روش‌های سرزنی ساقه و برگ سیب‌زمینی
1-روش مکانیکی: در روش مکانیکی کارگران با داس، سرزنی گیاه سیب‌زمینی را انجام می‌دهند. در سال‌های اخیر ماشین مخصوص سرزنی گیاه سیب‌زمینی ساخته شده است که این کار را در مدت زمان کمتر و با سرعت بیشتری انجام می‌دهد. به وسیله دستگاه سرزن قسمت‌های هوایی گیاه سیب‌زمینی به قطعات بسیار ریزی خرد می‌شود و بر روی زمین می‌ریزد که دیگر قابل جمع آوری نیست.
2-روش شیمیایی: در روش شیمیایی از انواع علفکش‌ها مانند علفکش گراماکسون استفاده می‌کنند. در این روش علفکش را با استفاده از دستگاه سمپاش بر روی مزارع زیر کشت سیب زمینی اسپری می‌کنند. علفکش در مدت کوتاهی باعث خشک شدن سریع ساقه و برگ سیب‌زمینی می‌شود.
مزایای سرزنی ساقه و برگ سیب زمینی
سرزنی ساقه و برگ سیب‌زمینی بایستی حداقل 10 روز قبل از برداشت انجام شود زیرا:
1-در صورت آلودگی مزرعه به بیماری‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی با از بین رفتن بقایای گیاهی آلودگی کنترل می‌شود.
2-پس از حذف بقایای گیاهی غده‌ها درشت نمی‌شوند و برای مزارع بذری حذف بقایا بسیار مفید است.
3-پوست‌گیری غده سیب‌زمینی بهتر می‌شود و قابلیت ماندگاری آن در انبار افزایش می‌یابد.
4-جمع آوری غده سیب‌زمینی در موقع برداشت محصول به آسانی صورت می‌گیرد.
شکل1-مزرعه سیب‌زمینی
مقدار ساقه و برگ سیب‌زمینی تولید شده در سال
از هر هکتار زمین زیر کشت سیب‌زمینی، بسته به نوع رقم کشت شده می‌توان حدود 4-6 تن علوفه خشک برداشت کرد. بطور مثال رقم آگریا که رقمی دیررس است و طول دوره کشت آن 120 روز می‌باشد می‌توان مقدار ساقه و برگ بیشتری نسبت به رقم مارفونا که رقمی زودرس است و طول دوره کشت آن 90 روز می‌باشد، به دست آورد. زیرا رقم آگریا اندام ایستاده‌ای داشته و به دلیل داشتن بوته با ارتفاع زیاد، مقدار ساقه و برگ بیشتری نسبت به رقم مارفونا دارد. بنابراین در استان همدان با توجه به سطح زیر کشت سیب‌زمینی حدود 69 الی 90 هزار تن سالانه علوفه خشک برگ و ساقه سیب‌زمینی تولید می‌شود.
ترکیبات شیمیایی و ضرایب قابلیت هضم ساقه و برگ سیب‌زمینی
ترکیب شیمیایی ساقه و برگ سیب‌زمینی توسط محققین به شرح جدول ذیل تعیین شده است. ساقه و برگ سیب‌زمینی دارای 12 تا 15 درصد پروتئین است و قابلیت هضم آن در شکمبه دام حدود 50 تا 56 درصد می‌باشد.
جدول1- ترکیبات شیمیایی قسمت‌های هوایی گیاه سیب‌زمینی
|
نام محقق
|
ماده خشک (درصد)
|
انرژی خام (مگا کالری بر کیلو کالری)
|
پروتئین خام (درصد)
|
الیاف خام(درصد)
|
چربی خام (درصد)
|
خاکستر (درصد)
|
|
معیر
|
91.4 |
3493
|
15.64
|
17.6
|
0.63
|
-
|
|
جانجان
|
-
|
-
|
14.69
|
11.96
|
5.4
|
20.18
|
|
فرجی نافچی
|
89.73
|
3230
|
14.75
|
15.5
|
5
|
19.92
|
|
زبده
|
90.57
|
-
|
15.03
|
15.02
|
3.68
|
20.05
|