آشنایی با قارچ‌کش‌های سیستمیک (قسمت دوم)

ترکیبات بنزیمیدازول (Benzimidazoles)

هنگامی‌که بنزیمیدازول‌ها برای ضد عفونی بذر استفاده می‌شوند، باعث کنترل توسعه و گسترش پاتوژن‌های بذر می‌شوند. بنزیمیدازول‌ها همچنین باعث کنترل بیماری‌های ناشی از قارچ‌های Botrytis cineres و Sclerotinia scleretiorum (شکل 1) است که در گلبرگ گل‌های سیب باشند.

شکل 1ـ نمونه‌ای از آثار خسارت قارچ Sclerotinia scleretiorum

همچنین هنگامی‌که در پائیز روی برگ‌های سیب آلوده به لکه سیاه پاشیده شوند، قدرت زمستانگذرانی قارچ را کاهش می‌دهد. اغلب بنزیمیدازول‌ها در بافت‌های برگ‌های فعال تجمع پیدا می‌کنند و تعداد معدودی از آنها از بافت‌های مسن به بافت‌های جوان منتقل می‌شوند. بنزیمیدازول‌ها علاوه بر روغن‌ها، با سایر مواد کاهنده کشش سطحی با سورفکتانت‌ها نیز به صورت مخلوط سمپاشی می‌شوند. بنزیمیدازول‌ها تأثیر بسیار کمی روی Oomycetes و اثر متوسطی روی Basidiomycetes و برخی قارچ‌های ناقص مانند Alternaria ، Helminthosporium و Stemphylium با اسپورهای تیره و چند سلولی دارند. اغلب بنزیمیدازول‌ها در آب یا حتی قبل و یا بعد از نفوذ به بافت گیاه تبدیل به (Methyl Benzimidazole Carbomat (MBC می‌شوند که ماده اخیر در تقسیم سلولی دخالت می‌کند. مکانیسم اثر MBC به این ترتیب است که به Microtubular Protein متصل شده و باعث از هم گسیختگی در مهاجرت کروموزوم‌ها در طول تقسیمات میوز و میتوز می‌شود. بنزیمیدازول‌ها کنه‌کش نیز بوده و موقعی که روی برگ‌ها پاشیده شوند، جمعیت کنه‌ها را کاهش می‌دهند و در مواردی نیز جمعیت کنه‌های شکارچی را نیز کاهش داده و باعث مشکل‌تر شدن کنترل کنه‌های گیاهی می‌گردند. بنزیمیدازول‌ها برخی ارگانیسم‌های خاکزی مفید مانند کرم‌های خاکی یا موجودات مضر خاک مانند نماتدهای انگل گیاهی را نیز کنترل می‌کنند. بنزیمیدازول‌ها دارای اثر انتخابی هستند و این اثر انتخابی باعث اشاعه پاتوژن‌های ثانویه می‌شود. مهم‎ترین ترکیبات این گروه شامل قارچ‌کش‌های بنومیل، تیابندازول و کاربندازیم می‌باشند که به اختصار در ادامه مقالات مورد بررسی قرار می‌گیرند.

بنومیل

بنومیل با نام تجاری Benlate، اولین قارچ‌کش سیستمیک است که به بازار عرضه شد. این سم به صورت کریستال‌های سفید رنگ و با قدرت تبخیر بسیار پایین است که در آب و روغن نامحلول می‌باشد. این قارچ‌کش به صورت پودر تابل 50 و 65% یا به صورت مخلوط با سایر قارچ‌کش‌ها (مانند مانب و تیرام) عرضه می‌شود. سمیت این قارچ‌کش روی جانوران خونگرم بسیار پایین بوده و در آزمایشات انجام شده روی موش‌های آزمایشگاهی (شکل 2) با خوراندن 100، 500، 2500 میلی‌گرم به مدت 90 روز هیچ‌گونه آثار سو و مخربی ایجاد نشده است.

شکل 2ـ میزان سمیت بنومیل برای حیوانات خونگرم بسیار پایین بوده و هیچ‌گونه آثار مخربی گزارش نشده است.

سازگاری و قابلیت ترکیب آن با اغلب سموم بسیار خوب است اما ترکیب آن با سموم قلیایی مانند مخلوط بوردو یا مواد قلیایی با PH بالا (9 تا 10) توصیه نمی‌شود، زیرا در این صورت مولكول سم می‌شکند، خاصیت قارچ‌کشی آن از بین می‌رود و ماده‌ای به وجود می‌آید که خاصیت سرطان‌زایی خواهد داشت. بنومیل به حرارت مقاوم است و شکسته نمی‌شود، به همین دلیل برای استفاده در محیط‌های کشت انتخابی نیز مناسب است. بنومیل دوام بسیار خوبی در خاک داشته و تا 16 هفته در خاک باقی می‌ماند. این قارچ‌کش روی نماتدها نیز مؤثر است و توانایی از بین بردن نماتدهای خاکزی را دارد. روی سبزیجات و گیاهان زینتی به طور سیستمیک عمل می‌کند و در صورتی که این قارچ‌کش را به خاک گلدان اضافه نمایند، توسط ریشه‌ها جذب و از طریق آوندها به طرف بالا رفته و توسط رگبرگ اصلی در سطح برگ پخش می‌شود. نکته قابل توجه اینکه تاکنون گزارشی در مورد مسیر حرکت سم از برگ‌ها به طرف ریشه ارائه نشده و در صورت استفاده از آن روی درختان میوه، تأثیر آن به صورت سیستمیک نبوده بلکه حالت محافظت‌کننده دارد. بنومیل در آب هیدرولیز شده و به MBC و Butylamine تبدیل می‌شود که Butylamine تولید شده باعث تحریک نوعی فیتوآلکسین با نام Hydroxyphaseolin در گیاه سویا می‌شود.