علائم بيماري
اولین علائم بيروني اين بيماري، خروج صمغ كه‌ربائي فراوان از محل شانكرجوان است. با مسن شدن شانكر، صمغ به رنگ قهوه‌اي یا تيره در مي‌آيد. پوست معمولا در محل شانكر تغيير رنگ داده، كمي فرورفته و داراي حاشيه مشخص مي‌باشد.
شکل 1- خروج صمغ کهربایی از محل شانكرروي شاخه هلو در بيماري شانكر سيتوسپورايي
مرگ سرشاخه‌ها و شاخه‌هاي جوان از اولين علائم خسارت اين بيماري است. برگ‌های روی شاخه در قسمت بالاي شانكر، خشک شده و تغيير رنگ به سبز كم رنگ و اغلب زرد داده و چسبيده به شاخه باقي مي‌مانند، که در اثر حمله عامل بيماري به شاخه و گسترش شانكر دور تا دور شاخه يا بيشتر محيط آن بوجود مي‌آيد.
شانكر روي شاخه‌هاي جوان، شاخه‌هاي فرعي و اصلي، و تنه اصلي درخت و از محل طوقه تا سرشاخه‌ها مي‌تواند ایجاد شود. شانكرها ابتدا كوچك، به تدريج بزرگ شده و چوب در محل زير شانكر به رنگ قهوه‌اي تغيير رنگ داده، اغلب به شكل بيضوي در امتداد شاخه گسترش پيدا مي‌كند.
در صورتي كه شانکر شاخه درخت را دور بزند، شاخه از قسمت بالاي شانكر خشك مي‌شود. گسترش شانكر روي تنه اصلي موجب خشک شدن کل درخت می‌شود. به دلیل اینکه ریشه‌ها سالم می‌مانند، درختان خشک شده در اثر این بیماری بعد از مدتی تولید پاجوش می‌کنند. در صورت شدت آلودگی، این بیماری موجب مرگ سريع كل درخت مي‌شود.
شکل 2- شانكرسيتوسپورائي هلو
عامل بيماري
عامل بيماري شانكر سيتوسپورائي درختان هلو، همانطور كه از نام بيماري پيداست، قارچ سيتوسپورا می‌باشد. این بیماری به وسیله یکی از دو گونه سیتوسپورا سینکتا یا سیتوسپورا لوکوستوما ایجاد می‌شود. این دو گونه بسیار به هم نزدیک بوده و تنها با مطالعات میکروسکوپی ساختمان‌های تولید مثلی جنسی قابل تفکیک هستند. فرم جنسی این قارچ لوکوستوما پرسونی می‌باشد.
چرخه بيماري
گونه‌هاي قارچ سيتوسپورا، ميليون‌ها اسپور به نام کنیدی در ساختمان‌هاي توليد مثلي غیر جنسی (بنام پيكنيديوم‌ها) كه روي شاخه‌هاي مرده يا لايه سطحي پوست در محل شانكرها ايجاد مي‌شود، توليد مي‌كنند. پیکنیدیوم‌ها به رنگ تیره و به اندازه سر سنجاق بوده و روی پوست در محل شانکر با چشم غیر مسلح قابل مشاهده‌اند. در هواي مرطوب، توده‌هاي انبوه اسپور میکروسکوپی، کمی هلالی شکل و تک سلولی از اين ساختمان‌ها به صورت ترشحات ژله‌ای نارنجي رنگ خارج و بوسيله باد، باران، ادوات هرس و حشرات پراكنده شده، درختان سالم را آلوده مي‌نمايند. در شرایط مرطوب هر پیکنیدیوم برای چند ماه تولید اسپور می‌کند. بنابراین اسپورها در طول سال، حتی در زمستان، به وفور وجود دارند. فرم جنسی قارچ تولید اسپورهایی به نام آسکوسپور می‌کند که در ساختمان‌های تولیدمثل جنسی به نام پریتسیوم تولید می‌شوند. کنیدیوم‌ها نقش مهمتری در توسعه بیماری دارند، اما آسکوسپورها در ایجاد تنوع ژنتیکی و احتمالا انتقال بیماری نقش دارند.
درجه حرارت بهینه برای توسعه بیماری 21-18درجه سانتی‌گراد است وجود زخم ناشي از محل افتادن برگ‌ها، شكستن يا هرس شاخه‌ها و زخم ناشي از يخ زدگي زمستانه، جراحات مكانيكي و حمله حشرات شانس آلودگي را بيشتر مي‌كنند. در سال 1395 که سرمای شدید در پاییز موجب خسارت به باغات میوه در استان مرکزی شد، بیماری شانکر سیتوسپورایی در تابستان سال بعد به شدت گسترش پیدا کرد و موجب آلودگی و نابودی بسیاری از درختان میوه هسته‌دار شد.
کنترل بيماري
بيشتر روش‌هاي كنترل اين بيماري بر پيشگيري از بروز و همه گير شدن بيماري استوار است.
الف) مديريت تغذيه درختان
1-مصرف عناصر غذایی بر اساس آزمون خاک و دستورالعمل فنی موسسه تحقیقات خاک و آب صورت گیرد.
2-عدم استفاده از كود ازته و آبياري در اواخر فصل براي اجتناب از ايجاد حساسيت به سرما در گیاه
ب) هرس
1-عدم انجام هرس درختان در زماني كه درخت در خواب است (هرس بايد در اوایل بهار بين فاصله زماني كه درختان شروع به رشد مي‌كنند تا زمان باز شدن شكوفه‌ها انجام شود تا زخم‌ها زودتر التيام پيدا كنند.
2-حذف و امحای همه شاخه‌هاي خشكيده و ضعيف.
3- انجام هرس در هواي خشك
ج) حفاظت درختان
1- درختان خشكيده و كليه شاخه‌هاي آلوده، حداقل 30سانتيمتر پائين‌تر از محل شانكر بريده شده و از باغ خارج و امحا گردند.
2- سمپاشی: نتایج تحقیقات نشان داده که قارچکش‌ها قادر به نفوذ از پوست درخت و دستیابی به قارچ عامل بیماری شانکر سیتوسپورایی در زیر بافت پوست و بافت آبکش نمی‌باشند، بنابراین هیچ قارچکشی قادر به تاثیر مستقیم روی قارچ عامل بیماری شانکر سیتوسپورایی نیست، اما به منظور پیشگیری از بروز و توسعه این بیماری سمپاشي با برخی قارچکش‌های حاوی ترکیبات مسی مثل مخلوط بردو (از جمله بردوفیکس18% SC )، یک نوبت در پاييز پس از ريزش 70 درصد برگ‌ها و یک نوبت پس از هرس و قبل از تورم جوانه‌ها در اواخر زمستان، مي‌تواند در حفاظت درختان و پیشگیری از آلودگی مفيد باشد.
3- در طول فصل رشد، زخم‌ها (شانكرها) را با وسيله‌اي تيز از روي تنه و شاخه‌های اصلي برداشته و محل زخم را با مخلوط قارچکش تیرام-لاتکس یا مخلوط بردو پوشانده شود.