بوته میری
عامل بیماری: Pythium spp.، Rhizoctonia solani، Fusarium spp.، Monoasporascus cannonballus، Thielaviopsis basicola، Acremonium spp. و Phytophthora spp.
بذور کاشته شده در خاک‌های ضد عفونی نشده بخصوص در شرایط سرد و مرطوب تولید نشاهای استاندارد نکرده و به زودی از بین می‌روند. گیاهچه در سطح خاک در قسمت هیپوکوتیل، یعنی منطقه بین ساقه و ریشه آلوده می‌شود. زخم‌های آبسوخته ساقه را در برگرفته و موجب مرگ ساقه می‌گردند. گاهی عوامل بیماریزا در روی سطح زخم‌ها با ذره‌بین و حتی چشم غیر مسلح به شکل شبکه تار مانند متالیک رنگ دیده می‌شوند (شکل 1).
شکل 1ـ نمونه‌ای از آثار خسارت ناشی از قارچ‌های عامل بوته‌میری در گیاهان.
بعضی اوقات گیاهچه‌های آلوده مورد حمله قارچ‌های فرصت‌طلبی از قبیل Botrytis cinerea (شکل 2) قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که بیمارگرهای مذکور قادرند در مراحل بعدی رشد محصول نیز خسارت بزنند و موجب پژمردگی بوته‌ها شوند.
شکل 2ـ آثار خسارت ناشی از قارچ Botrytis cinerea
مدیریت
1ـ در گلخانه نشاها باید در بهترین شرایط ممکن از نظر حرارت، نور، آبیاری و خاک رشد یابند.
2ـ کاشت باید در خاک ضدعفونی شده با بسترهای آماده و در گلدان‌های تمیز و ضدعفونی شده انجام گیرد. ضدعفونی با بخار آب داغ به ضدعفونی با متیل بروماید ترجیح داده می‌شود.
3ـ فقط از بذر با کیفیت و مطمئن باید استفاده نمود و ترجیحا ضدعفونی آنها با یک قارچ‌کش مناسب انجام گیرد.
4ـ هرگز سینی‌ها یا ظروف حاوی نشا در کف زمین قرار نگیرد، بلکه حتما در روی سکو با تهویه مناسب گذاشته شود.
5ـ بهتر است از آب رودخانه برای آبیاری استفاده نگردد. از آبی که دمای آن خیلی پایین یا بالا است، بخصوص
در کشت‌های تابستانه استفاده نکنید. بهترین حالت دمای بین ۲۰ و ۲۳ درجه سلسیوس است.
6ـ توصیه می‌شود به منظور ضدعفونی کفش‌ها در جلوی درب ورودی گلخانه، حوضچه ضدعفونی حاوی آب آهک یا مواد مناسب دیگر تعبیه شود تا از انتقال آلودگی بدین طریق جلوگیری شود.
7ـ کشت در سیستم‌های هیدروپونیک و استفاده از بوته‌های خیار پیوندی اگر چه هزینه‌بر هستند، ولی میزان وقوع بیماری‌های ریشه بخصوص آلودگی به پیتیوم را تا حد زیادی مرتفع می‌سازند.
8ـ لاروهای گنات‌های قارچ‌خوار و مگس‌های میوه به عنوان ناقلین پیتیوم شناخته شده‌اند. از آنجا که زهکشی ضعیف خاک احتمال وقوع پیتیوم و لاروهای این آفات را افزایش می‌دهد، تولیدکنندگان باید زهکشی مناسبی در خاک به وجود آورند تا از ایجاد حالت غرقاب و جمع شدن چاله‌های آب در سطح گلخانه جلوگیری شود.
9ـ در صورت لزوم کنترل لاروهای گنات‌های قارچ‌خوار و مگس‌های میوه با سایر روش‌ها از قبیل محلول‌پاشی یک حشره‌کش در خاک توصیه می‌شود.
10ـ ترکیبات تجاری بر پایه قارچ تریکودرما می‌توانند کنترل خوبی فراهم نمایند.
11ـ سموم مناسب به صورت محلول‌پاشی یا گرانول‌پاشی اطراف بوته‌ها در مرحله ۴ الی ۵ برگی بوته‌های خیار استفاده شوند. محلول‌پاشی در خاک به فواصل یک ماهه در انگلستان با مخلوطی از اتریدیازول و کاربندازیم در کنترل بیماری مؤثر بوده است. احتمالا قارچ‌کش یونیفرم با دارا بودن طیف گسترده بر علبه اغلب قارچ‌های عامل بوته‌میری گزینه مناسبی باشد اما در هر صورت، تشخیص دقیق عامل بوته‌میری جهت انجام هر گونه توصیه ضرورت دارد.