مقاله آشنایی با روش‌های مبارزه با جوندگان (قسمت چهارم)

جوندگان به گروهی از جانوران پستاندار گفته می‌شود كه از روی خصوصیات دندان‌ها از سایر گروه‌ها متمایز می‌شوند. بدین ترتیب كه در فك پایین دارای جفت و در فك بالا دارای یك یا دو جفت دندان ثنایا می‌باشند. این دندان‌ها درشت و فاقد ریشه بوده و ارتفاع آن همیشه ثابت است. در این جانوران دندان آسیاب مطلقا وجود ندارد و جای آنها روی فك خالی و نمایان است. در اغلب جوندگان روده كور خیلی رشد كرده است.

 

روش‌های مبارزه با جوندگان

برای آشنایی با انواع طعمه‌های مسموم فسفردوزنگ، چند نوع از آنها را ذکر می‌کنیم. مصرف سموم باید فقط درسوراخ‌های فعال انجام شود وپس از آن باید حتما در سوراخ بسته شود تا جونده مجبور به خوردن طعمه شود. برخی از طعمه‌های مسموم رایج و مناسب عبارتند از:

1ـ طعمه مسموم گندم: شامل 100 کیلوگرم گندم + 2 لیتر روغن پارافین + 10کیلوگرم فسفردوزنگ. برای تهیه، ابتدا 2 لیتر روغن را با100 کیلو گندم و با پاروک خوب مخلوط کرده و سپس فسفردوزنگ را به‌تدریج به گندم اضافه کرده و با پاروک هم می‌زنند تا سم با گندم بطور یکنواخت مخلوط شود. طعمه تهیه شده را بهتراست درهمان روز مصرف کرد. از این طعمه برای مبارزه با موش مغان در پاییز و زمستان به مقدار2-5/1کیلو طعمه در هکتار و به‌طور دستپاش استفاده می‌کنند. برای مبارزه با موش‌های جنس Meriones (شکل 1) در پائیز و زمستان بجای10 % فسفردوزنگ باید میزان آن را تا 5 % تقلیل داد و اگر بخواهیم از این طعمه برای مبارزه با موش خانگی در مزارع یا موش‌ها در جنگل استفاده کنیم، میزان فسفردوزنگ را باید تا 3%  پایین بیاوریم.

نمونه‌ای از موش‌های جنس Meriones
شکل 1ـ نمونه‌ای از موش‌های جنس Meriones

2ـ طعمه مسموم با مغز گردو: شامل 10 کیلوگرم مغز گردو +200 گرم روغن پارافین + 5/0کیلوگرم فسفردوزنگ.  طرز تهیه مثل طعمه گندم می‌باشد. این طعمه را می‌توان در پاییز و زمستان برای مبارزه با موش ورامین در باغات به‌کار برد. برای این‌ کار طعمه را با قاشقک درداخل لانه‌های فعال می‌گذارند. به دلیل رعایت صرفه اقتصادی، این طعمه را باید فقط در موارد خاص و لزوم استفاده کرد و همچنین، طعمه‌گذاری را فقط درسوراخ‌های فعال انجام داد. مقدارمصرف آن حدود نیم تا یک کیلوگرم طعمه در هکتار خواهد بود.

3ـ طعمه مسموم سبز: شامل علف سبز (هر نوع علف هرز یا گیاه زراعی فرقی نمی‌کند) 100کیلوگرم+ فسفردوزنگ مخلوط با خاکستر یا پودر تالک حدود 10کیلوگرم ابتدا پودر تالک و فسفردوزنگ را با هم به خوبی مخلوط می‌کنند سپس کارگری که مجهز به دستکش و ماسک و یک سطل با ظرفیت حدود یک کیلوگرم است، کار را شروع می‌کند. کارگر ضمن عبور از مزرعه به محض برخورد با لانه فعال، مقداری علف چیده و آن را به اندازه سوراخ خروجی موش گلوله کرده و یک طرف گلوله را با مخلوط سم و تالک آغشته کرده و طرف آلوده به سم را داخل سوراخ کرده و راه ورود لانه را می‌بندد و سپس سراغ سوراخ بعدی می‌رود. این روش برای مبارزه با موش مغان، موش آبی (شکل 2) و مریون‌ها فصل بهار و تابستان مناسب است. با این مقدار طعمه می‌توان حدود 12-10 هکتار را مبارزه کرد.

موش آبی

شکل 2ـ موش آبی

4ـ طعمه مسموم با سیب‌زمینی یا هویج: شامل 10کیلوگرم سیب‌زمینی یا هویج + نیم کیلوگرم فسفردوزنگ. ابتدا هویج یا سیب‌زمینی را به قطعات کوچکی به اندازه حبه قند تقسیم می‌کنند. سپس فسفردوزنگ را به تدریج روی این قطعات پاشیده و با پاروک آن را به هم می‌زنند تا سم به طور یکنواخت با طعمه مخلوط شود. بدیهی است که این طعمه را نمی‌توان نگهداشت و باید بلافاصله طعمه‌گذاری را شروع کرد. این روش را می‌توان برای موش آبی یا موش‌های خانگی در مزارع و در تابستان و پاییز به کار برد. طعمه‌گذاری را باید حدود عصر انجام داد.

 

محجوب، سید مهدی (1394). جوندگان مهم زیان آوردرکشاورزی و دستورالعمل فنی اجرایی مبارزه با آنها، دانشگاه کرمانشاه.