندانه‌های مختلف در قسمت چرخ محرک، اکسل و داخل جعبه دنده، نسبت چرخش چرخ محرک به صفحه بذر را به دست می‌آوریم. برای به دست آوردن نسبت چرخش، کارنده را از زمین بلند کرده، انقدر چرخ محرک را می‌چرخانیم تا صفحه بذر، یک دور کامل بزند (بطور مثال اگر نسبت چرخش محرک به صفحه بذر 2 به 1 باشد یعنی وقتی چرخ محرک 2 دور بزند صفحه بذر یک دور می‌زند).
مرحله 4) محاسبه فاصله بین دو بذر: از رابطه زیر محاسبه می‌شود.
سانتی‌متر × 100 = 300متر = 3متر L = a × b = 1/5×2 = 3
در این رابطه
a= نسبت بین تعداد دور چرخ محرک به صفحه بذر در شرایط اندازه‌گیری
b= محیط چرخ محرک
L= مسافت طی شده توسط چرخ محرک برای این که صفحه بذر یک دور کامل بوند، می‌باشند.
همچنین تعداد بذر ریخته شده در یک دور چرخش صفحه بذر (C) برابر است با تعداد سوراخ‌های صفحه بذر (N) که به طور مثال 20 سوراخ در نظر گرفته می‌شود.
که فاصله بین دو بذر بر روی ردیف کشت به صورت زیر محاسبه می‌شود:
15 سانتی متر = 200/300 = L/C = فاصله بین دو بذر بر روی ردیف کشت
مرحله 5) محاسبه تعداد بذر در هکتار: با مشخص بودن فاصله بین دو بذر بر روی ردیف کشت و فاصله ردیف‌ها با استفاده از رابطه زیر، میتوان تعداد بذر در هکتار را محاسبه نمود.
تعداد بذر در هکتار = فاصله ردیف ها (متر) * فاصله بذرها (متر) / 10000
بطور مثال برای ذرت که فاصله ردیف‌ها 0.75 سانتی متر است:
88889 = 0.75 (متر) * 15/0 (متر) /10000 = تعداد بذر برای کاشت در هر هکتار
مرحله 6) در صورت عدم تطابق تعداد محاسبه شده با تعداد توصیه شده، دو حالت داریم:
الف: تعداد بذر محاسبه شده بیشتر از تعداد توصیه شده باشد: در داخل جعبه دنده، چرخ دنده خروجی را یک چرخ دنده بزرگتر انتخاب نموده تا سرعت صفحه بذر کمتر و در نهایت فاصله بذرها بر روی ردیف از هم بیشتر شود. در صورت داشتن صفحات بذر با تعداد سوراخ‌های مختلف، بجای کاهش سرعت صفحه بذر، صفحه بذر با تعداد سوراخ کمتر از 20 را انتخاب می‌نماییم.
ب: تعداد بذر محاسبه شده کمتر از تعداد توصیه شده باشد: در داخل جعبه دنده، چرخ دنده خروجی را یک چرخ دنده کوچکتر انتخاب نموده تا سرعت صفحه بذر بیشتر و در نهایت فاصله بذرها بر روی ردیف از هم کمتر شود. در صورت داشتن صفحات بذر با تعداد سوراخ های مختلف، بجای افزایش سرعت صفحه بذر، صفحه بذر با تعداد سوراخ بیشتر از 20 را انتخاب می‌نماییم.
در هر دو حالت ذکر گردیده، آزمایش را تا آنجا تکرار می‌کنیم که به تعداد دلخواه بذر در هکتار نزدیک شویم.