مقاله آشنایی با برگ کُنار در تغذیه بزهای شیری

نتايج بسياري از كارهاي تحقيقي گزارش شده نشان مي‌دهد كه افزودن علوفه درختان به جيره نشخواركنندگان مي‌تواند كاربرد علوفه‌هاي خشبي كم كيفيت را عمدتا از طريق تأمين پروتئين ميكروبي شكمبه بهبود ببخشد. فزون بر اين، ارزش غذايي علوفه‌هاي خشبي كم كيفيت و گراس‌ها مي‌تواند به‌طور عمده با كمك علوفه‌هاي درختان بهبود يابد. همچنين، تأييد شده كه نقش و استعداد علوفه درختان در تغذيه نشخواركنندگان، ميزان پروتئين بالا و با كيفيت، گوارش‌پذيري زياد، تأمين كمبود موادغذايي در جيره به‌منظور بهبود رشد ميكروبي به‌عنوان پروتئين غيرقابل تجزيه (پروتئين عبوري)، ويتامين‌ها و مواد معدنی است.

 

برگ کنار در تغذیه بز

معمولا برگ‌هاي بوته و درختان، داراي تانن هستند. بزها نسبت به گاوها و گوسفندان مقاومت بيشتري به تانن‌هاي متراكم دارند. برگ‌هاي جديد اغلب داراي ميزان تانن بالاتری نسبت به برگ‌هاي پيرتر هستند هر چند ميزان تانن (صفر تا دو درصد جيره) براي مصرف حيوانات مضر نيست مشخص شده كه مصرف گونه‌های گياهی با ميزان تانن‌هاي متراكم بالا (معمولا بيش از 50 گرم در كيلوگرم ماده خشك) به‌طور معنی‌داری مصرف اختياری خوراک را كاهش می‌دهد، در حالی‌كه مصرف كم يا متوسط (زير 50 گرم در كيلوگرم ماده خشك) به‌نظر می‌رسد كه آن را تحت تأثير قرار نمی‌دهد.

 

تغذیه بزها از برگ درخت کُنار در مناطق گرم

شکل1- تغذیه بزها از برگ درخت کُنار در مناطق گرم

ميزان تركيبات ثانويه در علوفه، عمدتا خصوصيتی از فاكتورهای ژنتيكی گياه است كه توليد فيزيولوژيكی و تجمع تركيبات را كنترل می‌كند عوامل ديگری كه با سنتز نرخ زياد تركيبات پلی فنوليك (تانن) همراه است شامل دمای بالای محيطی، تنش خشكی و سازوكارهای دفاعی گياه ضد حشرات، پاتوژن‌ها و شكارچيان است. اين شرايط در مناطقی كه برگ كُنار به‌دست می‌آيد، وجود دارد.

سيستم تغذيه، مديريت چرا و علوفه تازه می‌تواند الگوی تركيبات فعال زيستی، مانند آنتی‌اكسيدان‌ها، در پنير بز را بهبود دهد. نشان داده شده كه كاربرد پلی فنل جيره غذايی، گياهان غنی از تانن و عصاره‌های گياهی، ثبات اكسيداتيو مرغ، موش و گوشت ميش را بهبود دادند.

بر اساس بررسی و برآورد انجام شده در هكتار، حدود 200 درخت كُنار هندی با ارتفاع حدود 4 متری وجود دارد كه سطح پوشش تاج درختان نيز قطری برابر 4 متر دارند. درختان كُنار دارای سن بالای 5 سال بودند. توصيه ميزان هرس سالانه برای هر درخت كُنار (برآورد ميزان برداشت، حدود 30-40 درصد تاج درخت است كه معمولا بالای 20 كيلوگرم برآورد می‌شود. با احتساب 200 درخت در هكتار، سالانه حدود 400 كيلوگرم سرشاخه كُنار به‌ شكل تر برداشت می‌شود. سرشاخه‌ها پس از خشك شدن، خرد شده و به صورت كوپه آماده شده و از آن‌ها برای تغذيه استفاده شد.

تغذيه جيره پيشنهادی در خلال فصل بهار و تابستان انجام می‌شود. مناطق گرم با آب و هوای مرطوب و گرم توصيف می‌شود كه تقريبا 200 ميلی‌متر بارندگی دارد، ميانگين شديدترين دما نزديك به 37.7 درجه سانتی‌گراد (غالبا بيش از 40درجه سانتی‌گراد در خرداد، تير، مرداد و شهريور) و ميانگين حداكثر رطوبت نسبی 70.5 است (اغلب بيش از 70 در تير و مرداد). ماده بزها با جيره حاوی 20 درصد برگ كُنار و 2.5 درصد روغن آفتابگردان، تغذيه شدند. جيره‌ها به صورت خوراک كاملا مخلوط، و در حد اشتها در دو نوبت (در ساعت 7:30 و17:30) در اختيار ماده بزها قرار می‌گرفت. ميانگين THI در كل تابستان 84 بود.

جيره حاوی 20 درصد برگ كُنار، با و بدون 5/2 درصد روغن آفتابگردان در شرايط گرم فصل تابستان در تغذيه بزهای شيرده توصيه می‌شود كه دارای نتايج زير است:

مصرف جيره حاوی برگ كُنار موجب كاهش در مدت زمان نشخواركردن، خود تيماری و مدت زمان نشستن شد. تركيبات شيميايی سرشاخه كنار و غنی بودن آن، با يونجه قابل رقابت خواهد بود و دامداران مناطق كنارخيز، به راحتی می توانند به عنوان جايگزين يونجه از آن در تغذيه دام‌های خود استفاده كنند.

 

دشتی‌زاده، محمود. (1400). استفاده از برگ کُنار و چربی در تغذیه بزهای شیرده در فصل گرما. تهران: نشر آموزش کشاورزی