کپک خاکستري بوتریتیس
این بیماري یکی از بیماريهاي مهم در هند، بنگلادش، نپال و پاکستان می‌باشد. در سال 1986 در هند اپیدمی ایجاد کرد و در سال‌هاي 1983-1981 به همراه برق‌زدگی مزارع نخود را کاملا تخریب کرد.
علایم بیماري
تمامی قسمت‌هاي هوایی مورد حمله قرار می‌گیرد. علایم بصورت لهیدگی و نرم شدن در قسمت‌هاي آلوده شده گیاه مانند برگ‌ها، گل‌ها و ساقه‌هاي نازك ظاهر می‌شود. این قسمت‌ها داراي لکه‌هاي قهوه‌اي می‌باشد که با قارچ پوشیده می‌شود. روي ساقه کپک خاکستري مایل به طوسی تیره دیده می‌شود.
عامل بیماري
فرم ناقص آن Botrytis cinerea و فرم کامل آن Botryotinia fuckeliana می‌باشد. داراي میکروکنیدي‌هاي زنجیره‌اي کوتاه روي فیالید می‌باشد. انشعابات مولد کنیدي در نوك کنیدیوفور به صورت بخش‌هاي آمپولی و متورم ظاهر می‌گردد که از این نواحی کنیدي به صورت خوشه انگور تولید می‌شود.
شکل 1- کپک خاکستري بوتریتیس
چرخه زندگی
این قارچ از طریق بذرهاي آلوده، بقایاي گیاهی و دیگر گیاهان میزبان به صورت پارازیت و یا ساپروفیت به فصل بعد و یا مناطق دیگر منتقل می‌شود. عامل بیماري از طریق بذرهاي آلوده حتی به دیگر کشورهاي عاري از بیماري نیز منتقل می‌شود. این قارچ بصورت آلودگی سطحی و درونی بذرها بـیش از 5 سال در دمای 18 درجه سانتیگراد بقا می‌یابد. در خاك نیز بصورت میسیلیوم و اسکلروت از یک فصل به فصل دیگر منتقل می‌شود. بقایاي گیاهی آلوده همراه با بذرها نیز در بقا و گسترش بیماري موثرند.
کنترل و مدیریت بیماري
1-تاخیر در تاریخ کشت و با تراکم کمتر و فاصله بیشتر
2-استفاده از ارقام مقاوم
3-استفاده از بذر سالم
4-ضدعفونی بذر با مخلوطی از سموم تیرام و باویستین و یا سموم دیتیان‌ام-45، تیابندازول، رورال. به منظور جلوگیري از آلودگی گیاهان می‌توان از سموم دیتیان ام-45، بایلتون، تیابندازول و بایتان بصورت محلول‌پاشی استفاده کرد.
پوسیدگی خشک ریشه
این بیماري در تمام مناطق زیر کشت نخود در هند مشاهده می‌گردد ولی اهمیت آن در مناطق مرکزي و جنوبی آن بیشتر است.
علایم بیماري
دمبرگ و برگچه‌هاي بالایی در گیاهان آلوده پژمرده شده، بالاي ریشه سیاه شده و فاقد ریشه‌هاي جانبی و مویی می‌شود. گاهی در بالاي ریشه میسیلیوم مایل به خاکستري دیده می‌شود. ریشه‌هاي مرده شکننده هستند. می‌توان ذرات اسکلروت را در سطح چوبی ریشه و کناره داخلی پوست و روي طوقه مشاهده کرد.
شکل 2- پوسیدگی خشک ریشه حبوبات
عامل بیماري
Rhizoctonia bataticola و Macrophomina phaseolina از عوامل بروز بیماري می‌باشند. سختینه‌هاي قارچ ماکروفومینا کروي، صاف و سیاه رنگ می‌باشد و گاهی قارچ پیکنید تولید می‌کند. در ریزوکتونیا نیز سختینه‌هاي سیاه رنگ دیده می‌شود. انشعابات ریسه داراي زاویه قائمه و در پایه کمی فشرده‌تر است.
چرخه بیماري
این بیماري بذرزاد و خاکزاد می‌باشد. دامنه میزبانی وسیعی دارد. شدت بیماري در دماي 30 درجه سانتیگراد و بیش از آن و در خاك‌هاي شنی و فقیر زیاد است. شرایط کمبود رطوبت خاك براي توسعه بیماري مطلوب است.
کنترل و مدیریت بیماري
1-اجتناب از کشت نخود در خاك‌هاي شنی و فقیر
2-تناوب زراعی با غیر حبوبات
3-استفاده از بذر سالم و با خلوص فیزیکی استاندارد
پوسیدگی ساقه (کپک سفید)
بیماري پوسیدگی ساقه نخود یک بیماري ویرانگر در ایالت‌هاي شمال غربی هند است که در سال‌هاي متعدد باعث ایجاد اپیدمی شده و خسارتهاي سنگینی وارد نموده است.
علایم بیماري
علامت مشخصه بیماري شامل ایجاد شبکه سفیدي از میسیلیوم‌ها در منطقه طوقه و بالاي آن است. اسکلروت‌ها به رشته‌هاي میسیلیوم متصل می‌باشند. گاهی زخم‌ها و رشد قارچ روي اندام‌هاي هوایی گیاه قابل مشاهده است. در گیاهان آلوده برگ‌ها زرد و خشک می‌گردد.
عامل بیماري
قارچ Sclerotinia sclerotiorum عامل بیماري است. میسیلیوم قارچ بی‌رنگ، بنددار و منشعب است. سختینه‌هاي قارچ کروي تا استوانهاي با پوسته خارجی سیاه رنگ و پوست درونی سفید می‌باشد. بر روي سختینه آپوتسیوم رشد می‌کند و هر آسک تولید 8 آسکوسپور بی رنگ و بیضوي می‌کند.
چرخه بیماري
بقاي قارچ اصولا از طریق اسکلروت و میسیلیوم در خاك می‌باشد ولی البته میسیلیوم و اسکلروت با بذر نیز مخلوط شده و لذا بذرهاي آلوده در بقاي بیماري نقش مهمی دارند. این قارچ دامنه میزبانی وسیعی دارد. این بیماري در مزارع با تراکم بالا و مناطق با سابقه بیماري و همچنـین در اراضی با آب و هواي سرد و مرطوب خصوصا در زمان گلدهی و پس از آن بسیار متداول است.
کنترل و مدیریت بیماري
1-استفاده از بذر سالم و عاري از میسیلیوم و اسکلروت
2-انجام شخم عمیق و غرقاب نمودن مزرعه براي از بین بردن اسکلروت‌ها
3-افزایش فاصله بین و روي ردیف و تاخیر در تاریخ کشت
4-استفاده از ارقام مقاوم
5-ضدعفونی بذر با ترکیب باویستین و دروسل و یا باویستین و تیرام
6-محلول پاشی با ترکیب باویستین و دروسل و یا باویستین و تیرام