مناطق انتشار
کنه قرمز اروپایی در بیشتر نقاط جهان انتشار یافته و در ایران نیز از استان‌های گلستان، مازندران، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، کردستان، همدان، سمنان، تهران، گیلان، زنجان، کرمانشاه، اصفهان، خراسان‌رضوی، البرز و خراسان‌جنوبی گزارش شده است و احتمال داده می‌شود که در دیگر مناطق کشور نیز شیوع یافته باشد.
گیاهان میزبان
این کنه دامنه میزبانی گسترده‌ای دارد، ولی در بین تمام میزبان‌های موجود، درختان سیب، به و گلابی از مهمترین آن‌ها هستند. این آفت به بسیاری از درختان میوه دانه‌دار، هسته‌دار و برخی از درختان زینتی و درختچه‌ها حمله کرده که در صورت نبود مهار و مدیریت صحیح، سبب خسارت‌های جدی می‌شود. گیاهان میزبان این کنه در ایران تاکنون، درختان سیب، گلابی، آلو، گوجه، آلو سیاه، هلو، گیلاس، آلبالو، به، بید، نارون، بلوط، اقاقیا، افرا، سیاه‌تلو و همچنین مسک، شیرین‌بیان و انواع رز بوده‌اند. کنه قرمز اروپایی ممکن است روی درختان گردو، بادام، زالزالک، انگور، توت‌فرنگی، توت‌جنگلی، تمشک، زبان‌گنجشک و برخی از درختان و درختچه‌های زینتی نیز یافت شود.
نحوه خسارت
کنه قرمز اروپایی با وارد کردن قطعات دهانی خود به سلول‌های برگ میزبان و مکیدن مایعات سلول، از محتویات آن از جمله کلروفیل تغذیه می‌کند. با ادامه تغذیه کنه، ممکن است تا اواسط خرداد ماه، برگ‌ها به‌تدریج به زرد، قهوه‌ای و برنزه تغییر رنگ دهند. آسیب جدی ناشی از تغذیه موارد زیر را در پی دارد:
· ضعف میزبان
· تغییر رنگ میوه
· کاهش اندازه و کیفیت محصول در آن سال و همچنین کاهش تعداد جوانه‌های میوه برای محصول فصل بعد
همچنین در صورت طغیان جمعیت و تداخل نسل‌ها، ریزش زودهنگام برگ‌ها در نیمه تیر تا اوایل مرداد ماه رخ خواهد داد. میزان صدمه ناشی از تغذیه کنه قرمز، به نوع رقم و قدرت کلی درخت وابسته است.
ریخت‌شناسی
در این مبحث، به ریخت‌شناسی مراحل مختلف کنه قرمز اروپایی پرداخته می‌شود:
کنه بالغ
کنه بالغ قرمز اروپایی مشخصات ذکر شده در جدول 1 را دارد.
جدول1- مشخصات ریخت‌شناسی کنه بالغ قرمز اروپایی
|
مشخصات کنه بالغ ماده
|
مشخصات کنه بالغ نر
|
|
کنه ماده بالغ دارای طول0.4 -0.7 میلی‌متر و عرض 0.24 میلی‌متر است.
|
کنه نر بالغ کوچک‌تر از افراد ماده است.
|
|
کنه دارای بدن تخم مرغی شکل و به رنگ قرمز یا قهوه‌ای است.
|
طول آن‌ها 0.3 میلی‌متر است.
|
|
قسمت پشتی این کنه برخلاف بیشتر کنه‌های گیاهی کاملا برآمده و قوسی شکل است.
|
کنه‌های نر به رنگ نارنجی هستند.
|
|
وجود 7 ردیف برجستگی‌های کوچک سفید رنگ عرضی روی بدن ماده‌ها، آن‌ها را از دیگر کنه‌های قرمز درختان میوه و مرکبات متمایز می‌سازد.
|
انتهای بدن آن‌ها به تدریج باریک شده است.
|
|
روی هر یک از این برجستگی‌ها یک عدد مو وجود دارد.
|
کنه‌های نر برخلاف کنه‌های ماده فاقد نقاط برجسته سفید رنگ هستند.
|
|
موهای سطح پشتی کلفت، از روی غده بر آمده و به سمت انتها نوک تیز می‌شوند.
|
|
|
در هر طرف خط میانی پشت بدن، دو ردیف موی پشتی به حالت قرینه و به فاصله مساوی از هم قرار دارند.
|
|
|
تمام موهای پشتی به سمت عقب بدن خمیده هستند.
|
|
تخم
مشخصات تخم این کنه از این قرار است:
-تخم کمی پهن و پیازی شکل بوده و استطاله بلند و باریکی در وسط آن قرار دارد.
-سطح تخم شیارهایی دارد که جهت این شیارها از استطاله وسطی به طرف قاعده تخم است.
-رنگ تخم‌ها ابتدا قرمز روشن است و سپس به نارنجی تیره تغییر می‌کند.
-قطر تخم‌ها متفاوت است به‌طوری که، تخم‌های زمستانی کمی بزرگتر از تخم‌های تابستانی هستند.
-میانگین قطر تخم‌های زمستانی 150میکرون و میانگین قطر تخم‌های تابستانی 140میکرون است.
-افزون بر این، رنگ تخم‌های زمستانی کمی تیره‌تر از تخم‌های تابستانی است.
لارو
رنگ لاروهای تازه خارج شده از تخم، زرد لیمویی تا نارنجی روشن و پس از تغذیه، قرمز تا قهوه‌ای است، این لارو سه جفت پا دارد.
جمعیت نابالغ
طول بدن پوره‌ها در حدود20 میکرون بوده و بزرگتر از لاروها هستند و چهار جفت پا دارند. رنگ بدن آنان در آغاز، زرد لیمویی تا نارنجی روشن و پس از تغذیه، قرمز تا قهوه‌ای است.
شکل1- ریخت‌شناسی کنه قرمز اروپایی