مقاله آشنایی با بیماری‌های توت‌فرنگی در گلخانه (قسمت سوم)

توت‌فرنگی یک گیاه کوچک چند ساله است که می‌تواند به صورت یک گیاه یکساله و یا در مدت زمان طولانی‌تری به صورت تجاری پرورش داده شود. بسیاری از ارقام جدید بیشترین عملکرد خود را در فصل اول تولید به وجود آورده و بدین ترتیب کشت یکساله به عنوان گزینه مناسب‌تری برای بعضی از کشاورزان مطرح می‌باشد.

 

بیماری‌های توت‌فرنگی در گلخانه

آنتراکنوز عامل بیماری: .Colletotrichum spp

اصطلاح آنتراکنوز به بیماری‌های حاصل از قارچ Colletotrichum گفته می‌شود. دو فرم مهم بیماری، پوسیدگی طوقه و پوسیدگی میوه می‌باشند. لکه‌های اولیه به صورت نقاط کوچک و قهوه‌ای رنگ روی ساقه رونده و دمبرگ ظاهر می شود. این لکه‌ها به مرور بزرگتر شده و به صورت آبسوخته کشیده و سیاه رنگ تغییر می‌یابند. آلودگی در مواردی باعث ایجاد شکافی در ساقه شده و در صورت آلوده شدن دمبرگ و ساقه رونده، کل گیاه خشک می‌شود. آلودگی دمبرگ در محل پایه آن باعث آویزان شدن برگ خواهد شد. لکه‌های کوچک کروی و سیاه رنگ روی برگ تشکیل می‌شود. تمام اندام‌های گل به بیماری حساس بوده ولی گل‌های کاملا باز شده به آلودگی حساس‌تر هستند. لکه‌های روی میوه به حالت آبسوخته و سفید رنگ بوده که پس از گسترش به رنگ خاکستری روشن تا قهوه‌ای تغییر می‌یابند. میوه‌های آلوده غالبا به حالت خشک و مومیایی در آمده، به صورت آویزان بر روی بوته باقی می‌مانند. میوه‌های رسیده و نارس هر دو به بیماری حساس هستند. بذور آلوده سیاه و آبسوخته است. آلودگی طوقه در نتیجه آلودگی دمبرگ‌ها و ایجاد شانکرهای روی ساقه رونده است (شکل 1).

علائم آنتراکنوز توت‌فرنگی

شکل 1ـ علائم آنتراکنوز توت‌فرنگی

مدیریت

1ـ استفاده از بوته‌های سالم

2ـ استفاده از مالچ پلاستیکی در بین ردیف‌ها

3ـ جمع‌آوری و از بین بردن میوه‌های آلوده

4ـ کنترل شیمیایی با استفاده از قارچ‌کش‌های حفاظتی از زمان گل تا برداشت میوه

 کپک خاکستری

عامل بیماری: Botrytis cinerea

یکی از بیماری‌های مهم توت‌فرنگی به‌خصوص در شرایط گرم و مرطوب است. عامل بیماری گل و میوه را آلوده می‌کند. گل‌های جوان حساس‌ترند. بلایت شکوفه‌ها به صورت تغییر رنگ و خشک شدن گلبرگ‌ها شروع و به طرف دمگل گسترش پیدا می‌کند. آلودگی در قسمت انتهایی میوه شروع شده و به سایر بخش‌ها گسترش می‌یابد. بافت گیاه در ناحیه آلوده نرم و آبکی خواهد بود. میوه روی بوته به حالت خشک و مومیایی باقی می‌ماند. پوسیدگی میوه در زمان نزدیک به برداشت سریع‌تر اتفاق می‌افتد و ظرف ۴۸ ساعت قادر به تخریب کل بافت میوه است. پوسیدگی در زمان انبارداری نیز اتفاق می‌افتد. زمستانگذرانی قارچ به صورت میسلیوم در برگ‌های آلوده، دمبرگ‌ها و میوه است. مهم‌ترین منبع آلودگی اولیه کنیدیوم‌ها هستند. گسترش بیماری در درجه حرارت ۲۰ الی ۳۰ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی بالا می‌باشد. بررسی‌ها نشان داده که آلودگی میوه در مرحله گلدهی بوده ولی علایم در زمان تشکیل میوه ظاهر می‌شود (شکل 2).

آثار خسارت ناشی از Botrytis cinerea روی توت‌فرنگی

شکل 2ـ آثار خسارت ناشی از Botrytis cinerea روی توت‌فرنگی

مدیریت

1ـ رعایت فاصله کاشت مناسب

2ـ دقت در زمان و میزان کوددهی

3ـ پوشاندن بین ردیف ها با مالچ جهت عدم تماس میوه با خاک

4ـ نوردهی و زهکش مناسب

5ـ برداشت به موقع

6ـ جمع‌آوری بوته‌های آلوده و از بین بردن آنها

7ـ کنترل شیمیایی با سموم مناسب ترجیحا ارگانیک

 

قادری،  رضا(1400). گلخانه از دیدگاه یک گیاه‌پزشک (چاپ اول). شیراز: انتشارات مرجع علم.