آشنایی با مکانیسم عمل قارچ‌کش‌ها و نحوه عمل آنها می‌تواند مسیر بهتر و روشن‌تری را در کنترل قارچها در اختیار کشاورزان و باغداران قرار دهد. هر گروه از قارچ‌کش‌ها دارای نحوه عمل مربوط به خودشان هستند. مهم‌ترین همه‌گیری در بیماری‌های گیاهی مربوط به بیماری‌های قارچی بوده است. با توجه به تهدیدهای ناشی از بیماری‌های قارچی گیاهان در امنیت غذایی و نیز آلودگی‌های زیست محیطی، باید توجه خاصی به مبارزه با آنها داشته باشیم. برای موفقیت بیشتر در مبارزه با این عوامل بیماریزای گیاهی آشنایی با مکانیسم عمل، ساختن و فرموله کردن می‌تواند کمک شایان توجهی را در اختیار همه کشاورزان قرار دهد.
مکانیسم عمل قارچ‌کش‌ها
قارچ کش های اختصاصی
این گروه از قارچ‌کش‌ها به سه گروه تقسیم می‌شوند:
1ـ قارچ‌کش‌هایی که روی غشای سلولی مؤثر هستند. این ترکیبات روی اغلب قارچها (به استثنای Oomycetes) (شکل 1) تأثیر دارند، اما روی باکتری‌ها بی‌تاثیر می‌باشند. مکانیسم عمل آنها تأثیر روی استرول‌هایی است که در سطح غشای سلولی قرار دارند (مانند الكل‌های جامد حلقوی اشباع نشده با کلسترول) که نتیجه این تأثیر برهم خوردن متابولیسم سلولی و خروج بی‌رویه مواد سلولی از قبیل یون پتاسیم می‌باشد. از جمله این قارچ‌کش‌ها دودین را می‌توان نام برد که نحوه عمل آن اتصال به PO4 و COOH و نهایتا آشفته کردن عمل تغذیه سلولی در قارچها و اختلال در جذب O2 و دفع CO2 خواهد بود.
شکل 1ـ یکی از علائم ناشی از Oomycetes
2ـ قارچ‌کش‌هایی که روی قسمت‌های تولید انرژی سلولی مؤثر هستند، نحوه تأثیر این قارچ‌کش‌ها مانند Terrazol ,Dinitrophenol و Carboxin شامل بر هم زدن عملیات میتوکندری‌ها و ایجاد اختلال در تعادل انرژی قارچ‌های عامل بیماری است
3ـ قارچ‌کش‌هایی که روی RNA و DNA و نیز پروتئین‌ها تأثیر می‌گذارند. این مواد روی تقسیم سلولی اثر کرده و فرایند پروتئین‌سازی را متوقف می مایند. از جمله این سموم می‌توان به بنومیل اشاره نمود.
چگونگی نفوذ سم به درون سلول قارچی
برای آگاهی از چگونگی نفوذ سم به درون سلول قارچی، نیاز به یادآوری مختصر درباره دیواره سلولی و چگونگی ساختمان آن می‌باشد. ترکیب اصلی دیواره سلولی، زنجیره‌هایی از پلی‌ساکاریدها می‌باشند و پلی‌ساکاریدهای اصلی در ساختمان دیواره سلولی کیتین، سلولز، همی سلولز ، مانن و گلوگان می‌باشند. قارچها از نظر ساختمان دیواره سلولی به دو گروه عمده زیر تقسیم می‌شوند. ١- قارچ‌هایی که در دیواره سلولی خود دارای سلولز می‌باشند و به قارچ‌های سلولزی موسوم هستند ۲- قارچ‌هایی که در دیواره سلولی فاقد مواد سلولزی بوده و در عوض حاوی کینین هستند و قارچ‌های کیتین‌دار نامیده می‌شوند. در ضمن از نظر شیمیایی، دیواره سلولی دارای %80 تا %90 پلی ساکارید و بقیه شامل لیپیدهاء اسیدهای چرب اشباع شده و پروتئین می‌باشد. از دیدگاه فیزیکی، دیواره سلولی شبیه پارچه‌ای است که تارو پود آن را رشته‌های پلی ساکارید و پوشش آهاری آن را یک لایه پروتئینی تشکیل می‌دهد. علاوه بر پلی‌ساکاریدها تعدادی از مونوساکاریدها مانند گلوکز، مانوز، گالاکتوز، ریبوز، آرابینوز نیز در دیواره سلولی وجود دارند که نقش آنها دقیقا مشخص نیست.
طالبی جهرمی، خلیل (1391). سم‌شناسی آفت‌کش‌ها (چاپ چهارم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.