مقاله آشنایی با قارچ‌کش‌های سیستمیک (قسمت ششم)

یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که محصولات کشاورزی در معرض آن قرار دارند، قارچ‌ها می‌باشند. همواره دغدغه کشاورزان، مبارزه با این دست از بیماری‌های شایع بوده است. انواع مختلف قارچ‌کش‌ها به همین منظور استفاده می‌شوند. سموم قارچ‌کش، قارچ‌ها و اسپورهای آنها را از بین می‌برد یا از رشد و گسترش آنها جلوگیری می‌کند. قارچ‌کش‌ها به طرق مختلف عمل می‌کنند، اما بیشتر آنها به غشای سلولی آسیب می‌رسانند یا در تولید انرژی در سلول‌های قارچی اختلال ایجاد می‌کنند. در محصولات کشاورزی، قارچ‌کش‌ها از پتانسیل عملکرد محافظت می‌کنند.

 

ترکیبات آسیل آلانین (Acylalanines)

این ترکیبات عليه قارچ‌های Oomycetes (شکل 1) مؤثر هستند. گسترش کاربرد آنها در اواخر دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و اولین قارچ‌کش‌های سیستمیک مؤثر علیه این گروه مهم از قارچ‌های بیماریزا بودند. دو قارچ‌کش مهم شامل متالاکسیل (Metalaxy ، Ridomil) و فورالاکسیل (Furalaxyl) دراین گروه قرار دارند.

نمونه‌ای از آثار خسارت ناشی از قارچ‌های Oomycetes

شکل 1ـ نمونه‌ای از آثار خسارت ناشی از قارچ‌های Oomycetes

متالاکسیل

متالاکسیل از مهم‌ترین قارچ‌کش‌های Acylalanines است که در دز پایین علیه قارچ‌های Oomycetes مؤثر می‌باشد. این قارچ‌کش با نام تجاری  Ridomil برای استفاده در خاک یا روی برگ، با نام تجاری Apron برای ضد عفونی بذر و با نام تجاری Subdue برای استفاده روی چمن و گیاهان زینتی به بازار عرضه شده است. متالاکسیل علیه قارچ‌هایی که در بافت آلوده گیاه رشد می‌کنند، نیز مؤثر است. کاربرد متالاکسیل روی سیب‌زمینی‌های آلوده به قارچ Phytophthora infestans (شکل 2) باعث کنترل و توقف گسترش لکه‌های بعدی شده و اسپورزایی قارچ را نیز کنترل می‌کند، به‌علاوه باعث کاهش قدرت جوانه‌زنی اسپورانژیوم‌های تولید شده
می‌گردد.

نمونه‌ای از آثار خسارت قارچ Phytophthora infestans

شکل 2ـ نمونه‌ای از آثار خسارت قارچ Phytophthora infestans

این اثرات، متالاکسیل را قادر به متوقف ساختن اپیدمی‌ها می‌کند. متالاکسیل در کنترل سفیدک دروغی توتون نیز به‌کار برده می‌شود. مکانیسم اثر و نحوه عمل متالاکسیل به طور دقیق شناخته نشده است اما آنچه که به اثبات رسیده است این‌که، خاصیت انتخابی آن ارتباطی به ویژگی بازدارندگی عمومی آن روی فرایندهای قارچی ندارد بلکه به حالت اختصاصی در نحوه عمل آن مربوط می‌شود. مقاومت به متالاکسیل گزارش شده است که به همین دلیل متالاکسیل را معمولا به صورت مخلوط با مانب یا مانکوزب به کار می‌برند. متالاکسیل می‌تواند برای جلوگیری از بیماری‌های ریشه و غده در ضد عفونی بذر نیز به کار برده شود، از طرفی چون در آب قابل حل است، می‌تواند به صورت محلول آبی و از طریق خاک جذب ریشه‌ها شود. این قارچ‌کش هنگامی که از طریق برگ‌ها و به صورت سمپاشی به کار گرفته شود، به ریشه‌ها منتقل می‌گردد، اما این مقدار برای حفاظت ریشه‌ها کافی نیست. خاصیت انتخابی متالاکسیل ممکن است به طور غیرمستقیم باعث افزایش بیماری‌های ثانویه گردد. به عنوان مثال، در سیب‌زمینی اگر متالاکسیل به تنهایی استفاده شود، سفیدک دروغی را کنترل می‌کند اما باعث افزایش بیماری (Early blight (Alternaria sp می‌گردد.

ترکیبات فسفره آلى (Organophosphates) سنتز ترکیبات فسفره آلی که در ساختمان خود دارای اتم فسفر (P) میباشند. طی دهه ۱۹۶۰ فراگیر شد که مهم ترین این قارچ کش ها به اختصار در زیر مورد بررسی قرار می گیرند.

۲۰-۶-۱ IPB یا اپیروبنفوس (Iprobenfos) و ( CiH910;PS ) این قارچ کش سال ۱۹۶۵ در ژاپن ساخته شد و با نام تجاری "Kitazin به بازار عرضه گردید. اپیروینفوس روی بلاست برنج، پوسیدگی طوقه و شیت بلایت برنج مؤثر است. مصرف آن به صورت محلول پاشی روی برگها و گرانول پاشی در آب شالیزارها معمول می باشد. گرانول های IPB موقعی که به آپ شالیزار افزوده می شوند، منبع خوبی از قارچ کش را برای جذب و انتقال به گیاه برنج فراهم می آورند،

 

طالبی جهرمی،  خلیل (1391). سم‌شناسی آفت‌کش‌ها (چاپ چهارم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.

ارسال نظر