درباره فیتوپلاسما
بیماری های فیتوپلاسما دارای علائم متفاوتی هستند. علائم بارز بیماری های فیتوپلاسمایی عبارتند از:
-برگی‌شدن و سبزشدن اجزاء گل
-جاروک در اثر رشد جوانه‌های داخل گل و ساقه
-ریز برگی
-کاهش اندازه میانگره‌ها
-زردی، زوال و مرگ گیاه
بیماری‌های فیتوپلاسمایی اغلب موجب عقیمی و مرگ گیاه میزبان میشوند و نیز خسارت آن‌ها تا صددرصد گزارش شده است. فیتوپلاسماها محدود به آوند آبکشی گیاه میزبان هستند و در طبیعت توسط (زنجرک‌های برگی)، (بوته‌ای) و (پسیل) به صورت پایا و تکثیری منتقل میشوند. علاوه بر این انتقال طبیعی در اثر پیوند ریشه گیاهان مجاور نیز امکان‌پذیراست. این بیمارگرها باسس، پیوند و اندام‌های تکثیری شامل قلمه، پاجوش، پیاز، غده و ریزوم نیز قابل انتقال هستند.
بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی
غنچه درشت یا تورم جوانه گوجه‌فرنگی با نام علمی (Lycopersicon esculentum) تاکنون از اکثر کشورهای مختلف جهان گزارش شده است. برخی از این کشورها عبارتند از آذربایجان، تاجیکستان، قرقیزستان، ارمنستان، هندوستان، اردن، چین و...
کشور ایران با تولید 396و826و4 تن گوجه‌فرنگی در سال هفتمین کشور تولیدکننده گوجه‌فرنگی در جهان محسوب می‌شود. در ایران تاكنون بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی از استان‌های فارس، یزد، اردبیل، اصفهان، بوشهر، لرستان، خراسان‌رضوی و زنجان گزارش شده است و يكي از بيماري‌هاي مهم گوجه‌فرنگي به‌حساب می‌آید.
شکل1- بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی
علائم بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی
علائم بارز بيماري غنچه درشت گوجه‌فرنگی در مناطق گوجه‌کاری عبارتند از ضخیم شدن ساقه، راست ایستادن شاخه‌ها، جوانه‌های متورم و سبز رنگ، تغییرات گل شامل بزرگ شدن و بهم‌چسبیدن کاسبرگ‌ها، سبزشدن گلبرگ‌ها، فیلودی، رشد جوانه‌های داخل گل و عقیمی، عدم تشکیل میوه و بدشکلی میوه‌هایی که قبل از آلودگی تشکیل شده‌اند، کوچک ماندن، باریک شدن، ناودانی شدن، ضخیم شدن و رنگ‌پریدگی برگ‌ها، ارغوانی شدن برگ‌ها در قسمت‌های انتهایی و کوتولگی گیاه است.
عامل بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگي
بيماري غنچه درشت گوجه‌فرنگي ماهيت فيتوپلاسمايي دارد. درایران تاکنون فیتوپلاسماهای مختلفی به عنوان عامل بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی گزارش شده‌اند.
ناقل بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگي
در استان فارس یک زنجرک به عنوان ناقل بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی زنجرک گزارش شده است.
مدیریت بیماری غنچه درشت گوجه‌فرنگی
1-حذف گیاهان تیره سیب‌زمینی در محل تولید نشاء
2-ترجیحا تولید نشاء گوجه‌فرنگی در زیر اسکرین هاوس عاری ازحشرات
3-کشت نکردن گوجه‌فرنگی در کنار مزارع گیاهان حساسی مانند بادمجان، سیب‌زمینی و فلفل
4-حذف بوته‌های دارای علائم بیماری در مزارع گوجه‌فرنگی
5-مبارزه شیمیایی علیه حشرات ناقل