مشخصات گیاه‌شناسی هرش
هرش با نام علمی (taverniera cuneifolia)، گیاهی بوته‌ای با شاخه‌هاي بدون کرك یا در بخش‌هاي جوان اندکی کرك‌آلود، گوشوارك به طول 1-7 میلی‌متر، برگ‌ها تک برگچه‌اي یا اغلب سه برگچه‌اي، دمبرگ 5/0تا 25میلی‌متر، طول دمبرگچه 5/0 تا 2میلی‌متر، برگچه‌ها شکل بدون کرك گاهی با کرك‌هاي پراکنده، سطح پایین برگ کم و بیش کرکی، گل‌آذین انبوه با 2 تا 10،گاهی تا 20 عدد گل، دم‌گل‌آذین 5 تا 40میلی‌متر طول، طول محور گل‌آذین 2 تا 15 میلی‌متر، گاهی تا 30، دمگل 1 تا 2میلی‌متر، کاسه گل به طول 3تا 5 میلی‌متر با کرك پراکنده یا تقریبا بدون کرك، دندانه‌هاي کاسه گل به طول 1 تا 2 میلی‌متر، جام گل 5 تا 18 میلی‌متر (قرمز)، ارغوانی کم‌رنگ، تخمدان کم و بیش کرکی، قاعده خامه کرکی، نیام پایک‌دار 1تا 4 قسمتی است.
جدول1- مشخصات گیاه‌شناسی هرش
|
نام فارسی
|
هرش
|
|
نام انگلیسی
|
taverniera cuneifolia
|
|
نام علمی
|
taverniera cuneifolia
|
شکل 1-گیاه علوفه‌ای هرش
کاشت
گونه هرش در محدوده استان هرمزگان در ناحیه گرم بیابانی شدید (نواحی ساحلی و خلیج عمانی) و ناحیه گرم میانی (ناحیه استپی) مشاهده می‌گردد. میزان دما در نواحی ساحلی به صفر نمی‌رسد و متوسط درصد رطوبت نسبی سالانه در ناحیه ساحلی بین 56.2 تا 69.8 درصد در نوسان است، درصورتی‌که در نواحی شمالی استان در منطقه حاجی‌آباد دما تا زیر صفر (3-درجه سانتیگراد) نزول می‌کند و درصد رطوبت نسبی در مناطق شمالی استان نیز بسیار پایین‌تر از مناطق ساحلی استان است. نکته قابل ذکر این است که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و کاهش دما امکان تشکیل تیپ با این گونه گیاهی وجود ندارد اما انتشار تک‌پایه‌هاي این گونه تا ارتفاع حدود 2100 متر از سطح دریا نیز در استان هرمزگان شده است.
هرش در استان هرمزگان در اراضی کوهستانی کم ارتفاع، تپه‌ها، فلات‌ها و تراس‌هاي فوقانی، واریزه‌هاي سنگریزه‌دار، مجموعه واحدها و دشت‌هاي دامنه‌اي دیده می‌شود اما تیپ‌هاي اصلی این گونه را بیشتر میتوان در مناطق تپه‌ماهوري و دشت‌هاي دامنه‌اي مشاهده کرد. دامنه ارتفاعی گسترش این گونه گیاهی از ارتفاع 10متر از سطح دریا در منطقه دیوان بندرلنگه و چاه فعله تا 2100متر از سطح دریا در کوه انوه‌پردي واقع در شهرستان بستک می‌باشد.
خاک مناسب برای رویش گیاه هرش باید فاقد گچ باشد. بافت خاک شنی لومی بوده که جزء خاک‌های سبک محسوب می‌شود. اسیدیته خاک از 7.68 تا 8.02 (قلیایی) در مناطق مختلف متغیر است. زمان گلدهی هرش از اسفند تا اردیبهشت ماه و مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی بذرها نیز اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه است.
داشت
در روزهای ابتدایی تا قبل از جوانه‌زنی، آبیاری به صورت روزانه بین 150 تا 200 میلی‌متر انجام می‌شود. لازم است یادآوری گردد که آبیاری باید در حدی باشد که فقط خاک مرطوب نگه داشته شود و خشک نگردد، زیرا آبیاری به میزان زیاد در روزهای اول منجر به پوسیدگی ریشه خواهد شد. البته پس از سبز شدن، میتوان فواصل بین آبیاری را دو تا سه روز افزایش داد.
برداشت
غلافهای نرس، به رنگ سبز بوده که حاوی بذرهای نارس است و غلافهای رسیده نیز دارای رنگ قهوه‌ای تیره است. غلاف‌ها قبل از ریزش و زمانی که به رنگ قهوه‌ای روشن در آمده است باید برداشت شوند، در غیر این صورت توسط باد پراکنده شده و از دسترس خارج می‌شوند. غلافهای چیده شده باید در سایه و دمای اتاق خشک و بذر از آن خارج شود. بذرهای به دست آمده باید در سایه و دمای اتاق خشک شوند تا آماده کاشت گردند. بذرها تا زمان کاشت باید در یخچال و دمای 5 درجه سانتیگراد نگهداری شوند.