ویژگی‌های گیاه
لوبیا چشم‌بلبلی گیاهی گرمادوست و روزکوتاه بوده و نیاز حرارتی بالایی دارد.
جدول1 -کمترین درجه‌حرارت برای مراحل رشد لوبیا چشم‌بلبل
|
جوانه زنی بذر (درجه سانتی گراد)
|
رشد (درجه سانتی‌گراد)
|
دماي مناسب رشد و نمو (درجه سانتی گراد)
|
|
8
|
16
|
25 تا 30
|
حرارت‌های پایین نزدیک به صفر درجه موجب مرگ این گیاه حساس به سرما می‌شود. این گونه لوبیا با قابلیت همزیستی با باکتري‌های تثبیت‌کننده نیتروژن هوا، نقش مهمی در حاصلخیزي و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک‌ها دارد و افزون بر تامین بخشی از نیتروژن لازم خود، پس از برداشت حدود 50 کیلوگرم نيتروژن به خاك اضافه می‌کند. از اين رو، اين گياه نقش مهمي در تناوب زراعي دارد و همچون كود سبز براي تقويت و بهبود وضع فيزيكي خاك استفاده می‌شود. لوبیا چشم‌بلبلی به سبب شاخ و برگ فراوان و نازك، پس از پوسیدن در خاك مواد آلی و هوموس فراوان براي خاك تولید می‌کند. سطح زير كشت لوبیا چشم‌بلبلی در ايران، در حدود 17000 هكتار بوده، خوزستان و پس از آن ورامين، جيرفت، بخش‌هایی از استان سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، سمنان و كهنوج از مكان‌های مهم كشت اين محصول هستند.
معرفی ارقام مناسب لوبیا چشم‌بلبلی برای کشت در مناطق گرمسیری کشور
به‌زودی یک یا دو رقم جدید لوبیا چشم‌بلبلی برای کشت در مناطق گرمسیری ایران معرفی خواهند شد. تا آن زمان، توصیه می‌شود از ارقام محلی لوبیا چشم‌بلبلی که با شرایط آب و هوایی همان منطقه سازگاری خوبی دارند، برای کشت در هر منطقه استفاده شود؛ برای نمونه، رقم محلی جیرفت مناسب کشت در استان کرمان و رقم محلی مشهد مناسب کشت در استان خوزستان است.
مراحل رشد و نمو لوبیا چشم‌بلبلی
مرحله جوانه‌زنی: بذر لوبیا چشم بلبلی در درجه حرارت بالای 16 درجه سانتی‌گراد، پس از 5-4 روز جوانه‌زده و همزمان با جوانه‌زنی، لپه‌ها از خاک خارج می‌شوند. برای جلوگیری از سله بستن خاک به سبب خروج لپه‌ها در طول دوره جوانه‌زنی، سطح خاک باید مرطوب باشد تا در این مرحله، همه بذرها جوانه‌زده و سطح سبز مناسبی ایجاد شود.
شکل1- جوانه‌زنی لوبیا چشم بلبلی
مرحله رشد رویشی: از جوانه‌زنی تا پیش از آغاز گلدهی را مرحله رشد رویشی می‌گویند. در این مرحله، لوبیا چشم‌بلبلی به درجه حرارت‌های بالا مقاوم بوده و در صورت تامین رطوبت، قادر است درجه حرارت‌های بالای 35 درجه سانتی‌گراد را به‌خوبی تحمل کند. این مرحله اگرچه در آب و هوای مختلف متفاوت است، ولی طول مدت زمان آن حدود 75 روز است.
مرحله رشد زایشی: مرحله زایشی با گلدهی بوته‌های لوبیا چشم‌بلبلی آغاز می‌شود. در این مرحله، درجه حرارت بالا سبب عقیم شدن گل‌ها می‌شود؛ بهترین درجه‌حرارت در این دوره، دمای زیر 35 درجه سانتی‌گراد است. لوبیا چشم‌بلبلی گیاهی است با رشد نامحدود، به این مفهوم که تا پایان دوره رشد، رشد رویشی و رشد زایشی یا گلدهی دارد، ولی اوج گلدهی در لوبیا چشم بلبلی در حدود 20-15 روز است و گل‌های بعدی به سبب کاهش درجه حرارت هوا، فرصت تبدیل شدن به غلاف و دانه را ندارند.
مرحله رسیدگی: زمانی که حدود 80-70 درصد غلاف‌های لوبیا چشم بلبلی به رنگ زرد درآمدند، زمان رسیدگی بوته‌ها و زمان مناسب برداشت لوبیا چشم‌بلبلی رسیده است.