مقاله آشنایی با کمباین (قسمت سوم)

یکی از عوامل مهم در ریزش و تلفات دانه در زمان برداشت، عدم تنظیم بودن کمباین می‌باشد. بطور کلی افت محصول عمدتا در دو بخش اصلی از کمباین ایجاد می‌شود که عبارتند از افت جلو و افت عقب کمباین، عوامل موثر در افت جلوی کمباین شامل فلکه، پیچ ارشمیدوس، تیغه اشاره کرد. با داشتن شناخت کافی از قسمت‌های مختلف کمباین و آگاهی از نحوه تنظیم آن‌ها می‌توان تا حدی زیادی از ضایعات دانه جلوگیری نمود.

 

عوامل موثر در افت جلوی کمباین و راه‌های کنترل آن

الف) فلکه

1-نحوه برخورد پره‌های فلکه با محصول: پره‌های فلکه بایستی به حالت عمودی نسبت به زمین قرار گرفته باشند تا به هنگام چرخیدن قسمت پهن آن‌ها با ساقه‌های گندم برخورد کند. برخورد پره‌ها از لبه باعث قطع و پریدن خوشه می‌شود.

2-تنظیم ارتفاع فلکه: ارتفاع فلکه از سطح زمین بایستی طوری تنظیم گردد که پره‌ها به هنگام چرخش، به فاصله یک وجب زیر خوشه و با ساقه برخورد نمایند و از برخورد مستقیم پره‌ها به خوشه جلوگیری شود.

3- تنظیم فاصله فلکه تا تیغه: با توجه به اینکه وظیفه فلکه، قرار دادن محصول برای برش در اختیار تیغه و انداختن محصول بریده شده به داخل پیچ ارشمیدس می‌باشد. لذا عدم تنظیم فاصله فلکه تا تیغه می‌تواند موجب ریزش بخشی از محصول بر روی زمین گردد.

4-سرعت فلکه: بطور کلی سرعت فلکه بستگی به تراکم محصول دارد. به این ترتیب در محصولات تنک سرعت چرخش فلکه بیشتر و در محصولات متراکم و پر پشت سرعت فلکه کمتر خواهد بود تا همواره حجم مناسبی از محصول وارد خرمنکوب شود. چنانچه سرعت فلکه در محصولات پر پشت زیاد باشد، ممکن است ساقه و علف‌های هرز به دور فلکه بپیچند، ضمنا سرعت زیاد فلکه باعث شکسته شدن خوشه‌ها و ریزش دانه در قسمت جلوی کمباین می‌گردد. سرعت گردش فلکه تقریبا بایستی کمی بیشتر از سرعت چرخش چرخ جلوی کمباین باشد، در غیر این صورت قبل از عمل برش، در اثر ضربه وارده به خوشه، دانه بر روی زمین خواهد ریخت.

ب) پیچ ارشمیدوس

1-انگشتی‌های موجود بر روی پیچ ارشمیدوس: این انگشتی‌ها بایستی سالم و به تعداد تعیین شده بر روی پیچ ارشمیدوس موجود باشند تا بتوانند محصول بریده شده روی طبق را تحویل قسمت بالا بر دهند.

2-فاصله پیچ ارشمیدوس تا طبق: فاصله زیرگام (برجستگی‌های حلقوی بر روی پیچ ارشمیدوس) تا طبق بایستی 12 میلی‌متر باشد بطوری که یک بند انگشت از زیر آن عبور نماید. فاصله بیشتر از این مقدار باعث می‌شود تا پیچ ارشمیدوس نتواند محصول بریده شده را از طریف هد برداشت به مرکز طبق هدایت نماید. این حالت تا تجمع محصول بر روی طبق تا حدی که به گام‌های پیچ ارشمیدوس گیر کند، ادامه می‌یابد. در این زمان ناگهان حجم زیادی از محصول برداشت شده تحویل قسمت بالا بر خواهد شد. این حالت علاوه بر غیریکنواختی در خوراک‌دهی موجب افزایش حجم محصول در زیر خرمنکوب شده و در نتیجه محصول به خوبی کوبیده نخواهد شد. اگر فاصله زیر گام تا طبق کمتر از 12 میلی‌متر باشد، محصول در طبق و در زیر گام کوبیده شده و تبدیل به دانه می‌گردد و با لرزش‌های کمباین به بیرون می‌ریزد.

 

 کمباین

شکل1- کمباین

 

ج) تیغه

1-سالم بودن تیغه: تیغه‌های برش بایستی کاملا سالم و بدون شکستگی باشند تا بریدن ساقه‌های محصول به خوبی انجام گیرد. در صورت شکستگی تیغه، ساقه‌ها پاره شده و عمل برش یکنواخت نخواهد بود.

2-سالم بودن انگشتی‌ها: با توجه به اینکه تیغه در داخل انگشتی حرکت رفت و برگشت دارد، لذا انگشتی‌های کج و معیوب، علاوه بر ایجاد مشکل در حرکت تیغه‌ها باعث ریزش محصول در جلوی کمباین نیز خواهند شد.

3-حرکت نوسانی تیغه: تیغه‌ها ضمن حرکت رفت و برگشت افقی، دارای یک حرکت نوسانی خفیف یا عمودی نیز می‌باشند. حرکت نوسانی زیاد باعث ریشه کن شدن بوته‌ها از داخل خاک و ورود سنگ و خاک به داخل کمباین می‌شود. برای کاهش حرکت نوسانی زیاد تیغه از صفحات پهن فلزی به عنوان گیره استفاده می‌گردد. این صفحات در فاصله هر 5 تا 6 عدد تیغه، در بالای تیغه‌ها قرار می‌گیرند. با اضافه کردن این صفحات از شدت نوسان تیغه‌ها کاسته می‌شود. باید به این نکته توجه نمود که همیشه وجود مقداری حرکت نوسانی ضروری است، زیرا در نتیجه اضطکاک زیاد، تیغه‌ها داغ شده و احتمال آتش‌سوزی در محصول وجود دارد.

4-قرینه بودن حرکت تیغه: منظور از قرینه بودن حرکت تیغه‌ها این است که هر تیغه بایستی 5/3 سانتی‌متر به سمت راست انگشتی و 5/3 سانتی‌متر به سمت چپ انگشتی حرکت نماید. تنظیم قرینه بودن حرکت تیغه‌ها با افزایش طول یا کاهش طول بازوی فلزی که در کنار طبق قرار دارد امکان پذیر می‌باشد.

5-کند شدن حرکت تیغه‌ها: تسمه انتقال نیرو به تیغه شل شده است بایستی آن را سفت نمود.

6-ارتفاع برش: در هنگام عملیات درو بایستی تا آنجا که ممکن است تیغه برش جلوی کمباین را بالا آورد البته به شرط آنکه سنبله‌های کوتاه را از دست ندهیم. به این ترتیب از ورود کاه اضافی و علف‌های هرز به داخل کمباین جلوگیری خواهد شد.

حاتمی، مجتبی. (1386). کمباین و تنظیم قسمت‌های مختلف آن. کرمانشاه: حوزه ترویج و نظام بهره برداری سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه