آشنایی با لیسه سیب

لیسه سیب (Hyponomeuta malinelus)

مورفولوژی

بال‌های رو‌یی این آفت سفید و دارای نقطه‌های سیاه می‌باشد که در تمام سطح بال پراکنده‌اند (شکل 1).

شکل 1ـ مورفولوژی حشره بالغ لیسه سیب

تخم‌ها در تعداد معینی زیر پوشش پولک مانندی گذاشته می‌شوند. لارو این حشره به رنگ خاکستری روشن یا سفید مایل به زرد کمرنگ و پوشیده از خال‌های تیره است. شفيره، قهوه‌ای بوده و در انتهای بدن سه جفت خار ظریف دارد. این آفت سرما دوست بوده و در نتیجه حشره‌ای مخصوص ارتفاعات است. تنها گیاه میزبان این حشره سیب می‌باشد. لاروهای این آفت یا تنیدن تار به دور شاخ و برگ درختان از‌ برگ‌ها تغذيه می‌کنند. درختانی که به شدت مورد حمله واقع می‌شوند از دور حالت درختان سوخته را پیدا می‌کنند که تمام برگ‌ها خورده شده و قهوه‌ای هستند. میوه‌های این گونه درختان می‌ریزند و آنهایی که روی درخت باقی می‌مانند کوچک و غير قابل استفاده می‌شوند

زیست‌شناسی

لیسه سیب یک نسل در سال دارد. قسمت عمده سال از جمله زمستان را به صورت لاروهای سن یک زیر پولک تخم می‌گذراند. تخم‌ها روی شاخه‌های جوان یک‌ساله و به ندرت شاخه‌های قدیمی‌تر گذاشته می‌شوند. خروج لاروها از زیر پولک زمانی است که جوانه‌ها باز شده، برگ‌ها ظاهر شده‌اند اما گل‌ها هنوز بسته می‌باشد. در این مرحله لاروها به داخل پارانشیم برگ نفوذ کرده و به صورت مینوز فعال هستند. پس از آن به طور گروهی دالان‌ها را ترک کرده و در شاخ و برگ درخت شروع به بافتن لانه اجتماعی می‌کنند در این لانه‎ها تغذیه از‌ برگها به شدت ادامه پیدا می‌کند (شکل 2). در این مرحله پارانشیم و اپیدرم بالايي برگ خورده شده و اپیدرم پایینی باقی می‌ماند که رنگ قهوه‌ای روشن دارد. شفیرگی از دهه سوم اردیبهشت تا دهه دوم خرداد با ساختن پیله آغاز می‌گردد. پس از آن پروانه‌ها خارج شده و پس از مدتی پرواز و جفت‌گیری به تخم‎‌یزی می‌پردازند. از تخم‌هایی که زیر پولک قرار دارند لاروهای سن اول خارج شده که به همان شکل، در زیر پولک تخم، از اوایل تابستان تا بهار سال بعد را می‌گذرانند.

شکل 2ـ نمونه‌ای از آثار خسارت لیسه سیب

مدیریت

مبارزه شیمیایی که با کرم سیب به صورت می‌گیرد این پروانه را نیز به خوبی کنترل می‌کند. بنابراین لیسه سیب در باغاتي طغیانی می‌شود که مبارزه با کرم سیب در آنها انجام نمی‌گیرد و باید زمانی‌که جوانه‌ها تازه شروع به باز شدن کرده‌‌اند، سمپاشی نمود. این سمپاشی به دلیل آنکه علیه لارو سن اول که بسیار به سم حساس است انجام می‌شود و همچنین این لاروها هنوز لانه‌های توری را نساخته‌اند بسیار کارساز است. تاکنون تعداد زیادی زنبور و دو گونه مگس به عنوان پارازيتوئید لارو و شفیره لیسه سیب در نقاط مختلف کشور جمع‌آوری شده‌اند.