مقاله
قارچها بیشترین تعداد عوامل بیماریزای گیاهی را تشکیل میدهند و مسئول طیف وسیعی از بیماریهای جدی گیاهان هستند. بیشتر بیماریهای گیاهی توسط قارچها ایجاد میشوند. آنها با کشتن سلولها و یا ایجاد تنش در گیاهان، به آنها آسیب میرسانند. از اصلیترین منابع عفونتهای قارچی در مزرعه و باغ، میتوان به بذر آلوده، خاک، بقایای محصول، محصولات مجاور، علفهای هرز اشاره کرد. بیماریها یک پدیده شایع در گیاهان هستند که اغلب تأثیر اقتصادی قابل توجهی بر عملکرد و کیفیت محصول دارند، بنابراین مدیریت بیماریها جز اساسی تولید اکثر محصولات است.
ترکیبات فسفره آلی
پروپیکونازول
پروپیکونازول با نامهای تجاری Tilt و Radar به صورت مایع فرموله میشود و در غلظتهای پایین عليه بسیاری از قارچها مؤثر است. این قارچکش به منظور کنترل سفیدک پودری جو، شیت بلایت برنج و زنگ Rhynchosporium به فراوانی مصرف میشود، البته Septoria و Eye Spot گندم (شکل 1) را نیز به خوبی کنترل میکند. به صورت مخلوط با کاربندازیم به عنوان قارچکش وسیعالطیف به کار برده میشود. از لحاظ مکانیسم عمل، ضد بيوسنتز ارگوسترول میباشد.
شکل 1ـ Eye Spot گندم
اتاكونازول
اتاكونازول با نام تجاری Vangard، اثر حفاظتی بلند مدت داشته و علیه طیف وسیعی از قارچها به کار میرود.
ترکیبات گوانيدين (Guanidines)
در این گروه فقط یک قارچکش به نام گوازاتین (Guazatine) با نام تجاری Murbeninوجود دارد. گوازانین در ضد عفونی بذر علیه بیماریهای قارچی بذرزاد غلات به کار برده میشود. گوازانین عليه سپاهک پنهان گندم یا به صورت مخلوط با قارچکش Imazalil به صورت ضد عفونی خشک و مرطوب علیه سیاهکهای آشکار و پنهان یولاف، سیاهک پنهان، لکه نواری (Leaf Stripe) (شکل 2) و لکه قهوهای جو (Net Blothch) مؤثر است.
شکل 2ـ لکه نواری (Leaf Stripe) جو
در رابطه با مقاومت به گوازانین اطلاعات اندکی وجود دارد و تاکنون گزارشی مبنی بر بروز پدیده مقاومت در مزرعه ارائه نشده است.
فوستيل آلومینیوم
فوستيل آلومینیوم با نام تجاری Alliette به صورت پودر قابل تعليق %80 عرضه میشود. سمیت آن پایین میباشد و برای ماهیها و زنبور عسل بیخطر است. فوستيل آلومینیوم از لحاظ سرعت انتقال در مسیر آوندها بخصوص آوندهای آبکش (Symplast) بینظیر است. این ترکیب به سرعت در گیاه جذب شده و دارای حرکت دو جانبه از پایین به بالا و برعکس میباشد. موقعی که از طریق برگ مصرف شود، مقدار قابل توجهی از آن به ریشهها منتقل شده و بیماری را کنترل میکند. فوستيل آلومینیوم عليه بیماریهای برگی ریشه و ساقه که توسط قارچهای Oomycetes ایجاد شده باشند، مؤثر است و آن را میتوان به صورت محلول پاشی روی برگها به کار برد یا ریشه گیاه را در محلول آن فرو برد. این قارچکش را میتوان علیه بیماریهای پس از برداشت نیز به کار برد و اثرات قارچکشی آن ممکن است برای مدت 2 تا 6 ماه باقی بماند. فوستيل آلومنيوم واکنشهای دفاعی گیاه را تحریک میکند و باعث میشود گیاه تحت تیمار، عليه قارچهای Oomycetes، فیتوآلکسینها را سنتز نماید.
طالبی جهرمی، خلیل (1391). سمشناسی آفتکشها (چاپ چهارم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.