مشخصات گیاهشناسی آوواکادو
آووکادو (Persea americana) از خانواده برگبو (Lauraceae) است که یکی از قدیمیترین خانوادههای گیاهان گلدار با حدود 50 جنس و 2500 تا 3000 گونه است. اغلب این گیاهان، درختـان و درختچههـای همیشه سبز بومی نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر هستند که در بعضی موارد ترکیبات معطری نیز دارند. آووکادو درختی است که میوه آن در گونه گیاهان گلدار طبقهبندی می‌شود و تا ۲۰ متر رشد میکند و رشد خیلی سریعی دارد. این گیاه همیشه برگ‌های سبز دارد که طول آن‌ها به ۱۲ تا ۱۵ سانتیمتر می‌رسد. گل آذیــن آووکادو خوشـه مرکبی اســت کــه از جوانههــای جانبــی شــاخه منشــأ میگیرد. هر گل آذین شامل تعداد بسیار زیادی گل ریز به رنگ زرد یا سبز رنگ پریده میباشد. گل‌های آن نامشخص و به رنگ زرد مایل به سبز و به عرض ۵ تا ۱۰ میلیمتر است. میوه گلابی شکل آن از نظر گیاهشناسی یک سته یا شفت است که ۷ تا ۱۰ سانتیمتر طول دارد. در حدود 400 نوع مختلف آووکادو وجود دارد که بعضی از آن‌ها دارای پوست صاف و سبز رنگ بوده ولی پوست برخی از آن‌ها سیاه و خشن است.
جدول 1- مشخصات گیاهشناسی آوواکادو
|
نام فارسی
|
آوواکادو، گلابی تمساح
|
|
نام انگلیسی
|
Avocado
|
|
نام علمی
|
Persea americana
|
|
خانواده
|
Lauraceae
|
شکل 1- آشنایی با قسمت های مختلف درخت آووکادو
تکثیر
آووکادو را میتوان بـه سه روش کشت بـذر، پیونـد و قلمه تکثیـر کـرد . نهالهـای بذری دیـر بـارآور بـوده وکیفیت میـوه آن‌ها مثل درخت مادری نخواهـد بـود.
طول عمر بـذر آووکادو کوتـاه و حداکثـر 2 تا 3 هفته است ولی نگهداری بـذر در خـزه یـا ماسه در دمای 5.5 درجـه سـانتیگراد میتواند طول عمر بذرها را تا 8 ماه افزایش دهد. برداشـتن پوسـته بـذر قبـل از کشـت بـه بالا رفتن سرعت جوانه زنی کمک خواهد کرد.
شکل2- تکثیر آووکادو از طریق ریشه دار کردن هسته
تکثیر تجاری آووکادو با پیوند جوانه روی نهال‌های بذری انجام می‌شود. تنوع ژنتیکی نهال‌های بذری در ارتباط با برخی صفات مطلوب مثل مقاومت به پوسیدگی فیتوفترایی ریشه و تحمل به شوری و خاكهای آهکی میتواند مشکلات عمدهای را در تولید تجاری آووکادو ایجاد کند.
تکثیر آووکادو از طریق قلمهزنی به دلیل سخت ریشه زایی آن مشکل است. در عیـن حـال بایـد دانست که قلمه‌های برداشت شده از گیاهان جوان خیلی راحت‌تر از قلمه‌های درختان مسن ریشه‌دار می‌شوند.
کاشت
آووکادو اگر چـه خاسـتگاهی نیمه گرمسـیری و گرمسـیری دارد، امـا از قـدرت سازگاری بالایـی بـا شـرایط اقلیمـی برخـوردار بـوده و امـکان پـرورش آن در محدودهای وسـیع در حد فاصـل نواحـی گرمسیری تـا عرض جغرافیایی حـدود 30 درجـه شمالی و جنوبی وجـود دارد. بهترین دما برای رشد این محصول برابر 25 تا 28درجه سانتیگراد است.
آووکادو میتواند در انواع مختلف خاك با منشاً آتشفشــانی، لومی شنی و یا آهکی رشـد و باردهی خوبی داشته باشـد. مقدار pH مناسب بسـتر کشـت آووکادو حـدود 5 تا 7 اسـت. از آنجائـی کـه آووکادو بـه پوسیدگی‌های ریشه حساسـیت زیـادی دارد، لـذا زهکش مناسب از اهمیت زیـادی برخوردار بـوده و آووکادو از نظر تحمل به شوری نیز در گروه درختان حساس طبقه بندی می‌شود.
شکل 3- باغ آووکادو
داشت
درختان آووکادو 4 تا 6 سال پس از کشت شروع به باردهی می‌کنند و در سن 12 تا 14 سالگی بـه حداکثر باروری می‌رسند. تراکم کشت از 200 اصله در هکتـار در باغـداری سنتی تا 2500 اصله در هکتار در باغداری متراکم متغیر است. عمر اقتصـادی درختـان آووکادو 25 تـا 30سـال است کـه البته با مدیریت مناسب تغذیـه و آبیاری و همچنیـن انجام هرس سالیانه قابل افزایش است. در احـداث باغ آووکادو بـه دلیل وضعیت گلدهی و گرده افشانی ارقام کاشته شده باید از هـر دو گـروه A و B وجود باشد تا در گرده افشـانی و تلقیـح گل و در نتیجه بـه میـوه نشستن بـه هـم کمک کنند. همچنین لازم است از نهال‌های پیوندی یا قلمه‌ای استفاده شود تا محصول تولیدی از کیفیت مورد نظر برخوردار بوده و بازارپسندی لازم را داشته باشد. میـزان عملکـرد متوسـط آووکادو 10 تا 20 تن در هکتار است ولـی بـا مدیریـت صحیـح ایـن میـزان را تا 30 تن در هکتار میتوان افزایش داد. تهویه در بـاغ آووکادو بسیار مهـم اسـت. در باغهـای با تهویه ضعیف به خصوص در مناطق مرطوب نیمه گرمسیری بیماری پوسیدگی فایتوفترایـی (Phytophthora) بسیار ویرانگر و مخرب خواهد بـود.
برداشت
مهمترین شاخص فیزیولوژی برداشـت میـوه آووکادو عبارت از درصد ماده خشک و میزان روغن میوه است. البته در برخی کشورها از جمله در آفریقای جنوبی و مکزیک از محتوای رطوبـت، گوشت میوه به عنوان شاخص اصلی رسیدن میوه استفاده می‌شـود. بـه عنوان مثال در مکزیک شاخص رسـیده بـودن میـوه درصـد ماده خشک میـوه بـه حـدود 23 درصد است. شاخص میزان روغن وابته به نوع رقم بوده و میتواند از 18 تا 26 درصد متغیرباشد. میوههای آووکادو را برای فروش تجاری در مرحله سبز برداشت می‌کنند و با توجه به طبیعت فرازگــرا بودن این میوه میتوان میوههای سبز برداشت شده را در معرض گاز اتیلن سبززدایی کرد. میوه آووکادو پس از برداشت به دلیل نارس بودن قابل مصرف نیست. میوهها هنگام رسیدن و در مرحله اوج تنفسی بـه سرما حساس بوده اما پس از اوج تنفسی حساسیت کمتری به سرما دارند. گوشت میوه پس از رسیدگی کامل طعم کره داشته و ارزش تغذیهای بالایی دارد.
شکل 4- برداشت دستی و مکانیکی میوه آووکادو