مقاله آشنایی با آفت‌کش‌های آلی طبیعی (قسمت چهارم)

دکتر Michael Elliot پیشگام در مطالعه و ساخت پایرتروئیدهای مصنوعی بود. امروزه پیرترین‌های مصنوعی به بازار عرضه شده ‌ند که راحت‌تر تهیه می‌شوند و دوام بیشتری نیز دارند. این ترکیبات نیز دارای هسته مرکزی پیرترین‌ها (پروپان کربوکسیلات) هستند. با توجه به تأثیر مطلوب حشره‌کشی این ترکیبات و نیز خطرات کمتر روی انسان و دام به نظر می‌رسد که کاربرد آنها توسعه یابد مهم‌ترین پایرتروئیدهای مصنوعی شامل موارد زیر هستند:

 

آفت‌کش‌های آلی طبیعی

الف - پایرتروئیدهای مصنوعی

1ـ دلتامترین

نام تجاری آن دسیس (Decis) می‌باشد و نام سابق آن دکامترین (Decamnethrin) بود. دسیس حشره‌کشی تماسی ـ گوارشی است که به صورت امولسیون5/2% در بازار وجود دارد. در ایران برای کنترل پسیل پسته (Agonoscena targionii) (شکل 1) آزمایش شده و نتایج خوبی داده است. علاوه بر مورد فوق، محلول‌پاشی دسیس به نسبت 5/0 در هزار جهت کنترل مینوز لکه گرد (Leucoptera schitella) و مصرف یک لیتر در هکتار برای کنترل پرودنیای چغندر قند (Prodenia litoralis) نتایج مطلوبی دارد.

آثار خسارت پسیل پسته (Agonoscena targionii)

شکل 1ـ آثار خسارت پسیل پسته (Agonoscena targionii)

این ترکیب علی‌رغم کم خطر بودن برای انسان و دام، برای مدت 15 روز خواص حشره‌کشی خود را حفظ می‌کند. در صورت بروز مسمومیت با دسیس، دیازپام توصیه می‌شود، اما باید دانست که دیازپام، پادزهر (Antidote) واقعی نیست و فقط سیستم اعصاب مرکزی را تسکین می‌دهد. سمیت دسیس برای زنبور عسل و ماهی‌ها بسیار شدید است و در مناطق دارای کندو نباید مصرف شود و نیز از ریختن این سم در جوی‌های آب باید اجتناب کرده اما روی پرندگان و وحوش سمیت زیادی ندارد.

۲- سایپرمترین

نامهای تجاری سایپرمترین شامل ریپکورد (Ripcord)، سیمبوش (Simbush)، سایپرین (Cyperin) و سایپرکیل (Cyperkill) هستند. این ترکیب به صورت امولسیون %40 در بازار وجود دارد و دارای خاصیت حشره‌کشی زیادی است و از طرق تماسی ـ گوارشی روی اغلب راسته‌های حشرات مؤثر است. این ترکیب با یک فرمولاسیون خاص به نام فلکتران (Flectran) برای دفع آفات دام‌ها ساخته و عرضه می‌شود. سایپرمترین فاقد خاصیت سیستمیک و تدخینی است و لذا موقع مصرف باید سعی کرد تا محلول سمی به طور مستقیم با قسمت‌های آلوده گیاه تماس حاصل کند. برای حشرات مفید مانند گرده افشان‌ها و زنبور عسل خطرناک بوده و لذا زمان سمپاشی را باید طوری تغییر داد تا ضرری متوجه این گونه حشرات نشود.

سایپرمترین برای حشرات مفید مثل زنبور عسل سمیت زیادی دارد و خطرناک است.

شکل 2ـ سایپرمترین برای حشرات مفید مثل زنبور عسل سمیت زیادی دارد و خطرناک است.

 ٣- پرمترین

پرمترین دارای نام‌های تجاری آمبوش (Ambush)، پرترینPerthrin) ) و کوپکس ( Coopex) است. این حشره‌کش در فرمولاسیون‌های پودر وتابل و امولسیون %25 موجود می‌باشد. پرمترین یا آمبوش باسمیت نسبتا بالا به نسبت 5/0 در هزار برای کنترل مینوز لکه گرد درختان میوه (علیه نسل اول و حداکثر نسل دوم) (شکل 3) و نیز به نسبت یک لیتر در هکتار علیه پرودنیای چغندر قند قابل توصیه است. این ترکیب علیه سوسری‌ها نیز مؤثر است.

آثار خسارت مینوز لکه گرد درختان میوه

شکل 3ـ آثار خسارت مینوز لکه گرد درختان میوه

 

طالبی جهرمی،  خلیل (1391). سم‌شناسی آفت‌کش‌ها (چاپ چهارم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.