مقاله آشنایی با کاشت (قسمت اول)

یکي از حساس‌ترين مراحل کشاورزي، عملیات کاشت مي‌باشد که نتیجه يك سال تلاش زارع در گرو اجراي صحیح آن است. ماشین‌هاي کاشت با هدف تسهیل و در عین حال افزايش دقت و سرعت کاشت گیاهان زراعي و باغي طراحي و ساخته شده‌اند. استفاده از اين ماشین‌ها نیاز به آموزش، تمرين و درنهايت کسب مهارت دارد.

 

روش‌هاي کاشت

كاشت بذرهاي مختلف متناسب با نوع گياه، شرایط خاک، روش آبياري، وضعيت بارندگي، اقليم منطقه، امکانات و ماشين‌هاي موجود و عادات كشاورزان به روش‌هاي گوناگوني انجام مي‌شود.

انواع روش‌های کاشت

بذرپاشی: بذرپاشی یا بذرافشانی روشی از كاشت است كه بذرها به صورت در هم در سطح زمين پراكنده می‌شوند. پس از پاشش، بذرها را با وسایلی مانند دیسک زیر خاک می‌كنند.

 

بذرپاشی

شکل 1- بذرپاشی

بذرکاری: روشی است كه بذر در عمق مناسبی از خاک قرار داده شده و روی آن به وسيله خاک پوشيده می‌شود. این روش نيز انواع مختلفی از جمله (خطی‌کاری، تک‌دانه کاری، کپه‌کاری) دارد.

 

بذرکاری

شکل 2- بذرکاری

نشاءکاری: روشی است كه نشاها (بوته یا گلدان) با فاصله مشخص و در عمق معينی از خاک قرار داده شده و خاک اطراف آن‌ها فشرده می‌شود تا در موقعيت خود تثبيت شوند.

 

نشاءکاری

شکل 3- نشاءکاری

غده‌کاری: روشی است كه غده‌ها (عامل تکثير در بعضی گياهان نظير سيب‌زمينی) با فاصله مشـخص و در عمق معينی از خاک كاشته می‌شوند.

تعيين مناسب‌ترین روش كاشت به عوامل متعددی بستگی دارد. به عبارت دیگر یک گياه را برحسب شرایط میتوان به روش‌های مختلفی كشت كرد.

ماشين‌های کاشت

ماشين‌هاي كاشت براساس روش كاشت عموما به سه دسته عمده زیر تقسيم‌بندي مي‌شوند:

-بذر پاش                -بذركار              -كارنده مخصوص

بذرپاش

بذرپاش‌ها ماشين‌هایي هستند كه برمبناي روش كاري كه كشاورز براي كاشت درهم در مزرعه انجام مي‌دهد ساخته شده‌اند. بذرپاش، بذرها را در سطح مزرعه به صورت پخشي (نامرتب) و تقریبا یکنواخت مي‌پاشد. از آنجا كه این ماشين براي كودپاشي نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اصول كار و كاربرد آن را در فصل داشت مکانيزه فرا خواهد گرفت و در این واحد یادگيري به آن پرداخته نمي‌شود.

بذرکار

بذركارها، ماشين‌هایي هستند كه برمبناي روش‌هاي مختلف بذركاري ساخته شده‌اند. بذركارها ممکن است فقط به منظور كاشت دانه به كار روند یا به تجهيزاتي براي توزیع كودهاي شيميایي مجهز باشند.

بذركارها خود به دو دسته مهم (خطي كار) و (ردیف كار) تقسيم مي‌شوند.

خطی‌کار: خطي‌كار ماشيني است كه بذرها را در خطوط كشت به دنبال هم و در عمق مناسب مي‌كارد. برخي از خطي كارها براي كاشت دیم طراحي شده‌اند (عميق‌كار) و برخي دیگر قابليت كاشت در زمين‌هاي آبي و دیم را دارند.

ردیف‌کار: ردیف‌كار ماشيني است كه بذرها را با فاصله دقيق روي ردیف‌هاي كاشت و در عمق معين می‌كارد. از ردیف‌كارها براي كشت گياهاني استفاده مي‌شود كه براي رشد و نمو به فضاي بيشتري نياز دارند و لازم است با فاصله‌اي كشت شوند كه انجام عمليات داشت و برداشت با ماشين‌هاي مربوطه به راحتي در بين ردیف‌هاي كشت امکان‌پذیر باشد.

ردیف‌كارها به دو دسته مهم مکانيکي و نيوماتيکي دسته‌بندي مي‌شوند. از مزایاي ردیف‌كارهاي نيوماتيکي دقت زیاد كاشت و تنظيم آسان این ردیف‌كار است.

در راستاي كشاورزي حفاظتي و كم كردن عمليات خاكورزي بذركارهایی ساخته شده‌اند كه ضمن جلوگيري از تخریب ساختمان خاک در اثر تردد مکرر تراكتور، با نگهداري بقایاي گياهي در خاک از فرسایش خاک نيز جلوگيري مي‌كنند. بذركارهای كشت مستقيم و كمبينات‌ها (ماشين‌های مركب) نمونه‌هایی از این دستگاه‌ها هستند.

بذرکارهاي کشت مستقیم: ماشين‌هاي كاشت مستقيم، ماشين‌هایي هستند كه بدون عمليات خاكورزي كاشت را انجام مي‌دهند. ماشين‌هاي كاشت مستقيم، ممکن است خطي‌كار یا ردیف‌كار باشند.

ماشین‌های مرکب (کمبینات): این بذركارها از تركيب ماشين‌هاي خاكورزي و بذركار تشکيل شده‌اند و عمليات خاكورزی و كاشت را همزمان انجام می‌دهند. این بذركارها نيز ممکن است خطي‌كار یا ردیف‌كار باشند.

کارنده‌هاي مخصوص

این كارنده‌ها در دو نوع غده كار و نشا كار وجود دارند.

1-غده‌کار: غده‌كار ماشيني است كه غده‌ها را در فواصل معين روي ردیف‌ها در داخل خاک مي‌كارد و سپس روي آن‌ها را با خاک مي‌پوشاند. غده‌كارها به دو دسته اصلي خودكار و نيمه خودكار تقسيم مي‌شوند.

2-نشاکار: ماشيني كه بتوان با آن نشا را در زمين اصلي كاشت، نشاكار ناميده مي‌شود. نشاكارها به دو دسته اصلی؛ بوته‌كار و گلدان‌كار تقسيم مي‌شوند كه در انواع خودكار و نيمه خودكار وجود دارند. از نظر تامين نيرو نيز سه نوع نشاكار خودگردان، تراكتوري و موتوري متداول هستند.

 

بیرجندی، مجید، حاجی‌احمد، علی. (1398). کاربرد و سرویس ماشین‌های کاشت و داشت. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌هاي درسي ایران