مقاله
گیاه باقلا نسبت به نخود و عدس حساسیت بیشتري را در مقابل تنشهاي زیستی نشان میدهد. در میان این تنشها بیماريها از اهمیت بیشتري برخوردار میباشند. بیماري لکه شکلاتی مخربترین بیماري باقلا بشمار میرود و در تمام مناطق زیر کشت این گیاه پراکنده شده است که البته بذرزاد نمیباشد. بیماري برقزدگی یکیدیگر از بیماريهاي مهم این گیاه بشمار میرود که از نظر اهمیت در جایگاه دوم قرار دارد.
لکه شکلاتی باقلا
از بیماریهای مهم باقلا میتوان به بیماری لکه شکلاتی اشاره کرد که با خنک شدن هوا در ماههای مهر و آبان روی میدهد. برای کنترل آنها استفاده از ارقام مقاوم، عملیات زراعی مانند تناوب، شخم یا سوزاندن بقایای محصول و کنترل شیمیایی توسط قارچکشهایی نظیر مانکوزب یا کاپتان و مانب به نسبت 2 در هزار در هنگام شروع بیماری در بوتههای جوان میتواند موثر باشد. بیماری لکه شکلاتی باقلا بیماری مهم در مناطق شمالی و نوار ساحلی میباشد.
شکل 1- لکه شکلاتی باقلا
نماتد ساقه باقلا
یکی از نماتدهاي مهم قابل انتقال توسط بذر در مناطق معتدل محسوب میشود. پراکنش جغرافیایی گسترده بیماري به علت بذر آلوده است. در سوریه 20 درصد بذر آلوده کاهش عملکرد 68 درصدی را نشان داده است. هر بذر آلوده ممکن است حاوي 100 الی 4000 نماتد باشد. این بیماري گسترش جهانی دارد.
علائم بیماری
در مزارع آلوده میزان سبز شدن گیاه بطور قابل ملاحظهاي تقلیل مییابد. بیشتر از نصف تعداد گیاهچههاي ظاهر شده بیمار و زرد رنگ هستند، پیچ خورده و هلالی بنظر رسیده ودر امتداد کوتیلودون نواحی بر جسته دیده میشود. روي ساقه، جوانهها یا گیاهان جوان برآمدگیهایی بوجود میآید و برگها کوتاه وپیچیده میشوند. نوك برگها از بین میرود و برگهاي مسنتر به دلیل از بین رفتن تیغه میانی سلولها چنان ضعیف میشوند که نمیتوانند خود را قائم نگهدارند و روي زمین میغلطند.
عامل بیماری
نماتد Ditylenchus dipsaci عامل بیماري میباشد.
چرخه بیماری
لارو سن 2 از تخم خارج شده و بسرعت پوست دوم و سوم را انداخته و لارو سن 4 که لارو بیماريزا میباشد را تولید میکند. این لارو میتواند شرایط یخبندان و خشکی را تحمل کند و در داخل بافت گیاهی و بذر و یا در خاك باقی بماند. با رشد گیاه نماتد شروع به فعالیت کرده و به گیاه میزبان وارد میشود. در آن جا تبدیل به نماتد نر و ماده شده و تولید مثل نماتد در تمام سال ادامه مییابد.
کنترل و مدیریت بیماری
موزائیک باقلا
از علائم این بیماری رنگ پریدگی برگها است که بطور نامنظم قسمتهای از برگ، سبز تیره و قسمتهای دیگر کاملا بیرنگ میشوند که دلیل آن از بین رفتن کلروفیل گیاه است. شته سیاه عامل ناقل این بیماری است.
شکل 2- موزائیک باقلا
زارع، لیلا. (1388). بیمارهای مهم بذرزاد حبوبات. تهران: موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال