آشنایی با کنه سیکلامن

کنه سیکلامن (Brevipalpus phoenicis)

شکل‌شناسی

بدن در افراد ماده بالغ تخت و بیضی شکل بوده، رنگ اولیه آنها قرمز است، ولی به نسبت پیشرفت سن، لکه‌های تیره ظاهر می‌شوند، طول بدن در حدود ۲۸۰ میکرومتر می‌باشد. اصولا جمعیت نرها در جنس Brevipalpus بسیار کمتر از ماده‌ها بوده و دارای بدنی کوچک به طول حدود ۲۵۰ میکرومتر می‌باشند (شکل 1).

شکل 1ـ Brevipalpus phoenicis

خسارت

این کنه آفت مهم چای در بنگلادش، هندوستان، اندونزی و... می‌باشد. تغذیه لارو، پوره و افراد بالغ این آفت سبب از بین رفتن بافت داخلی برگ شده و در اکثر موارد خسارت به صورت قهوه‌ای شدن سطح برگ آسیب دیده ظاهر و در بعضی میزبان‌ها سبب بدشکلی برگ‌ها نیز می‌شود. مطالعات نشان داده که بیشتر کنه‌ها در سطح تحتانی برگ‌های چای متمرکز می‌شوند. این کنه معمولا برگ‌های رسیده و بالغ را ترجیح می‌دهد، ولی در حالت طغیانی و انبوهی بالا به روی برگ‌های جوان می‌رود. این کنه همچنین در رگبرگ‌ها، ترک‌ها، دمبرگ‌های محور برگ و لبه‌های برگشته برگ نیز متمرکز می‌شود. در اثر تغذیه، نقاط فرورفته و به رنگ قهوه‌ای روشن به وجود می‌آید. در صورت تراکم جمعیت، ساقه پاپایا به رنگ سوخته در آمده و حالت دوکی شکل پیدا می‌کند. این کنه روی مرکبات سبب تورم ساقه‌ها، ریزش نابهنگام برگ‌ها و یا کلروزه شدن آنها می‌گردد (شکل 2).

شکل 2ـ آثار خسارت کنه سیکلامن روی مرکبات

زیست‌شناسی

این کنه دارای مراحل زیستی تخم، لارو، استراحت اول، پروتونمف، استراحت دوم، دئوتونمف، استراحت سوم و بالغ می‌باشد. تخم و مراحل سه‌گانه استراحت آن ثابت و چسبیده به گیاه است. نشو و نمای این کنه تابع دما و رطوبت محیط است. تخم‌گذاری نیز به شدت تحت تاثیر دمای محیط است. در منبعي از کنه سیکلامن با نام Brevipalputs orchidarum یاد شده و گفته شده این کنه گیاهی زمستان را به صورت کنه کامل می‌گذراند. در بهار از پناهگاه بیرون می‌آید و در اوایل اردیبهشت تخم‌ریزی می‌کند. فعالیت این کنه کم است و به ندرت و خیلی کند تغییر مکان می‌دهد و ترجیح می‎‌دهد که به برگ گیاه بچسبد و شیره گیاهی را بمکد. این کنه در سال یک نسل بیشتر ندارد.

کنترل

الف) بیولوژیکی

این آفت دارای دشمنان طبیعی متعددی است که در بین آنها می‌توان به کنه‌های Phytoseiidae و  Stigmaeidae، کفشدوزک سیاه کنه‌خوار .Stethorus sp، لارو بالتوری‌ها به ویژه بالتوری‌های سبز و سوسک‌های خانواده Staphilinidae اشاره نمود که از آن تغذیه کرده و باعث کاهش جمعیت می‌شوند.

ب) شیمیایی

برای این آفت، امولسيون تترادیفون به نسبت 1.5 در هزار توصیه شده است.